Ποιο είναι το κοινό ζητούμενο κυβερνήσεων, τοπικών αρχών και πολιτών; Η ποιότητα ζωής. Μία έννοια σύνθετη που υπερβαίνει κατά πολύ υλικές, μετρήσιμες πτυχές της διαβίωσης. Το εισόδημα, το μορφωτικό επίπεδο, η στέγαση και οι υποδομές είναι βεβαίως σημαντικότατοι παράγοντες, αλλά το πόσοι ασφαλείς ή και «δεμένοι» αισθανόμαστε με μία πόλη, το ποια είναι η αντίληψη που έχουμε για την κοινωνία και το περιβάλλον, είναι επίσης παράγοντες που καθορίζουν το πώς αξιολογούμε την προσφερόμενη ποιότητα ζωής.
Μπορούμε να πούμε ότι όσοι ζούμε στη γωνιά του πλανήτη που λέγεται Ευρώπη είμαστε σε γενικές γραμμές μεταξύ των τυχερών. Για αυτό και η 6η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ποιότητα ζωής, που καλύπτει 83 πόλεις ανά την Ε.Ε, την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρου Εμπορίου, τη Βρετανία, τα δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, δίνει συνολικά υψηλά ποσοστά ικανοποίησης των πολιτών. Η Αθήνα ωστόσο μένει πολύ πίσω.
Mεγάλα σοκ, όπως η πανδημία της Covid-19, που ξέσπασε στην Ευρώπη στις αρχές του 2020 με τα lockdown και τα σοβαρά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επακόλουθη ενεργειακή κρίση, άσκησαν ισχυρότατη πίεση στις αστικές υποδομές, στα συστήματα υγείας, συνολικά στις οικονομίες και στην κοινωνική δυναμική. Σε κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, υπάρχει στην κοινωνία εντονότερη η αίσθηση για το πλήγμα στο βιοτικό επίπεδο.
Η γενική εικόνα
Η εξαιρετικά υψηλή ικανοποίηση στις χώρες της βόρειας Ευρώπης και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στην ανατολική έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν 9 στους 10 πολίτες (87%) των ευρωπαϊκών πόλεων της έρευνας να δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή στην πόλη τους. Τα χαμηλότερα, με διαφορά, ποσοστά ικανοποίησης καταγράφονται σε μία ιταλική και μία ελληνική πόλη, ενώ την υπόλοιπη 10αδα με τα χειρότερα ποσοστά συμπληρώνουν πόλεις των δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας. Μεγάλος νικητής της έρευνας είναι η Ζυρίχη και ακολουθούν το Γκρόνινγκεν και η Κοπεγχάγη.
Στους κόλπους της Ε.Ε. οι αποκλίσεις είναι σημαντικές. Στα βόρεια και δυτικά κράτη – μέλη τα ποσοστά ικανοποίησης είναι 93% και 91% αντίστοιχα, ενώ στον νότο πέφτει στο 81%. Ο πληθυσμός επίσης επηρεάζει τον βαθμό ικανοποίησης. Κατά μέσο όρο η ικανοποίηση σε πόλεις με πάνω από 5 εκατομμύρια κατοίκους (Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο, Μαδρίτη και Παρίσι) είναι στο 79%. Αυτό βεβαίως οφείλεται στην αρκετά χαμηλή βαθμολογία της Κωνσταντινούπολης (65%) – η οποία και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το 91% στην Αττάλεια.
Τα αποτελέσματα για Αθήνα και Ηράκλειο
Μόνο δύο ελληνικές πόλεις, η Αθήνα και το Ηράκλειο Κρήτης, συμμετέχουν στην έρευνα. Και οι δύο κινούνται κάτω από τον μέσο όρο, αλλά το ποσοστό ικανοποίησης στο Ηράκλειο (81%) είναι σαφώς υψηλότερο από εκείνο της Αθήνας (65%), που μοιράζεται τη δεύτερη χειρότερη θέση με την Κωνσταντινούπολη και τα πηγαίνει καλύτερα μόνο από το Παλέρμο (62%). Τίρανα, Νάπολι, Βελιγράδι έχουν παρόμοιες επιδόσεις.
Το Ηράκλειο τα πηγαίνει καλύτερα από την Αθήνα σε όλους τους επιμέρους δείκτες και μάλιστα πετυχαίνει να βρεθεί στην κορυφαία δεκάδα με τις πόλεις, όπου οι κάτοικοι αισθάνονται λιγότερη μοναξιά. Mόλις το 8% των Ηρακλειωτών αισθάνονται μοναξιά.
Από την άλλη η ελληνική πρωτεύουσα φιγουράρει στις τελευταίες θέσεις της ποιότητας τόσο για οικογένειες με παιδιά όσο και για ηλικιωμένους.
Σοβαρό πρόβλημα για τους Αθηναίους φαίνεται επίσης να είναι η απουσία αισθήματος ασφάλειας και η αίσθηση ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν τους γείτονές τους.
