Η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί θεμέλιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, θέση η οποία παγίως εκφράζεται από την Αθήνα, είναι το μήνυμα που εξέφρασε η κυβέρνηση στον απόηχο της δήλωσης του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και καθηγητή Διεθνούς Δικαίου Άγγελου Συρίγου.
Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τόνισε ότι δεν τίθεται θέμα παραίτησης του γαλάζιου βουλευτή, ο οποίος έκανε απλώς «μια προβληματική διατύπωση», όπως είπε. Ο κ. Μαρινάκης σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ ανέφερε ότι ο κ. Συρίγος μίλησε με την επιστημονική του ιδιότητα για κάποια επιμέρους σημεία του κειμένου και δεν αναφέρθηκε σε κυριαρχικά δικαιώματα. «Η Συνθήκη της Λωζάνης είναι το πιο στέρεο διεθνές νομικό θεμέλιο που διευθετεί συνολικά τις σχέσεις της περιοχής», υπογράμμισε.
Για το θέμα τοποθετήθηκε και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού Δημήτρης Τσιόδρας, σημειώνοντας ότι «η θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι σαφέστατη και εκφράζεται από τον πρωθυπουργό και το υπουργείο Εξωτερικών: ότι η Συνθήκη της Λωζάνης αποτελεί το θεμέλιο για την διευθέτηση των σχέσεων στην ευρύτερη περιοχή».
Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο κ. Συρίγος, που δέχθηκε σκληρή κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, έκανε λόγο για παρερμηνεία και διαστρέβλωση των δηλώσεών του.
«Δεν μίλησα ποτέ για αναθεώρηση, αλλά για το θέμα των παρωχημένων διατάξεων», απάντησε ο κ. Συρίγος μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις του σχετικά με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Στις δηλώσεις του κ. Συρίγου που άναψαν «φωτιά», ο καθηγητής ανέφερε ότι «η συνθήκη της Λωζάνης σήμερα έχει σημασία μόνον ως προς τα σύνορα, τα οποία ούτε αναθεωρούνται, ούτε αλλάζουν. Αυτό συνιστά πάγια θέση του διεθνούς δικαίου. Αντιθέτως οι άλλες διατάξεις της, περιλαμβανομένων και αυτών περί αποστρατιωτικοποιήσεως, είναι παρωχημένες και δεν έχουν σημασία στο σήμερα».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την αντίδραση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Στέφανου Κασσελάκη, ο οποίος κάλεσε την κυβέρνηση να μην προβεί σε εθνικές υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας. «Πλάι σε έναν Ερντογάν που προσπαθεί εδώ και καιρό να αναθεωρήσει τη Συνθήκη της Λωζάνης, ήρθε σήμερα ο βουλευτής της ΝΔ κ. Συρίγος να υπερθεματίζει ότι ‘η Συνθήκη της Λωζάνης είναι παρωχημένη και το 97% της δεν έχει καμία αξία’! Όταν κάνεις τέτοιο δώρο στον Ερντογάν, τα ‘δεν εννοούσα αυτό’ περιττεύουν», ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Αντιδράσεις εκφράστηκαν επίσης από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση.
«Δεν μίλησα ποτέ για αναθεώρηση»
Απαντώντας σήμερα ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας υποστήριξε ότι δεν μίλησε ποτέ για αναθεώρηση της συνθήκης.
«Είπα ότι είναι παρωχημένη, διότι το μόνο που μας ενδιαφέρει από τη Συνθήκη της Λωζάνης, όπως έχω πει από την πρώτη στιγμή, είναι οι διατάξεις περιορισμού συνόρων. Το θέμα των παρωχημένων διατάξεων είναι κάτι αυτονόητο. Είναι ένα κείμενο 101 ετών. Καταρχάς έχει διατάξεις για το πως θα πληρώσουμε το οθωμανικό χρέος. Παίζει ρόλο πώς θα πληρώσουμε το οθωμανικό χρέος στο σήμερα; Έχει διατάξεις για το πώς θα γίνει ανταλλαγή αιχμαλώτων, τι θα γίνει με τα συμμαχικά νεκροταφεία, τι θα γίνει με τις εταιρείες οι οποίες είχαν συμβόλαια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όλα αυτά είναι νεκρά, είναι περασμένα», ανέφερε σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ.
Απαντώντας σε ερώτηση, εάν η συνθήκη περιλαμβάνει την αποστρατικοποίηση των νησιών, ο κ. Συρίγος δήλωσε ότι υπάρχει αλλά είναι παρωχημένη η διάταξη, «γι’ αυτό και δεν τη συζητάμε. Την έχουμε εξαιρέσει και αυτό είναι η επίσημη ελληνική θέση μας από το 1995».
«Αντιθέτως, η Τουρκία λέει ότι η Συνθήκη της Λωζάνης σε αυτό το θέμα δεν είναι παρωχημένη και επικαλείται τις διατάξεις της για αποστρατικοποίηση. Τελευταία φορά που το έκανε ήταν με τρεις επιστολές που απέστειλε προς τον ΟΗΕ, όπου επικαλούμενη τις διατάξεις περί αποστρατικοποίησης, ζήτησε να της επιστραφούν τα νησιά επειδή λέει παραβιάζουμε τις διατάξεις», πρόσθεσε και διερωτήθηκε:
«Το εθνικό συμφέρον, ασχέτως της επίσημης ελληνικής θέσης όπως ισχύει από το 1995, τι μας επιβάλλει; Να συζητάμε για διατάξεις νεκρές; Παρωχημένες; Γιατί όταν λέμε κάτι παρωχημένο, δεν σημαίνει ότι το παρωχημένο αναθεωρείται. Η συνθήκη του 1900 του 1831, του Λονδίνου, με την οποία φτιάχτηκαν τα σύνορα της Ελλάδος, είναι παρωχημένη. Δεν έχει καμία σχέση τα σύνορα της Ελλάδος που ήταν πάνω από τη Λαμία του 1831 στο σήμερα. Δεν συζητάμε λοιπόν για αναθεώρηση. Την αναθεώρηση την προσέθεσε ο κ. Κασσελάκης και η εφημερίδα ”Δημοκρατία”».
Ο κ. Συρίγος δήλωσε επίσης πως οι αντιδράσεις για τις δηλώσεις του «ξεκίνησαν από την ακροδεξιά και με έκπληξη βλέπω ότι το παίρνει ο κ. Κασσελάκης». «Να προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα σε αυτό που ο κ. Κασελάκης. Εάν αύριο το πρωί πάψει η τουρκική απειλή, μας πουν οι Τούρκοι σταματάμε τις απειλές και μεταφέρουμε τον αποβατικό μας στόλο στον Εύξεινο Πόντο, εμείς θα πάμε να αποστρατικοποιήσουμε τα ανατολικά νησιά του Αιγαίου; Δεν πήραμε το μάθημα της Κύπρου το 74 που η χούντα απέσυρε το 67 την ελληνική Μεραρχία; Και είναι δικαίωμά μας να έχουμε στρατικοποίηση στενά τα ανατολικά νησιά του Αιγαίου, ασχέτως διάταξης τον εθνικό μας ζήτημα. Αυτό είπα και είναι η επίσημη ελληνική θέση από το 1995 και τη δήλωση που κατέθεσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Παπούλιας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης», συμπήρωσε.
Αργότερα συνόψισε μάλιστα την απάντησή του στον Στέφανο Κασσελάκη σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τονίζοντας ότι ο Ερντογάν ενδιαφέρεται να αλλάξει άλλες διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης. Αυτές (α) περί συνόρων, που δεν αλλάζουν κατά το διεθνές δίκαιο και (β) περί μειονοτήτων αφού η Τουρκία έδιωξε σχεδόν πλήρως την ελληνική μειονότητα από Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο.
Ολόκληρη η ανάρτησή του
«Αγαπητέ πρόεδρε κ. Στέφανε Κασσελάκη, πείτε σε αυτούς που σας συμβουλεύουν ότι:
1. Οι Τούρκοι δεν θεωρούν παρωχημένες τις διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης για την αποστρατικοποίηση των ανατολικών νησιών του Αιγαίου και ούτε επιζητούν να τις αλλάξουν. Αντιθέτως τις επικαλούνται διαρκώς όπως φαίνεται και στις τρεις πρόσφατες επιστολές που έχουν στείλει στον ΟΗΕ
- στις 13 Ιουλίου 2021
- στις 30 Σεπτεμβρίου 2021
- και στις 17 Σεπτεμβρίου 2022
2. Βάσει αυτών των διατάξεων αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία στα μεγάλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Τι επιβάλλει το εθνικό μας συμφέρον; Να συνεχίσουμε να θεωρούμε ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι ισχυρές;
3. Διατάξεις που αναφέρονται σε οπλοπολυβόλα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Lewis guns) και σπαθιά μας δίνουν τη νομική δυνατότητα να επικαλεστούμε το αυτονόητο: οι συγκεκριμένες προβλέψεις είναι παρωχημένες και δεν ισχύουν!
4. Εάν αύριο το πρωί η Τουρκία πει ότι αποσύρει τα αποβατικά της Στρατιάς του Αιγαίου στον Εύξεινο Πόντο και πάψει τις απειλές, θα σπεύσουμε να αποστρατικοποιήσουμε τα νησιά διότι έχει πάψει ο κίνδυνος επιθέσεως; Επικίνδυνες απόψεις κ. Πρόεδρε! Τα νησιά πρέπει να παραμείνουν στρατικοποιημένα ανεξαρτήτως ρητής τουρκικής απειλής. Η εισβολή στην Κύπρο στέκει αιώνιο μάθημα για το τι συμβαίνει όταν αποσύρεις στρατεύματα, όπως έγινε το 1967 με την ελληνική μεραρχία που η χούντα έδιωξε από το νησί.
5. Το 1995 εξαιρέσαμε τα θέματα της αποστρατικοποιήσεως από την αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Το κάναμε διότι το θεωρούμε ζήτημα εθνικής κυριαρχίας που δεν υπόκειται σε δικανική κρίση βάσει των διατάξεων της Λωζάνης. Αυτή είναι και η εθνική μας θέση 29 χρόνια τώρα.
Καλωσορίζω πάντως τη χρήση του όρου «πατριωτική αριστερά». Μέχρι προσφάτως το κόμμα του οποίου ηγείστε, αποκαλούσε κατ’ ιδίαν τους πατριώτες, «εθνίκια», «Ελληναράδες», ακραίους και γραφικούς.
Καλή σας χρονιά!
Υ.Γ. Ο Ερντογάν άλλες διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης ενδιαφέρεται να αλλάξει. Αυτές
(α) περί συνόρων, που δεν αλλάζουν κατά το διεθνές δίκαιο και
(β) περί μειονοτήτων αφού η Τουρκία έδιωξε σχεδόν πλήρως την ελληνική μειονότητα από Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο».
