Ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο φέρνει το 2024 στη λειτουργία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), με επιβολή φορολογίας στην παροχή (εφάπαξ ή επικουρική σύνταξη), αλλά και ευρύτερες, κομβικής σημασίας, παρεμβάσεις.
Ασφαλώς και το σκέλος της φορολόγησης, για πρώτη φορά, από 5% έως 20% στο εφάπαξ και κατά 50% μικρότερη στην επικουρική σύνταξη, ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, αλλάζει το στάτους των ΤΕΑ. Με τις αντιδράσεις εκπροσώπων της αγοράς να είναι έντονες, μένει να διαπιστωθεί στην πράξη εάν η συγκεκριμένη παρέμβαση θα λειτουργήσει προς όφελος ή εις βάρος του β’ πυλώνα ασφάλισης.
Την ίδια στιγμή επιχειρείται εξισορρόπηση με τα Ομαδικά Ασφαλιστήρια του Ιδιωτικού Τομέα, ενώ και τα Ταμεία Αλληλοβοήθειας, έστω και με διετή χρόνο προσαρμογής, μετατρέπονται από υποχρεωτικής σε προαιρετικής ασφάλισης. Άλλες παρεμβάσεις Υπάρχουν όμως και άλλες παρεμβάσεις στα ΤΕΑ, που είναι εξίσου σημαντικές. Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η ενεργοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), που αναλαμβάνει πλέον τον ρόλο του ελεγκτή αυτών των Ταμείων.
Παράλληλα δημιουργείται ενιαίο καταστατικό, ενώ δίνεται και το δικαίωμα δημιουργίας πολυεργοδοτικών ΤΕΑ, σε μια προσπάθεια περαιτέρω στήριξης του κλάδου, που στην Ελλάδα δεν έχει αναπτυχθεί όσο θα μπορούσε.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ, στη χώρα μας λειτουργούν 32 ΤΕΑ και Ιδρύματα Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (ΙΕΣΠ), με το ενεργητικό τους κεφάλαιο να φτάνει στα 2.045 δισ. ευρώ. Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις που υλοποιούνται με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε παραμονές Χριστουγέννων και αναμένεται να κωδικοποιηθούν με ξεχωριστές Υπουργικές Αποφάσεις ή Αποφάσεις της Αρμόδιας Αρχής (ΤτΕ), έχουν ως εξής:
- Απλοποίηση διαδικασιών σύστασης ΤΕΑ με καθιέρωση ενός πρότυπου καταστατικού, για όσα νέα Ταμεία θα δημιουργηθούν στο εξής.
- Διευκόλυνση ίδρυσης ΤΕΑ από περισσότερους εργοδότες (πολυεργοδοτικά Ταμεία). Θα μπορούν να ιδρυθούν τέτοια Ταμεία χωρίς να είναι απαραίτητη η κλαδική ή η επαγγελματική συνάφεια των εργοδοτών μεταξύ τους. Έτσι, θα παρέχεται εφεξής η δυνατότητα ακόμα και σε μικρότερες (σε αριθμό εργαζομένων) επιχειρήσεις να μπορούν να προσφέρουν την ευκαιρία σε όσους δουλεύουν σε αυτές να κάνουν προαιρετικά χρήση της επαγγελματικής ασφάλισης.
- Θεσπίζονται κανόνες χρηστής διακυβέρνησης, με αξιολόγηση των μελών των Δ.Σ. και των μελών των Εποπτικών Φορέων. Ο στόχος είναι η επίτευξη καλύτερων αποδόσεων, αλλά και η αύξηση της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων προς τον θεσμό των ΤΕΑ.
- Ενίσχυση της διαφάνειας και της δράσης των ΤΕΑ, με καλύτερη ενημέρωση των ασφαλισμένων για τα οικονομικά τους πεπραγμένα.
- Αναβάθμιση της εποπτείας των ΤΕΑ, καθώς από την 1.1.2025 αυτή ανατίθεται στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στόχος είναι η διασφάλιση της οργανωτικής και της επιχειρηματικής επάρκειας των ΤΕΑ, η αύξηση της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων στον θεσμό και η συγκέντρωση της εποπτείας σε μια ενιαία αρχή, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Υπενθυμίζεται ότι έως τώρα τα ΤΕΑ υπόκεινται σε έλεγχο από αρμόδιο τμήμα του υπουργείου Εργασίας, από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή.
- Ομοιόμορφη φορολογική αντιμετώπιση των προϊόντων της προαιρετικής συλλογικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης (ΤΕΑ και Ομαδικά Ασφαλιστήρια). Έτσι, δημιουργούνται φορολογικοί συντελεστές ως εξής:
- Για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για την επικουρική σύνταξη.
- Για 6-10 έτη ασφάλισης προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη.
- Για 11 – 20 έτη ασφάλισης προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5% για τη σύνταξη.
- Για 20 έτη ασφάλισης και άνω προβλέπεται 5% φορολόγηση και 2,5% για τη σύνταξη.
Τα 4 Ταμεία
Παράλληλα στο νομοσχέδιο αναμορφώνεται το ρυθμιστικό πλαίσιο και ενισχύονται οι απαιτήσεις οργάνωσης και λειτουργίας των τεσσάρων ταμείων υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης και των εκ μετατροπής αλληλοβοηθητικών ταμείων. Έτσι, στα Ταμεία αυτά προβλέπεται εφεξής η εφαρμογή των διατάξεων περί χρηστής διακυβέρνησης, επενδύσεων, εποπτείας, όπως ισχύουν και για τα υπόλοιπα ΤΕΑ.
Επιπλέον ορίζεται ρητά ότι τα εκ μετατροπής Αλληλοβοηθητικά Ταμεία θα λειτουργούν όχι σε υποχρεωτική, αλλά σε προαιρετική βάση. Ειδικά για το ΤΑΥΦΕ, που χορηγεί εφάπαξ στον κλάδο του φαρμάκου, δίνεται διετής περίοδος προσαρμογής, με την υποχρέωση εκπόνησης σχετικής αναλογιστικής μελέτης.
