Τoυ Χρήστου Nούνη, προέδρου Δ.Σ. του TEAΥΠΟΙΚ και της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ)
ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με τη μορφή που οδεύει στη Βουλή, αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία πολυαναμενόμενη -εδώ και πολλά χρόνια από την αγορά και τους φορείς της επαγγελματικής ασφάλισης- νομοθετική πρωτοβουλία από πλευράς πολιτείας, η οποία θα προσέδιδε την αναγκαία αναπτυξιακή ώθηση για τη διάδοση και ουσιαστική διείσδυση του 2ου Πυλώνα Ασφάλισης στην ελληνική αγορά εργασίας.
Δυστυχώς όμως το νομοθέτημα Τσακλόγλου κινείται σε εντελώς αντίθετη τροχιά, περιλαμβάνοντας οπισθοδρομικές διατάξεις που θέτουν σε σοβαρή διακινδύνευση αποσύνθεσης τον θεσμό και απέχουν από την ευρωπαϊκή εμπειρία και πρακτική.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ, εάν θέλουμε να αποκωδικοποιήσουμε εν συντομία το νομοσχέδιο, μπορούμε να το κάνουμε αναφέροντας ότι αυτό περιλαμβάνει 4 «μύθους» και 1 «αλήθεια» σχετικά με την υφιστάμενη 20ετή εμπειρία λειτουργίας του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης και τις μελλοντικές προοπτικές του βάσει των προτεινόμενων νέων διατάξεων του νομοσχεδίου!
ΜΥΘΟΣ 1ος: Τα ΤΕΑ και τα Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συμβόλαια (ΟΑΣ) των Ιδιωτικών Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων αποτελούν τον 2ο Πυλώνα Ασφάλισης στην Ελλάδα.
ΟΤΑΝ τα δύο αυτά οχήματα επαγγελματικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης δεν διέπονται από τους ίδιους κανόνες λειτουργίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αυστηρή εποπτεία και τις απαιτήσεις λογοδοσίας και διαφάνειας με σκοπό τη διαφύλαξη των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των ασφαλισμένων τους μελών (εργαζομένων), τότε πώς μπορούν να αποτελούν ομοειδή οχήματα στην πράξη; Στην πραγματικότητα, με το παρόν νομοσχέδιο «βαπτίζονται» τυπικά στην Ελλάδα ως επαγγελματική ασφάλιση οι προαιρετικές συνταξιοδοτικές παροχές που παρέχουν τα ΤΕΑ και τα ΟΑΣ, με μοναδικό κοινό παρονομαστή μεταξύ των δύο οχημάτων αποταμίευσης τη φορολογική τους εξίσωση, ουσιαστικά όμως χωρίς την αναγκαία παράλληλη εξομοίωση των όρων λειτουργίας τους (ισότιμη μεταχείριση), κατά παράβαση της ισχύουσας ευρωπαϊκής πρακτικής και εμπειρίας.
ΜΥΘΟΣ 2ος: Τα ΤΕΑ μπορούν να υποστηρίξουν τη χορήγηση επικουρικών συντάξεων αντί των εφάπαξ παροχών στα ασφαλισμένα τους μέλη.
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ εμπειρία των ΤΕΑ ως προς τις χορηγήσεις εφάπαξ παροχών στα μέλη τους (κλαδική μελέτη ΙΟΒΕ 2022) καταγράφει ότι στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 2005-2022, η μέση σωρευτική αξία των ατομικών λογαριασμών ήταν μόλις 7.500 ευρώ! Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι οι υπουργικές προσδοκίες-αυταπάτες για χορήγηση από τα ΤΕΑ μηνιαίων τακτικών καταβολών στα μέλη τους καθίστανται ανεδαφικές για τα επόμενα πολλά χρόνια (εάν όχι δεκαετίες) και οι ελπίδες όλων μας -πολιτείας και κλάδου- φρούδες προς αυτήν την κατεύθυνση!
Διότι για να φτάσει η σημερινή μέση αξία ατομικού κουμπαρά των ΤΕΑ τις 100.000 ευρώ και να μπορέσει στοιχειωδώς να υποστηριχθεί ως επιλογή από ΤΕΑ και ασφαλισμένο μέλος η καταβολή σύνταξης, πρέπει να διανυθεί τεράστια απόσταση, η οποία δεν μπορεί να δρομολογηθεί χωρίς πρόσθετες υποστηρικτικές κρατικές παρεμβάσεις (π.χ. εισαγωγή στοιχείων υποχρεωτικότητας υπαγωγής σε ΤΕΑ).
ΜΥΘΟΣ 3ος: Τα ΤΕΑ δεν φορολογούνται πουθενά.
ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, το εισόδημα επενδύσεων ή αλλιώς η υπεραξία των επενδυτικών αποδόσεων των ΤΕΑ φορολογείται με συντελεστή 22%. Το γεγονός αυτό «παραλείπεται» συστηματικά από τον αρμόδιο υφυπουργό στις δημόσιες τοποθετήσεις του για την υποστήριξη του νομοσχεδίου. Τα ΤΕΑ θα φορολογούνται πλέον επαχθέστατα (τριπλή φορολόγηση) σε κάθε φάση της λειτουργικής τους διαδικασίας, καθώς με το νέο πλαίσιο φορολογείται η είσοδος (δηλαδή η εισφορά πάνω από το κατώφλι των 15 χιλ. ευρώ ή του 20% του εισοδήματος), η παραμονή (δηλαδή η υπεραξία) και η έξοδος (δηλαδή η παροχή), κατά παράβαση της αρχής ότι πρέπει να φορολογηθεί είτε μόνο το πρώτο είτε μόνο το δεύτερο μέρος της λειτουργικής εξίσωσης των ΤΕΑ: Εισφορές + Εισόδημα από Υπεραξία Επενδύσεων = Παροχή.
ΜΥΘΟΣ 4ος: Το νομοσχέδιο είναι αναπτυξιακό για τον 2ο Πυλώνα.
ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ των 111 άρθρων και 105 σελίδων όχι μόνο δεν προσφέρει κίνητρα συμμετοχής στον θεσμό της κεφαλαιοποιητικής συμπληρωματικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης από πλευράς κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών – εργαζομένων) αλλά αντίθετα ενταφιάζει την ισχνή -ούτως ή άλλως θεσμική αποταμίευση στην Ελλάδα (το ενεργητικό των ΤΕΑ και των ΟΑΣ το 2022 προσέγγιζε αθροιστικά τα 2 δισ. ευρώ ή περίπου το 1% του ΑΕΠ ), καθηλώνοντας τη χώρα μας στον τομέα αυτό στη μόνιμα τελευταία θέση τόσο πανευρωπαϊκά όσο και μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ.
ΑΣ ΔΟΥΜΕ όμως και μία αλήθεια. Οι προτεινόμενοι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές στις παροχές των ΤΕΑ αναμένεται να λειτουργήσουν απαγορευτικά και να καταστήσουν ασύμφορη την επαγγελματική ασφάλιση για τους μεσήλικες εργαζόμενους (45-50 ετών) με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, που αποτελούν και την κρίσιμη μάζα του ανθρώπινου δυναμικού όπου απευθύνεται ο θεσμός. Με άλλα λόγια, η επαγγελματική ασφάλιση πρόκειται να μετατραπεί σε μια επιλογή μόνο για τα πολύ υψηλά αμειβόμενα στελέχη, η οποία όμως παράλληλα δεν θα μπορεί να ενεργοποιηθεί στην πράξη, καθώς για την ίδρυση ενός ΤΕΑ απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον 100 εργαζομένων, προφανώς χαμηλότερου μισθολογικού επιπέδου, οι οποίοι δεν θα έχουν κανένα φορολογικό κίνητρο ένταξης σε ΤΕΑ. Και εδώ ας δούμε ένα σημείο ουσιαστικού «παραλογισμού» και πρακτικής «αυτο-ακύρωσης» του νομοσχεδίου: Από τη μια δίνεται η πολυσυζητημένη δυνατότητα ίδρυσης πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ και από την άλλη αποθαρρύνονται φορολογικά να συμμετάσχουν εκείνοι (οι σημερινοί 45άρηδες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα) που ενδιαφέρονται μαζικά να ασφαλιστούν σε αυτά!
