Ο πρόσφατος θάνατος της 16χρονης από το «κοκτέιλ» τοξικών ουσιών σόκαρε την ελληνική κοινωνία, αν και η εξάπλωση των ναρκωτικών στους ανηλίκους δεν είναι καθόλου νέο, ούτε σπάνιο φαινόμενο.
Το shisha, όπως λέγεται το ναρκωτικό που σκότωσε την άτυχη κοπέλα (και το οποίο βεβαίως δεν έχει καμία σχέση με το αιγυπτιακό σίσα, δηλαδή τον γνωστό ναργιλέ), έκανε «θραύση» στη χώρα μας, ήδη από τα χρόνια της οξείας της οικονομικής κρίσης.
Τον Ιούνιο του 2013 σε ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Πουπάκης, τόνιζε:
«Το shisha είναι ένα κρυσταλλικό συνθετικό παραισθησιογόνο ναρκωτικό με βάση τη μεθαμφεταμίνη που παράγεται από την ανάμειξη διεγερτικών και τοξικών ουσιών, όπως αλκοόλ, χλώριο, ακόμη και υγρό μπαταρίας αυτοκινήτου. Παρά το γεγονός ότι είναι διαθέσιμο στις ΗΠΑ εδώ και περίπου 25 χρόνια, εξαπλώθηκε γρήγορα τα τελευταία χρόνια σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Οι βασικοί λόγοι αυτής της μαζικής αύξησης της διαθεσιμότητάς του είναι, πρώτον, το γεγονός ότι είναι φθηνό (συχνά αποκαλείται κοκαΐνη των φτωχών) και, δεύτερον, το γεγονός ότι είναι εύκολο να παρασκευαστεί (σπιτικά εργαστήρια και συστατικά διαθέσιμα στην ελεύθερη αγορά).
Επιστήμονες που ειδικεύονται στην εξάρτηση από τοξίνες βλέπουν μια άμεση σχέση μεταξύ της εξάπλωσης αυτού του φαρμάκου και της οικονομικής κρίσης και προειδοποιούν ότι οι παρενέργειές του είναι εξαιρετικά οδυνηρές και επικίνδυνες τόσο για την υγεία του χρήστη, ο οποίος υφίσταται ανεπανόρθωτη βλάβη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (6μηνη χρήση shisha προκαλεί παρόμοιες βλάβες στον οργανισμό με 20 χρόνια χρήσης ηρωίνης) και στο κοινωνικό σύνολο, καθώς είναι μια από τις αιτίες της ιδιαίτερα επιθετικής και συχνά ανεξέλεγκτης συμπεριφοράς».
Ο παράγοντας της οικονομικής κρίσης
Έναν μήνα νωρίτερα, η βρετανική εφημερίδα Guardian σε εκτενές της ρεπορτάζ από την Αθήνα για την εξάπλωση του φονικού ναρκωτικού, σχολίαζε: «Κανείς δεν ξέρει τι ήρθε πρώτο: η οικονομική κρίση που διέλυσε την Ελλάδα ή το shisha, το ναρκωτικό που σήμερα είναι γνωστό ως «κοκαΐνη των φτωχών». Αυτό που αποδέχονται όλοι είναι ότι το shisha είναι δολοφόνος. Και με 2 ευρώ ή λιγότερο ανά δόση, είναι ένα στοιχείο, που μαστίζει την Ελλάδα, τη χώρα που βρίσκεται εδώ και καιρό στην πρώτη γραμμή της οικονομικής κατάρρευσης της Ευρώπης».
Μία γυναίκα, που είχε καταφέρει να απεξαρτηθεί, έλεγε στη βρετανική εφημερίδα: «Καίει το εσωτερικό σου, σε κάνει επιθετικό και διασφαλίζει ότι θα τρελαθείς εντελώς. Αλλά είναι φθηνό και είναι εύκολο να το αποκτήσεις, και αυτό κάνουν όλοι».
Εκείνα τα χρόνια ήταν το ναρκωτικό προτίμησης για χιλιάδες άστεγους Έλληνες, μία εναλλακτική στην ακριβή κοκαΐνη και την ηρωίνη, ένα προϊόν βγαλμένο από τον βούρκο της σκληρής λιτότητας και φτώχειας. Σήμερα φαίνεται να είναι το ναρκωτικό προτίμησης για εφήβους χρήστες. Και είναι ένα ναρκωτικό που μπορεί να κρατήσει κάποιον άγρυπνο έως και τρία 24ωρα, αλλά και να τον στείλει σε κατάσταση αλόγιστης βίας – να οδηγήσει σε φόνο πριν οδηγήσει στον θάνατο. Δεν είναι δε μόνο άμεσα διαθέσιμο, αλλά και εύκολο να παρασκευαστεί, δεν απαιτεί καμία εξειδικευμένη γνώση – είναι προσαρμοσμένο δηλαδή στα μέτρα μιας κοινωνίας σε διαρκή κρίση.
Η άλλη «κοκαΐνη των φτωχών», το captagon
Σε αντίστοιχα χαμηλή τιμή, εξίσου επικίνδυνο και ταχέως εξαπλωμένο, το captagon – το ναρκωτικό που φέρεται να πήραν και οι τρομοκράτες της Χαμάς πριν διαπράξουν τις φρικαλεότητές τους. Κατέκτησε πρώτα τη Μέση Ανατολή, αλλά έχει εισβάλει και στην Ευρώπη. Αποκαλείται και αυτό συχνά κοκαΐνη των φτωχών.
Πρόκειται για ένα ναρκωτικό χάπι τύπου αμφεταμίνης, που πωλείται από 3 έως και 25 δολάρια ανά ταμπλέτα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, που επικαλείται σχετικές αναφορές των υπουργείων Εξωτερικών των ΗΠΑ και της Βρετανίας καθώς και ανεξάρτητων ερευνητών, το χάπι παράγεται και διακινείται κυρίως από άτομα και ομάδες που συνδέονται με τη Συρία και τη λιβανική Χεζμπολάχ.
Το 2021, Αυστριακοί αστυνομικοί που συντονίστηκαν με ομολόγους τους σε τέσσερις ηπείρους διέλυσαν μια διεθνή συμμορία που έφερνε χάπια captagon από τον Λίβανο και τη Συρία στην Ευρώπη και στη συνέχεια τα μεταπωλούσε στη Σαουδική Αραβία. Το κύκλωμα ναρκωτικών, το οποίο χρησιμοποιούσε μια πιτσαρία στο Σάλτσμπουργκ ως έναν από τους κόμβους του, έστελνε το captagon στη Σαουδική Αραβία μέσα σε φούρνους πίτσας και πλυντήρια ρούχων.
Στην Ελλάδα μας το 2019 είχαν εντοπιστεί πάνω από 4.400.000 χάπια του συνθετικού ναρκωτικού captagon από την Υποδιεύθυνση Δίωξης Ναρκωτικών της Ασφάλειας Αττικής σε κοντέινερ με ράβδους μολύβδου, στην περιοχή του Ικονίου Περάματος.
