Στις 108 μονάδες –από 111,1 τον Ιούλιο– υποχώρησε τον Σεπτέμβριο ο δείκτης οικονομικού κλίματος, βάσει της έρευνας οικονομικής συγκυρίας του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, στο επιχειρηματικό πεδίο η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της εξασθένισης των προσδοκιών στις κατασκευές και τις υπηρεσίες, της ηπιότερης στη βιομηχανία, ενώ οι περισσότερο αισιόδοξες προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο δεν αντισταθμίζουν τις υπόλοιπες τάσεις. Η επιδείνωση του κλίματος, όμως, τροφοδοτείται κυρίως από τη σημαντική εξασθένιση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης που, μετά από ένα ιστορικό υψηλό του Ιουλίου κινείται πτωτικά.
Συνολικά, ο δείκτης κλίματος κυμαινόταν από την αρχή του έτους και μέχρι τώρα σε υψηλά επίπεδα, πολύ υψηλότερα από πέρυσι, κινούμενος μάλιστα σε αντίθετη πορεία με τους σχετικούς δείκτες στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη, οι οποίοι υποχώρησαν σημαντικά τον Μάιο και επιδεινώθηκαν περαιτέρω τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Πλέον, όμως, με μια μικρή υστέρηση, ο σχετικός δείκτης στην Ελλάδα φαίνεται να συγκλίνει στην ευρωπαϊκή τάση.
Όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ, η λήξη της θερινής περιόδου που χαρακτηρίστηκε από ισχυρή πορεία του τουρισμού, με θετικές επιδράσεις σε πολλές περιοχές της οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα οι πληθωριστικές πιέσεις μπορεί να μειώνονται αλλά συνεχίζονται ιδίως σε βασικές ανάγκες για τα νοικοκυριά, όπως τα τρόφιμα, μειώνει τη σχετική αισιοδοξία στην αγορά.
Παράλληλα, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το θετικό κλίμα που επικράτησε μετεκλογικά, με τη σταθερότητα που είχε προσδώσει η ανανέωση της κυβερνητικής θητείας, μετριάζεται από τις μεγάλες φυσικές καταστροφές σε πολλές περιοχές της χώρας και σχετικές δυσχέρειες στην αντιμετώπιση τους από κρατικούς και περιφερειακούς φορείς. Αναλυτικότερα:
- στη βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα αποκλιμακώθηκαν και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες υποχώρησαν αισθητά.
- στις κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή ενισχύθηκαν αισθητά, ενώ παράλληλα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθενούν σημαντικά.
- στο λιανικό εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύονται σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να κλιμακώνεται οριακά, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται.
- στις υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων υποχώρησαν, εκείνες για τη ζήτηση κινήθηκαν αντίστοιχα πτωτικά, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης εξασθένισαν ήπια.
- στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας ενισχύθηκαν όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση. Παράλληλα, επιδεινώθηκαν οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και εξασθένισε ήπια η πρόθεση για αποταμίευση.
Έντονη εξασθένιση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε έντονα τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στις -45,0 μονάδες, έναντι -28,6 μονάδες τον Ιούλιο, σε επίπεδο ήπια υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-51,2 μονάδες).
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η νέα κυβερνητική θητεία φαινόταν να είχε περιορίσει τις όποιες αβεβαιότητες και να διασφαλίζει σταθερότητα για τα επόμενα χρόνια. Η λήξη ωστόσο της τουριστικής περιόδου, οι συνεχείς ανατιμήσεις και το υψηλό κόστος ζωής, καθώς και οι φυσικές καταστροφές με τις ανυπολόγιστες ζημιές που έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα επίδρασαν καταλυτικά στις προσδοκίες των Ελλήνων καταναλωτών.
Ο δείκτης κινείται σε χαμηλά επίπεδα πλέον, με αποτέλεσμα και αυτόν τον μήνα οι Έλληνες καταναλωτές να εμφανίζονται ως οι περισσότερο απαισιόδοξοι στην Ε.Ε., με τους καταναλωτές στην Ουγγαρία με επίπεδο δείκτη –34,4 και την Σλοβενία (-32,6) να ακολουθούν. Για πρώτη φορά μέσα στο 2023, στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της κατάταξης βρίσκεται η Λιθουανία (+1,3) με τη θετική τιμή του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης να συνεπάγεται μικρή αισιοδοξία από τους καταναλωτές της χώρας. Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -18,7 μονάδες στην Ε.Ε. και στις -17,8 μονάδες στην Ευρωζώνη. Αναλυτικά:
- Αισθητή επιδείνωση στις εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους τελευταίους 12 μήνες
Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προηγούμενους 12 μήνες κλιμακώνονται έντονα τον Σεπτέμβριο στις -47,1 μονάδες (έναντι – 35,6). Το 66% (από 55%) των νοικοκυριών εκτίμησε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ μόλις το 3% θεωρεί πως επήλθε μικρή βελτίωση. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε Ε.Ε. και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -18,5 και -18,8 μονάδες αντίστοιχα.
- Περισσότερο απαισιόδοξες οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών
Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προσεχείς 12 μήνες υποχώρησαν σημαντικά τον Σεπτέμβριο, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -42,4 (από -18,5) μονάδες τον Ιούλιο. Το 60% (από 37%) των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 5% (από 18%) προβλέπει μικρή βελτίωση. Οι δείκτες σε Ε.Ε. και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -8,5 και -7,6 μονάδες αντίστοιχα.
- Περισσότερο απαισιόδοξες και οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας
Ο αρνητικός δείκτης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο παρουσίασε έντονη ενίσχυση τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στις -42,8 (από –17,4) μονάδες. Το 64% (από 42%) των καταναλωτών προέβλεψε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 21% το οποίο αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε Ε.Ε. και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -30,1 και -25,7 μονάδες αντίστοιχα.
- Μικρή υποχώρηση στην πρόθεση για μείζονες αγορές
Η πρόθεση των καταναλωτών για σημαντικές αγορές τους προσεχείς 12 μήνες (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.) υποχώρησε με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -47,6 (από -42,9) μονάδες. Το 59% (από 53%) των καταναλωτών προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες, ενώ το 5% (από 6%) αναμένει το αντίθετο. Οι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -17,7 μονάδες στην Ε.Ε. και στις -19,0 μονάδες στην Ευρωζώνη.
- Μικρή εξασθένιση της πρόθεσης για αποταμίευση
Ο δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες εξασθένισε ελαφρά τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στις –63,8 μονάδες (από -61,9). Το 84% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 16% τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή. Οι σχετικοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις +3,3 μονάδες στην Ε.Ε. και στις +3,2 μονάδες στην Ευρωζώνη.
- Έντονη επιδείνωση στις προβλέψεις για την ανεργία
Ο δείκτης πρόβλεψης για την εξέλιξη της ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες κλιμακώθηκε έντονα τον Σεπτέμβριο, στις +19,5 μονάδες, από +3,6 τον Ιούλιο. Το ποσοστό των νοικοκυριών που προέβλεψε μικρή ή αισθητή άνοδο της ανεργίας ενισχύθηκε στο 40% (από 29%), με το 18% των ερωτηθέντων να αναμένει εκ νέου ελαφρά μείωσή της. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε Ε.Ε. και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις +21,8 και +19,6 μονάδες.
- Κλιμάκωση των προβλέψεων για άνοδο των τιμών
Ο θετικός δείκτης για τις προβλέψεις μεταβολών στις τιμές τους προσεχείς 12 μήνες ενισχύθηκε έντονα τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στις +33,6 μονάδες, έναντι +16,9 μονάδων τον Ιούλιο. Το 60% (από 45%) των νοικοκυριών προέβλεψε άνοδο τιμών με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό και το 10% (από 21%) αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε Ε.Ε. και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις +12,0 μονάδες.
- Ενίσχυση του ποσοστού που «αντλεί από τις αποταμιεύσεις του»
Σχετικά με τις εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» διαμορφώθηκε στο 57%, ενώ στο 14% από 10% ενισχύθηκε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους. Οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν το 20% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» διαμορφώθηκε στο 9%.
- Ενίσχυση του ποσοστού των νοικοκυριών που είναι αβέβαια για τη μελλοντική οικονομική κατάστασή τους
Στο ερώτημα το οποίο αξιολογεί το βαθμό αβεβαιότητας των νοικοκυριών ως προς τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, το 52% έκρινε τον Σεπτέμβριο ότι η οικονομική κατάστασή του μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ήπια υψηλότερα από τον προηγούμενο μήνα που διαμορφώθηκε στο 50%.
Δείτε εδώ ολόκληρη την έκθεση του ΙΟΒΕ:
ΙΟΒΕ - DG ECFIN: Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας
