Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου είναι βεβαίως καλοδεχούμενη από τις εταιρείες που το αντλούν από το έδαφος. Αλλά μέχρι ένα σημείο.
Τα 100 δολάρια το βαρέλι είναι ένα όριο τιμής που μπορεί να αποδειχθεί μη ελκυστικό για όλους τους εμπλεκόμενους. Αφού πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του τρέχοντος έτους κάτω από το όριο των 90 $/βαρέλι, το μπρεντ (παγκόσμιο συμβόλαιο αναφοράς) προσεγγίζει τώρα τα 100 δολάρια και δεν αποκλείεται να τα ξεπεράσει, αφού η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία δήλωσαν ότι θα επεκτείνουν τις εθελοντικές περικοπές στην παραγωγή τους έως το τέλος του έτους.
Αν και οι μετοχές των παραγωγών πετρελαίου τείνουν να κινούνται σε ευθυγράμμιση με τις τιμές του πετρελαίου, η σχέση αυτή έχει τώρα «σπάσει». Από τις 8 Σεπτεμβρίου, όταν το μπρεντ ξεπέρασε τα 90 δολάρια το βαρέλι, οι τιμές του πετρελαίου έχουν ενισχυθεί περαιτέρω 2,6%. Στο ίδιο διάστημα ο δείκτης των μετοχών των πετρελαιοβιομηχανιών έχει καταγράψει πτώση 5,3%.
Όπως επισημαίνεται σε ανάλυση της Wall Street Journal, ένας λόγος που οι επενδυτές γυρίζουν την πλάτη είναι ο αντίκτυπος των υψηλών τιμών στη ζήτηση. Σε γενικές γραμμές, όταν οι τιμές του πετρελαίου υπερβαίνουν τα 100 δολάρια το βαρέλι τείνουν να είναι το σημείο πόνου επιχειρήσεων και νοικοκυριών με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης.
Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2022, όταν οι τιμές του αργού Brent ήταν κατά μέσο όρο στα 110 δολάρια το βαρέλι, η ζήτηση βενζίνης στις ΗΠΑ – τον μεγαλύτερο καταναλωτή πετρελαίου – μειώθηκε κατά 4,1% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, όταν οι τιμές ήταν στα 70 δολάρια.
Και οι Αμερικανοί μπορεί να έχουν σύντομα νέους λόγους για να αισθάνονται φειδωλοί. Τον Αύγουστο, τα αμερικανικά νοικοκυριά που έβγαζαν 50.000 έως 100.000 δολάρια ετησίως είχαν περίπου 50% περισσότερα χρήματα στους λογαριασμούς αποταμίευσης και όψεως σε σχέση με τα προπανδημικά επίπεδα, από σχεδόν 100% περισσότερα στις αρχές του έτους, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Bank of America.
Τα πορτοφόλια τους κινδυνεύουν να υποστούν ακόμη μεγαλύτερη διάβρωση όταν οι αποπληρωμές φοιτητικών δανείων πρόκειται να ξαναρχίσουν τον επόμενο μήνα. Οι οφειλόμενες δόσεις είναι ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων το μήνα σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, που παρουσιάζει η Wall Street Journal.
Φόβοι για βουτιά στην κατανάλωση στις αναδυόμενες οικονομίες
Ο κίνδυνος μείωσης της κατανάλωσης καυσίμου είναι ιδιαίτερα υψηλός στις αναδυόμενες χώρες. Ενώ οι τιμές του πετρελαίου και η αξία του δολαρίου ΗΠΑ κινούνται συχνά σε αντίθετες κατευθύνσεις, το τελευταίο διάστημα αυξάνονται ταυτόχρονα. Αυτό, όπως εξηγεί στη WSJ ο Ilia Bouchouev, διευθύνων σύμβουλος της Pentathlon Investments, ασκεί επιπλέον πίεση σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία που πρέπει να αγοράσουν πετρέλαιο σε δολάρια.
Ουσιαστικά το πετρέλαιο καθίσταται ακόμη πιο ακριβό εξαιτίας της υποτίμησης του τοπικού νομίσματος έναντι του αμερικανικού δολαρίου.
Σε όρους δολαρίου, οι τιμές του αργού Brent έχουν αυξηθεί περίπου 7,4% από τις αρχές του έτους έως σήμερα. Σε όρους κινεζικού γουάν έχουν αυξηθεί κατά 13%. Ενώ το ανώτατο όριο στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτού του αντίκτυπου, η Κίνα και η Ινδία προμηθεύονται πετρέλαιο και από άλλες χώρες.
Οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων
Επιπλέον, όταν η τιμή του πετρελαίου υπερβαίνει ένα ψυχολογικό όριο, ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά των κυβερνήσεων. Τα κέρδη – ρεκόρ πετρελαϊκών εταιρειών πέρυσι ώθησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει φόρο κερδοφορίας στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει απειλήσει να κάνει το ίδιο στις ΗΠΑ και όσο περισσότερο επιμένουν οι υψηλές τιμές, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να κάνει την απειλή πράξη.
Το ιδανικό επίπεδο τιμών
Ποιο είναι λοιπόν το ιδανικό επίπεδο τιμών; Ο Dan Pickering, επικεφαλής επενδύσεων στην Pickering Energy Partners, εκτιμά ότι το πετρέλαιο στα 75 έως 90 δολάρια το βαρέλι είναι η τιμή στην οποία οι παραγωγοί έχουν αποδεκτές αποδόσεις και η ζήτηση παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Η καμπύλη συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σίγουρα αντανακλά αυτή την προσδοκία: τα συμβόλαια πετρελαίου για παράδοση Οκτωβρίου 2024, για παράδειγμα, αλλάζουν χέρια κάτω από τα 84 δολάρια το βαρέλι σήμερα.
Υπάρχουν άλλοι λόγοι για να πιστεύουμε ότι το πετρέλαιο δεν θα παραμείνει για πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η Σαουδική Αραβία, η οποία διαθέτει περίπου 3,3 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, έχει ισχυρό κίνητρο να φέρει περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά εάν δει σημάδια ότι η τιμή του εμπορεύματος συρρικνώνει την παγκόσμια οικονομία.
