Το φετινό Ευρωπαϊκό Εκδοτικό Συνέδριο έγινε σε μια ιδιαίτερη συγκυρία όπου ο τομέας της ενημέρωσης βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά από μεγάλες προκλήσεις. Οι κοινωνικές αλλά και τεχνολογικές μεταβολές δημιουργούν όπως όλοι οι άνθρωποι της βιομηχανίας του Τύπου ομολογούν συνθήκες τεκτονικών μεταβολών στον κλάδο. Αυτές οι τεκτονικές μεταβολές έχουν ως αποτέλεσμα την μετατόπιση της ενημέρωσης των πολιτών από τις οθόνες της τηλεόρασης και των υπολογιστών στις οθόνες των κινητών τηλεφώνων με την ενημέρωση αυτή να μην γίνεται από τα παραδοσιακά μίντια αλλά μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Την ίδια στιγμή μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι παραγωγής περιεχομένου τα νέα εργαλεία που προσφέρει η ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης.
Σε ένα από τα επιβλητικά παλάτια της Βιέννης δεκάδες στελέχη εκδοτικών ομίλων και δημοσιογραφικών οργανισμών ανέλυσαν την νέα πραγματικότητα και έριξαν στο τραπέζι μια σειρά από ιδέες και προτάσεις με άξονα την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών εργαλείων για να γίνει πιο αποτελεσματική η παραγωγή περιεχομένου. Εκατοντάδες δημοσιογράφοι συμμετείχαν στο συνέδριο συζητώντας αυτές τις νέες εξελίξεις και μεταφέροντας στις βάσεις τους αλλά και στο αναγνωστικό κοινό τα όσα ενδιαφέροντα παρουσιάστηκαν εκεί. Το Naftemporiki.gr ήταν παρών στο φετινό συνέδριο και σας παρουσιάζει ορισμένες από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του.
Η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει από καιρό αντίκτυπο στην καθημερινή δουλειά της γερμανικής BurdaForward που εκδίδει πολλά περιοδικά ανάμεσα στα οποία τα γνωστά στην Ελλάδα Focus και CHIP και έχει επίσης στην κατοχή της διάφορες ιστοσελίδες. Κάθε Τρίτη στην BurdaForward γίνεται μια σύσκεψη στην οποία συμμετέχουν 100 με 150 εργαζόμενοι οι οποίοι ανταλλάξουν ιδέες σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα αυτό και προτείνονται ιδέες για την χρήση της ΑΙ στη λειτουργία της εταιρείας και την παραγωγή του περιεχομένου. Η BurdaForward έγινε η πρώτη εταιρεία στη Γερμανία που ανέπτυξε δικά της εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να διαχειρίζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη λειτουργία των ιστοσελίδων της και να κάνει πιο αποδοτικό τον τρόπο δημιουργίας περιεχομένου. Η εταιρεία αναφέρθηκε στο συνέδριο στο «Constructive Score» ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης το οποίο αναλύει σε κάθε του πτυχή (τίτλο, συντακτικό, έννοιες κ.α.) κάθε άρθρο που δημοσιεύεται online και διαπιστώνει με βάση την απόδοση των άρθρων στις στατιστικές κατηγορίες ποιος είναι ο πιο αποδοτικός και τρόπος συγγραφής παρέχοντας συμβουλές ώστε τα άρθρα να πιάνουν τον διπλό στόχο του να είναι δομημένα έτσι ώστε να είναι ενδιαφέροντα για τον αναγνώστη και παράλληλα να έχουν τα στοιχεία εκείνα που θα αυξάνουν την αποδοτικότητα, την διείσδυση τους στο αναγνωστικό κοινό και εν τέλει την επιτυχία τους.
Η δημοσιογραφία γίνεται 3D
Είναι δυνατή η παρουσίαση της δημοσιογραφίας σε τρισδιάστατη λειτουργία; Στο Εργαστήριο Καινοτομίας του, ο γερμανικός εκδοτικός όμιλος εφημερίδων και περιοδικών Funke έχει αναπτύξει συναρπαστικά μοντέλα για να κάνει τη δημοσιογραφία τρισδιάστατη εμπειρία. Έχουν αναπτύξει ένα πρόγραμμα που κατά τη διάρκεια μιας εικονικής βόλτας σε μια πόλη εμφανίζονται διάφορες ειδήσεις. Δοκιμάζουν επίσης τη χρήση του για ποινικές υποθέσεις ή περίπλοκα θέματα που είναι πολύ σημαντικά ιδιαίτερα για τους νεαρής ηλικίας ενήλικες. «Ο στόχος είναι να προσεγγίσουμε ένα διαφορετικό κοινό από αυτό που ήταν δυνατό μέχρι τώρα με τα τυπικά εκδοτικά προϊόντα και να μεταφέρουμε δημοσιογραφικό περιεχόμενο με πολύ μεγαλύτερη ένταση και πολυπλοκότητα» ανέφερε στο συνέδριο ο Ματίας Φρίντριχ Στρατηγικής Τεχνολογικής Καινοτομίας στην Funke. Το ίδιο εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εσωτερικά για τη συντακτική ομάδα για να παρέχεται μια γρήγορη επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης ειδήσεων.
Η δημοσιογραφία του «πρώτα το κινητό»
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρουσιάσει έκανε η ολλανδική εταιρεία Mediahuis Nederland που τα τελευταία χρόνια έχει ήδη τραβήξει την προσοχή με μια εντυπωσιακή στρατηγική ειδησεογραφικού περιεχομένου επί πληρωμή. Ο διευθυντής της εταιρείας που εκτελεί και χρέη επικεφαλής της συντακτικής ομάδας Γκέρμπεν βαν ντε Χεκ εξήγησε στο συνέδριο το γιατί και το πώς αλλάζει όλες τις διαδικασίες παραγωγής του περιεχομένου. «Εμείς παράγουμε περιεχόμενο για τους αναγνώστες που διαβάζουν άρθρα στην οθόνη του υπολογιστή τους αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι το 87/% των αναγνωστών μας διαβάζουν τα άρθρα μας αποκλειστικά από τα κινητά τους τηλέφωνα» ανέφερε ο Χεκ και είπε ότι αποφάσισε να αλλάξει πλήρως το τρόπο παραγωγής έτσι ώστε όλα τα άρθρα από τίτλους και κείμενα μέχρι τις φωτογραφίες να είναι βελτιστοποιημένα για θέαση στην οθόνη του κινητού τηλεφώνου.
«Πρώτα το κινητό» είναι η νέα προσέγγιση και παράλληλα με βάση το γεγονός ότι 65% των αναγνωστών της εταιρείας διαβάζουν ένα άρθρο της εταιρείας συνδεόμενοι σε αυτό απευθείας από την Google και το Facebook χωρίς να έχουν άλλη επαφή με την κεντρική ιστοσελίδα της και άλλα θέματα γίνεται προσπάθεια αυτό να αλλάξει ώστε να αυξήσουν τον αριθμό των θεμάτων που θα διαβάσει ένας αναγνώστης.
Γιατί το ChatGPT είναι καλό για τη δημοσιογραφία
Το Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (APA) δημοσιεύει εδώ και αρκετό καιρό τηλεγραφήματα που δημιουργούνται από προγράμματα μηχανικής μάθησης (ο ανερχόμενος κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης) αλλά μέχρι στιγμής τα κείμενα αυτά δημιουργούνται με αυστηρούς κανόνες και αφού πρώτα ελέγχονται με προσοχή από τη συντακτική ομάδα του πρακτορείου. Επίσης οι αναρτήσεις στο Twitter, τα ενημερωτικά δελτία αλλά και τα εσωτερικά υπηρεσιακά μηνύματα αυτοματοποιούνται επίσης με αυτά τα προγράμματα. Τώρα, με το ChatGPT και τα αντίστοιχα προγράμματα δημιουργείται μια νέα γενιά «αυτοματοποιημένου περιεχομένου». Μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι για τη δημοσιογραφία; Τι επιτυγχάνουν αυτά τα μοντέλα, πού είναι οι ευκαιρίες, πού είναι οι «κόκκινες γραμμές»; Η Βερένα Κράβαρικ από τη Μονάδα Διαχείρισης Καινοτομίας του APA εξήγησε στο συνέδριο πώς διαχειρίζεται το πρακτορείο αυτές τις τεχνολογίες αλλά και πώς πρέπει να λειτουργούν τα newsroom αξιοποιώντας την ΑΙ. Όπως σημείωσε σε αυτή την φάση το ChatGPT και τα άλλα αντίστοιχα προγράμματα είναι ακόμη σε παιδική ηλικία και έτσι πρέπει να χειρίζονται οι δημοσιογράφοι. Σαν να μιλούσαν δηλαδή σε μικρά παιδιά. Με απλά λόγια θα πρέπει ο δημοσιογράφος να είναι πολύ ξεκάθαρος και συγκεκριμένος στο ερώτημα που θέτει στο ChatGPT και τα άλλα προγράμματα και να μην θεωρούν δεδομένα σωστό το αποτέλεσμα που θα λάβουν αλλά να κάνουν έναν έλεγχο και μια επιβεβαίωση των στοιχείων που έλαβαν από το πρόγραμμα. Ανέφερε επίσης ότι με αφορμή τις πολλές ρεαλιστικές αλλά fake φωτογραφίες που κυκλοφορούν το τελευταίο χρονικό διάστημα στο Διαδίκτυο προϊόν προγραμμάτων ΑΙ το APA χρησιμοποιεί πλέον ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που ελέγχει αν μια φωτογραφία είναι γνήσια ή δημιουργία ΑΙ.
Περιεχόμενο με πρότυπο τα social media
O Ματία Μπούτικοφερ επικεφαλής του τομέα των social media στην εκδοτική εταιρεία 20 minuten στην Ελβετία περιέγραψε το πώς πρέπει να «χτίζεται» από εδώ και πέρα το περιεχόμενο των θεμάτων στα έντυπα και ηλεκτρονικά μίντια. Όπως είπε μέχρι σήμερα ένα θέμα γεννιέται, σχεδιάζεται και αναπτύσσεται με λογική δημοσίευσης σε μια εφημερίδα ή μια ιστοσελίδα και αφού αυτό συμβεί πηγαίνει ο αρχισυντάκτης και λέει στην ομάδα των social media να κάνουν μια ανάρτηση του θέματος στα κοινωνικά δίκτυα. Όμως ένα post για ένα θέμα έχει τη δική του λογική και αρχές δημοσίευσης που είναι ασύμβατες με το format που έχει δημιουργηθεί το θέμα. Θα γίνει τελικά ένα post που όμως δεν θα είναι αποτελεσματικό και δεν θα προβάλει το θέμα όπως πρέπει με αποτέλεσμα να μην έχει τον αντίκτυπο που θα έπρεπε μέσω των social media. Ο Μπούτικοφερ υποστήριξε ότι πρέπει πλέον τα θέματα να δημιουργούνται με τους κανόνες που διέπει η δημοσίευση στα social media και ειδικότερα με τη λογική και την «αρχιτεκτονική» του Tik Tok. Πρέπει όπως είπε ο δημοσιογράφος που θα πάει να κάνει ένα ρεπορτάζ να μιλήσει πρώτα με την ομάδα των social media του μέσου που εργάζεται και να τους εξηγήσει που θα πάει και τι θα κάνει για να του δώσουν τις αντίστοιχες οδηγίες για το πώς να καλύψει το θέμα. Πόσες λέξεις να έχει το θέμα και τι είδους φωτογραφίες ή βίντεο να τραβήξει, αν για παράδειγμα πρέπει να τραβήξει εικόνες και βίντεο με οριζόντια την θέση του κινητού τηλεφώνου ή κάθετα.
Η εφημερίδα ως ελίτ προϊόν
Ένας από τους πιο διαπρεπείς σχεδιαστής εφημερίδων και εντύπων στην Ευρώπη, ο Γερμανός Νόρμπερτ Κιούπερ που έχει σχεδιάσει περισσότερες από 80 εφημερίδες είναι και ο εμπνευστής των ευρωπαϊκών βραβείων σχεδιασμού εντύπων που απονέμονται κάθε χρόνο σε ειδική εκδήλωση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εκδοτικού Συνεδρίου. Ο Κιούπερ μίλησε για το παρόν και μέλλον των εφημερίδων συνδυάζοντας το άρρηκτα με την ύπαρξη υψηλής αισθητικής γραφημάτων και infographics.
Η εις βάθος πληροφόρηση είναι κατά βάση η ειδικότητα των εβδομαδιαίων εφημερίδων. Στη Γερμανία όμως τόσο οι μεγάλες ημερήσιες εφημερίδες αλλά κυρίως οι περιφερειακές εφημερίδες κάνουν αυτή τη δουλειά. Από την άλλη, οι εβδομαδιαίες εφημερίδες με τις ψηφιακές τους εκδόσεις έχουν προ πολλού μπει στην καθημερινή δουλειά, με αποτέλεσμα τα προηγούμενα όρια να γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτα. Στις Κάτω Χώρες (Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο) και στη Σκανδιναβία η εστίαση στην οπτικοποιημένη δημοσιογραφία είναι ακόμη μεγαλύτερη από πριν. Έχει κανείς την εντύπωση ότι απευθύνονται αναγνώστες με ανώτερη μόρφωση που έχουν εδραιωθεί επαγγελματικά. Έτσι σύμφωνα με τον Κιούπερ η εφημερίδα θεωρείται όλο και περισσότερο ως ένα ελίτ προϊόν. Στην Ιβηρική Χερσόνησο, από την άλλη, τα infographics χρησιμοποιούνται πολύ και με εκπληκτικό τρόπο. Αυτό έχει γίνει μια παράδοση που χρησιμοποιούν ακόμη και περιφερειακές εφημερίδες. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι στο μεταξύ τα γραφήματα αποτελούν επίσης μέρος της καθημερινής δραστηριότητας στις διαδικτυακές υπηρεσίες αυτών των μέσων. Άρα δεν τίθεται θέμα μείωσης της δημιουργικότητας στον έντυπο Τύπο στην Ευρώπη. Το αντίθετο συμβαίνει σύμφωνα με τον Κιούπερ που βλέπει αισιόδοξα το μέλλον των εφημερίδων μέσω των υψηλής ποιότητας γραφημάτων κάθε είδους.
Naftemporiki.gr
