Τον διπλασιασμό του εναέριου πυροσβεστικού στόλου rescEU για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών το φετινό καλοκαίρι, στην κατεύθυνση αναβάθμισης και ουσιαστικής ενίσχυσης της απόκρισης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού, ανακοίνωσε ο επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων, Γιάνες Λέναρτσιτς, την Τρίτη, σε ομιλία του για τη 10η επέτειο του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της Ε.Ε. (ERCC).
Την απόφαση – ουσιαστικά ανταπόκριση στη σχετική επίσημη ελληνική πρόταση, μέσω του Χρ. Στυλιανίδη – χαιρέτισε το ελληνικό υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ως ένα «σημαντικό βήμα για την περαιτέρω θωράκιση της Ευρώπης έναντι των πυρκαγιών, την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης».
Ειδικότερα, όπως επισημάνθηκε και σε σημερινή σχετική παρουσίαση από τον Ζαχαρία Γιακουμή, προϊστάμενο της μονάδας επικοινωνίας της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ΕCHO), για το 2023 ο πυροσβεστικός στόλος rescEU περιλαμβάνει 24 αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα από 10 κράτη-μέλη:
- Δύο υδροφόρα αεροσκάφη μεσαίου μεγέθους από την Κροατία
- Δύο ελαφρά αεροσκάφη από την Κύπρο
- Δύο ελικόπτερα από την Τσεχία
- Δύο υδροφόρα αεροσκάφη μεσαίου μεγέθους και ένα ελικόπτερο από τη Γαλλία
- Δύο ελαφρά αεροσκάφη από τη Γερμανία
- Δύο υδροφόρα αεροσκάφη μεσαίου μεγέθους, δύο ελαφρά αεροσκάφη τύπου Air Tractor) κι ένα ελικόπτερο από την Ελλάδα. Μεταξύ των 10 κρατών-μελών που συμμετέχουν με διάθεση εναέριων μέσων, η χώρα μας έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά
- Δύο υδροφόρα αεροσκάφη μεσαίου μεγέθους και δύο ελαφρά αεροσκάφη από την Ιταλία
- Δύο ελαφρά αεροσκάφη από την Πορτογαλία
- Δύο υδροφόρα αεροσκάφη μεσαίου μεγέθους από την Ισπανία
- Τέσσερα ελαφρά αεροσκάφη από τη Σουηδία
Για τα πτητικά αυτά μέσα το λειτουργικό κι επιχειρησιακό κόστος χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αποτελούν μέρος της εναέριας δύναμης πυρόσβεσης της Ελλάδας και των άλλων εννέα χωρών για τη φετινή αντιπυρική περίοδο και θα διατίθενται για χρήση από το rescEU κατόπιν αιτήματος, εφόσον δεν υπάρχει ανάγκη σε εθνικό επίπεδο.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη συνέχιση και διεύρυνση του προγράμματος προεγκατάστασης Ευρωπαίων πυροσβεστών. Φέτος 450 πυροσβέστες από 11 χώρες (Αυστρία/40 πυροσβέστες, Βουλγαρία/32, Φινλανδία/48, Γαλλία/40, Γερμανία/40, Λετονία/20, Μάλτα/20, Πολωνία/30, Ρουμανία/80, Σλοβακία/20 και Σλοβενία/20) θα εγκατασταθούν κατά τους θερινούς μήνες στην Ελλάδα (περίπου 200), τη Γαλλία (περίπου 170) και την Πορτογαλία (περίπου 60).
Η ΕΕ συγχρηματοδοτεί τα έξοδα ταξιδίου, διαμονής, διαβίωσης και μέρος των επιχειρησιακών δαπανών των εν λόγω ευρωπαίων πυροσβεστών, καθώς και τα έξοδα επιστροφής στις χώρες καταγωγής.
Το πρόγραμμα αυτό ήταν πρόταση της Ελλάδας κι εφαρμόστηκε πρώτη φορά πέρυσι στη χώρα μας, με επιτυχία.
Μέτρα πρόληψης & παρακολούθησης
Μετά από σχετικές εκκλήσεις των υπουργών της ΕΕ (και του Χρήστου Στυλιανίδη) και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2022, η Επιτροπή αποφάσισε να αναβαθμίσει το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Το σχέδιο διαρθρώνεται γύρω από τρεις στόχους:
1) βελτίωση της διοικητικής ικανότητας,
2) βελτίωση των γνώσεων,
3) αύξηση των επενδύσεων σε δράσεις πρόληψης των δασικών πυρκαγιών.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ εγκαινιάζει μια νέα μεθοδολογία αξιολόγησης του κινδύνου δασικών πυρκαγιών από ομοτίμους (Wildfire Peer Review Assessment). Αυτό το νέο εργαλείο βοηθά τις χώρες να αξιολογούν την ικανότητά τους να προλαμβάνουν και να προετοιμάζονται για δασικές πυρκαγιές, παράλληλα στηρίζει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, που μετέχουν στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
Επιπλέον, δημιουργείται για τις δασικές πυρκαγιές ομάδα υποστήριξης του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών, ώστε να καταστεί δυνατή η παρακολούθηση και ανάλυση της κατάστασης των δασικών πυρκαγιών, σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, από τα μέσα Ιουνίου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Η ΕΕ εξασφαλίζει συντονισμένη προσέγγιση για την πρόληψη κι αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, καθώς και την προετοιμασία για αυτές, όταν οι πυρκαγιές υπερβαίνουν τις εθνικές ικανότητες αντιμετώπισης. Όταν η κλίμακα της δασικής πυρκαγιάς υπερβαίνει τις ικανότητες αντιμετώπισης μιας χώρας, η χώρα αυτή μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
Μόλις ενεργοποιηθεί, το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ συντονίζει και χρηματοδοτεί τη βοήθεια που παρέχουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και εννέα επιπλέον συμμετέχοντα κράτη μέσω οικειοθελών προσφορών.
Επίσης, η ΕΕ έχει δημιουργήσει την Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας, ώστε να έχει δυνατότητα ισχυρότερης και συνεκτικής συλλογικής αντιμετώπισης, να διαθέτει κρίσιμο αριθμό άμεσα διαθέσιμων μέσων πολιτικής προστασίας:
- 4 αεροσκάφη Canadair (2 από τη Γαλλία και 2 από την Ελλάδα)
- 5 μη εποχούμενες επίγειες ομάδες δασοπυρόσβεσης, από την Ελλάδα (1), την Ισπανία (1), τη Γαλλία (2) και την Πορτογαλία (1)
- 7 εποχούμενες επίγειες ομάδες δασοπυρόσβεσης από τη Βουλγαρία (1), τη Γαλλία (2), την Πολωνία (3) και την Πορτογαλία (1)
- δύο συμβουλευτικές ομάδες/ομάδες αξιολόγησης για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών από την Ισπανία.
Η ΕΕ χρηματοδοτεί το 75 % των δαπανών επιφυλακής για τους πόρους (δηλ. τα αεροσκάφη) και το προσωπικό κατά την περίοδο ισχύος της συμφωνίας (κατά την περίοδο πυρκαγιών).
Ποσοστό 100% των δαπανών μεταφοράς για κάθε ανάπτυξη αυτών και 75% των επιχειρησιακών δαπανών καλύπτεται από την ΕΕ σε περίπτωση ανάπτυξης εντός της Ευρώπης, ενώ η κάλυψη φτάνει σε ποσοστό 100% εκτός Ευρώπης.
Σε περίπτωση που η κατάσταση έκτακτης ανάγκης απαιτεί επιπλέον βοήθεια διάσωσης, παρεμβαίνει το πυροσβεστικό απόθεμα του rescEU, το οποίο παρέχει επιπλέον ικανότητες για αντιμετώπιση καταστροφών στην Ευρώπη.
Επίσης, το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών παρακολουθεί την εξέλιξη των δασικών πυρκαγιών με τη στήριξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, όπως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές, ενώ η υπηρεσία δορυφορικής χαρτογράφησης έκτακτης ανάγκης Copernicus της ΕΕ συμπληρώνει τις επιχειρήσεις με λεπτομερείς πληροφορίες από το διάστημα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κίνδυνος πυρκαγιάς στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο αναμένεται να είναι ολοένα και μεγαλύτερος στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής, ενώ κατά την επόμενη περίοδο πυρκαγιών αναμένονται τεράστιες πυρκαγιές, που θα κοστίσουν ζωές και θα καούν περιοχές που θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν πλήρως. Μόνο το 2022, από τις πυρκαγιές καταστράφηκε μια περιοχή ίση, περίπου, με το μέγεθος του Μαυροβουνίου, ενώ ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ ενεργοποιήθηκε 10 φορές για την κινητοποίηση διασυνοριακής πυροσβεστικής βοήθειας. Ακριβώς για να είναι καλύτερα προετοιμασμένη να στηρίξει τα κράτη-μέλη κατά τη φετινή περίοδο πυρκαγιών, η Ε.Ε. διπλασίασε τη διαθέσιμη ικανότητα πυρόσβεσης.
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τις πυρκαγιές: αντιμετώπιση από πλευράς ΕΕ για το 2023
