Την δράση ισραηλινής ομάδας που ισχυρίζεται ότι έχει χειραγωγήσει εκλογές σε 30 χώρες αποκαλύπτει διεθνής ερευνητική κοινοπραξία δημοσιογράφων από τριάντα μέσα ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων οι Guradian, Le Monde και El Pais και Der Spiegel.
Η ομάδα, που ενδέχεται να έχει αναπτύξει δραστηριότητα και στην Ελλάδα, χρησιμοποιούσε διάφορους τρόπους χειραγώγησης των εκλογικών διαδικασιών, όπως hacking, σαμποτάζ, δημιουργία πλαστών εγγράφων, ένα τεράστιο δίκτυο ψεύτικων λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δημοσίευση άρθρων και αναρτήσεων στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Η δημοσιογραφική έρευνα αποκαλύπτει την δράση της «ομάδας Χόρχε» η οποία με «όπλο» την παραπληροφόρηση λειτουργεί ως μια ιδιωτική υπηρεσία που παρεμβαίνει κρυφά στις εκλογές χωρίς να αφήνει ίχνη. Μεταξύ των πελατών της είναι δισεκατομμυριούχοι, υποψήφιοι σε εκλογικές αναμετρήσεις, εταιρείες, αυταρχικές κυβερνήσεις, ακόμη και ύποπτοι για εγκληματικές πράξεις, εξηγεί η Le Monde.
Εδώ και αρκετούς μήνες, η κοινοπραξία ερευνητών δημοσιογράφων από το έργο #StoryKillers ερευνά αυτήν τη μυστηριώδη εταιρεία, η οποία φαίνεται να μην έχει νόμιμη ύπαρξη. Φαίνεται επίσης να έχει δημιουργηθεί από πρώην αξιωματικούς της Μοσάντ και του ισραηλινού στρατού. Η κοινοπραξία έχει εντοπίσει περίπου 20 επιχειρήσεις παραπληροφόρησης προς όφελος κρατών, εταιρειών και πλουσίων ατόμων.
Η μονάδα διευθύνεται από τον Ταλ Χανάν, έναν 50χρονο πρώην Ισραηλινό πράκτορα των ειδικών δυνάμεων που πλέον εργάζεται στον ιδιωτικό χώρο χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Jorge» (Χόρχε). Ο 50χρονος φέρεται να παρεμβαίνει σε εκλογικές αναμετρήσεις για πάνω από δύο δεκαετίες.
Πώς προσέγγισαν την ομάδα οι δημοσιογράφοι
Τρεις δημοσιογράφοι (από το Radio France, τη Haaretz και το TheMarker) στην προσπάθειά τους να ρίξουν φως στη βιομηχανία παραπληροφόρησης, προσέγγισαν την «ομάδα Χόρχε» το διάστημα μεταξύ Ιουλίου και Δεκεμβρίου 2022, προσποιούμενοι τους πελάτες που εργάζονταν για λογαριασμό μιας πολιτικά ασταθούς αφρικανικής χώρας που ήθελε βοήθεια για να καθυστερήσει τις εκλογές.
Οι συναντήσεις με τον Ισραηλινό Ταλ Χανάν και την ομάδα του πραγματοποιήθηκαν μέσω τηλεδιασκέψεων και μιας προσωπικής συνάντησης στη βάση της μονάδας, ένα γραφείο χωρίς σήμα σε ένα βιομηχανικό πάρκο στο Μόντιν, 35 χιλιόμετρα έξω από το Τελ Αβίβ.
Αυτό που έμαθαν είναι ότι οι υπηρεσίες της μονάδας ήταν διαθέσιμες σε υπηρεσίες πληροφοριών, πολιτικές εκστρατείες και ιδιωτικές εταιρείες που ήθελαν να χειραγωγήσουν κρυφά την κοινή γνώμη. Αναφέρθηκε επίσης ότι είχαν χρησιμοποιηθεί σε όλη την Αφρική, τη Νότια και Κεντρική Αμερική, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Η δράση της ομάδας
Μία από τις βασικές υπηρεσίες της ομάδας είναι ένα εξελιγμένο πακέτο λογισμικού, Advanced Impact Media Solutions ή Aims. Ελέγχει έναν τεράστιο στρατό από χιλιάδες πλαστά προφίλ στο Twitter, το LinkedIn, το Facebook, το Telegram, το Gmail, το Instagram και το YouTube. Ορισμένα avatar έχουν ακόμη και λογαριασμούς Amazon με πιστωτικές κάρτες, πορτοφόλια bitcoin και λογαριασμούς Airbnb.
Η ερευνητική ομάδα παρακολούθησε τη δραστηριότητα των bots που συνδέεται με το Aims στο διαδίκτυο. Ήταν πίσω από ψεύτικες καμπάνιες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που αφορούσαν κυρίως εμπορικές διαμάχες, σε περίπου 20 χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Ελβετία, το Μεξικό, τη Σενεγάλη, την Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Αυτή την εβδομάδα, η Meta, η ιδιοκτήτρια εταιρεία του Facebook, κατέρριψε τα bots που συνδέονται με το Aims στην πλατφόρμα της, αφού οι δημοσιογράφοι μοιράστηκαν ένα δείγμα των ψεύτικων λογαριασμών με την εταιρεία. Την Τρίτη, εκπρόσωπος της Meta συνέδεσε τα bots του Aims με άλλα που συνδέθηκαν το 2019 με μια άλλη, πλέον ανενεργή ισραηλινή εταιρεία, την οποία απαγόρευσε από την πλατφόρμα.
Η κοινοπραξία των δημοσιογράφων διαθέτει πάνω από έξι ώρες υλικού, κρυφά τραβηγμένου, από τις συναντήσεις, στη διάρκεια των οποίων ο Χάναν και η ομάδα του μίλησαν για το πώς θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τους αντιπάλους τους, μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας τεχνικές hacking για πρόσβαση σε λογαριασμούς Gmail και Telegram. Υπερηφανεύονταν για τη διαρροή υλικού σε νόμιμα ειδησεογραφικά μέσα, τα οποία στη συνέχεια ενισχύονται από το λογισμικό διαχείρισης bot Aims.
Μεγάλο μέρος της στρατηγικής τους φάνηκε να περιστρέφεται γύρω από τη διατάραξη ή το σαμποτάζ αντίπαλων εκστρατειών: Η ομάδα ισχυρίστηκε ακόμη και ότι έστειλε ένα σεξουαλικό παιχνίδι που παραδόθηκε μέσω Amazon στο σπίτι ενός πολιτικού, με σκοπό να δώσει στη σύζυγό του την ψευδή εντύπωση ότι είχε δεσμό.
Εκτός από το λογισμικό Aims, ο Χάναν μίλησε για τη «μηχανή blogger» του – ένα αυτοματοποιημένο σύστημα για τη δημιουργία ιστοσελίδων που θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν τα προφίλ κοινωνικών μέσων που ελέγχονται από το Aims για να διαδώσουν ψεύτικες ειδήσεις στο διαδίκτυο. «Αφού δημιουργήσεις αξιοπιστία, τι κάνεις; Τότε μπορείς να χειραγωγήσεις», είπε χαρακτηριστικά.
Δραστηριότητα και στην Ελλάδα
Περιγράφοντας την δράση της μονάδας του στους δημοσιογράφους που προσποιούνταν τους πελάτες ο Χανάν έκανε λόγο για μια ομάδα που αποτελείται από «πρώην υπαλλήλους κυβερνητικών υπηρεσιών», με εξειδίκευση στα οικονομικά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις εκστρατείες, καθώς και στον «ψυχολογικό πόλεμο», που λειτουργεί από έξι γραφεία σε όλο τον κόσμο.
Τέσσερις από τους συναδέλφους του Χανάν παρακολούθησαν τις συναντήσεις, συμπεριλαμβανομένου του αδελφού του, Ζοχάρ Χανάν, ο οποίος περιγράφεται ως ο διευθύνων σύμβουλος της ομάδας.
Στην αρχική του παρουσίαση προς τους πιθανούς πελάτες, ο Χάναν είπε επίσης: «Εμπλεκόμαστε πλέον σε μία εκλογική αναμέτρηση στην Αφρική… Έχουμε μια ομάδα στην Ελλάδα και μια ομάδα στα [Ειράτα]… Προσέξτε τα στοιχεία. Ολοκληρώσαμε 33 εκστρατείες σε προεδρικό επίπεδο, 27 από τις οποίες ήταν επιτυχημένες». Έπειτα υποστήριξε ότι συμμετείχε σε δύο «μεγάλα πρότζεκτ» στις ΗΠΑ, αλλά ισχυρίστηκε ότι δεν εμπλέκεται άμεσα στην αμερικανική πολιτική.
Όπως σημειώνει ο Guardian, «δεν ήταν δυνατόν να επαληθευτούν όλοι οι ισχυρισμοί της ομάδας Χόρχε στις μυστικές συναντήσεις και ο Χάναν ενδέχεται να τους εξωραΐζει προκειμένου να εξασφαλίσει μια επικερδή συμφωνία με υποψήφιους πελάτες». «Για παράδειγμα, φαίνεται ότι ο Χανάν ίσως έχει διογκώσει τις αμοιβές του όταν συζητούσε το κόστος των υπηρεσιών του», προσθέτει αναφέροντας ότι η ομάδα ανέφερε ότι χρεώνει μεταξύ 6 και 15 εκατ. ευρώ για παρέμβαση στις εκλογές.
Ωστόσο, τα email που διέρρευσαν στον Guardian δείχνουν ότι τελικά οι χρεώσεις είναι χαμηλότερες. Το ένα υποδηλώνει ότι το 2015 ζήτησε 160.000 δολάρια από τη βρετανική εταιρεία συμβούλων Cambridge Analytica που δεν λειτουργεί πλέον για συμμετοχή σε μια εκστρατεία οκτώ εβδομάδων σε μια χώρα της Λατινικής Αμερικής.
Το 2017, ο Χανάν άρχισε να εργάζεται ξανά για την Cambridge Analytica, αυτή τη φορά στην Κένυα, αλλά απολύθηκε από την εταιρεία συμβούλων, η οποία είπε ότι «400.000-600.000 δολάρια τον μήνα –και πολύ περισσότερα– για την αντιμετώπιση κρίσεων» ήταν περισσότερα απ’ όσα θα πλήρωναν οι πελάτες της.
Δεν υπάρχουν στοιχεία, σημειώνει ο Guardian, ότι οποιαδήποτε από αυτές τις εκστρατείες προχώρησε. Όμως έγγραφα που διέρρευσαν αποκαλύπτουν πως, όταν η ομάδα Χόρχε εργάστηκε κρυφά κατά τις προεδρικές εκλογές της Νιγηρίας το 2015, το έκανε μαζί με την Cambridge Analytica.
Σόφι ιν’τ Βελντ: Να διερευνηθεί άμεσα ο ισχυρισμός για παρουσία στην Ελλάδα
Σχολιάζοντας στη «Ν» την έρευνα αλλά και την αναφορά για δραστηριότητα στη χώρα μας η Ευρωβουλευτής του Renew και εισηγήτρια της Επιτροπής PEGA για τις υποκλοπές, Σόφι ιν’τ Βελντ, επισημαίνει την ανάγκη να ερευνήσει «άμεσα η κυβέρνηση τις αποκαλύψεις» για τη δράση ισραηλινής ομάδας.
«Είναι μια πάρα πολύ ανησυχητική έκθεση, ένα ανατριχιαστικό ρεπορτάζ και η κυβέρνηση πρέπει να το ερευνήσει. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία σκιά και εν όψει εκλογών», σημειώνει κάνοντας λόγο για ξεκάθαρη επίθεση στη δημοκρατία.
