Με τη μορφή 15 ερωτήσεων-απαντήσεων επιχειρεί το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων να κωδικοποιήσει-παρουσιάσει το σχέδιο νόμου-πλαίσιο «Νέοι Ορίζοντες» για τα ΑΕΙ, που κατατέθηκε στη Βουλή.
Εισάγει, όπως αναφέρει, εσωτερικό «Erasmus», κοινά και διπλά πτυχία, start-ups φοιτητών, νέες αξιοκρατικές διαδικασίες εκλογής καθηγητών, βιομηχανικά διδακτορικά κ.ά.
Αναλυτικά:
1. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τα Πανεπιστήμια; Ποια είναι η φιλοσοφία του;
Το συγκεκριμένο νομοθετικό έργο δεν αποτελεί ακόμη ένα σχέδιο νόμου, αλλά έναν νόμο-πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση, ένα συνολικό πλέγμα ρυθμίσεων για τα ΑΕΙ που:
κωδικοποιεί υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με τη λειτουργία των ΑΕΙ,
καθορίζει ένα σαφές νομικό πλαίσιο για ζητήματα που για χρόνια είχαν μείνει αρρύθμιστα,
παρέχει νέες δυνατότητες στα Πανεπιστήμια, στους φοιτητές, στους πανεπιστημιακούς και στους πολίτες.
Ο στόχος του νομοσχεδίου είναι να δώσει νέες δυνατότητες στα Πανεπιστήμια, να τα ενδυναμώσει ώστε να ξεπεράσουν τις παθογένειες του χθες, να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σήμερα, αλλά και να καινοτομήσουν με το βλέμμα στραμμένο στις εξελίξεις του αύριο. Η φιλοσοφία του κινείται στην κατεύθυνση της συνολικής αναβάθμισης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων μας, μέσα από τη θεσμοθέτηση ευκαιριών για όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, για το Πανεπιστήμιο ως σύνολο και για την κοινωνία, με την οποία πλέον συνδιαλέγεται και αποκτά αλληλεπίδραση, ως αναπόσπαστο κομμάτι της.
Μεταξύ άλλων, προβλέπει:
Ι) Αναβάθμιση της ποιότητας των ΑΕΙ, με εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων, εσωτερικό Erasmus, ενίσχυση της πρακτικής άσκησης, κοινά και διπλά προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degrees), αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία, με νέο, γρήγορο, πιο αξιοκρατικό, πιο διαφανές σύστημα εκλογής και εξέλιξης Μελών Δ.Ε.Π.
ΙΙ) Ενίσχυση της λειτουργικότητας και της αποδοτικότητας των ΑΕΙ, με νέο μοντέλο διοίκησης, με θέσπιση αναπτυξιακών εργαλείων για την αναβάθμιση των ΑΕΙ, με εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας,
ΙΙΙ) Προώθηση της σύνδεσης με την κοινωνία, με ολοκληρωμένο πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών των πανεπιστημιακών εργαστηρίων και αναβάθμιση του ρόλου των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης, με αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, διασύνδεση των φοιτητών με την αγορά εργασίας και υποστήριξη για την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων φοιτητών (start-ups).
IV) Εκσυγχρονισμός ΔΟΑΤΑΠ, με νέο πλαίσιο για την οργάνωση και λειτουργία του, που στοχεύει στην απλοποίηση της διαδικασίας ακαδημαϊκής αναγνώρισης τίτλων σπουδών από Ιδρύματα της αλλοδαπής με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πανεπιστημίων και του πολίτη σε θέματα αναγνώρισης τίτλων σπουδών από Ιδρύματα της αλλοδαπής.
Ενισχύει, έτσι την αυτονομία των ΑΕΙ και την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, υποστηρίζει περαιτέρω τη διεθνοποίηση και την εξωστρέφεια των Πανεπιστημίων μας για συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια, διευκολύνει και παρέχει νέες προοπτικές για την καθημερινότητα των φοιτητών, προάγοντας και τη σύνδεση με επιχειρήσεις και την αγορά εργασίας, ενώ εξυπηρετεί ανάγκες της κοινωνίας για ΑΕΙ μέσα στην κοινωνία.
2. Συγκεντρώνει συναινέσεις το νομοσχέδιο;
Στη μεγάλη πλειονότητα των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου υπάρχει σύμπνοια πανεπιστημιακής κοινότητας και λοιπών φορέων (πχ σε ό,τι αφορά το εσωτερικό ERASMUS, τα διπλά και κοινά πτυχία, τη δυνατότητα να πάρει ένας φοιτητής μαθήματα και από άλλη Σχολή ή Τμήμα, την ενίσχυση της πρακτικής άσκησης).
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι κύριες μεταρρυθμίσεις απολαμβάνουν διακομματική κοινωνική αποδοχή: έρευνα της εταιρείας MARC για την εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ», που διεξήχθη σε 1.003 νοικοκυριά, καταδεικνύει ευρύτατη συμφωνία των ερωτηθέντων με τις βασικές νομοθετικές ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Βάσει της έρευνας:
• τη μεγαλύτερη αποδοχή απολαμβάνουν οι ρυθμίσεις που αφορούν στη θέσπιση Κέντρου Ψυχολογικής Υποστήριξης σε φοιτητές και διδάσκοντες των ΑΕΙ (85,5% των ερωτηθέντων την κρίνουν θετικά και μάλλον θετικά), η πρακτική άσκηση των φοιτητών (83,4% θετικά και μάλλον θετικά), το νέο σύστημα επιλογής καθηγητών (77,4% θετικά και μάλλον θετικά), η ελευθερία επιλογής μαθημάτων από άλλα τμήματα (76,7% θετικά και μάλλον θετικά) καθώς και η απόκτηση διπλού πτυχίο σε δύο σχετικές επιστήμες π.χ. Μαθηματικά και Οικονομικά (76,9 % θετικά και μάλλον θετικά).
• Ακολούθως, η ρύθμιση που αφορά τη δυνατότητα ίδρυσης start up επιχειρήσεων από φοιτητές για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας των νέων κρίνεται θετική και μάλλον θετική σε ποσοστό 74,7%, το Ελληνικό «Erasmus» κρίνεται θετικά και μάλλον θετικά σε ποσοστό 75,3% και η θέσπιση βιομηχανικών διδακτορικών με σκοπό την άμεση επαφή των φοιτητών με την αγορά εργασίας κρίνεται σε ποσοστό 75,3% θετικά και μάλλον θετικά.
• Αποδεκτή από την πλειοψηφία των ερωτηθέντων είναι η θέσπιση ενιαίου ψηφοδελτίου στις φοιτητικές εκλογές (57,6% θετικά και μάλλον θετικά).
• Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με την έρευνα, η θετική απήχηση των αλλαγών είναι διακομματική, αφού εκτός από ψηφοφόρους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, θετικά διακείμενο είναι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, και άλλων μικρότερων κομμάτων στις τελευταίες εκλογές.
• Ενδεικτικά:
– Το 85,9% όσων ψήφισαν το 2019 ΣΥΡΙΖΑ, το 83,3% ΚΙΝΑΛ, το 80,9% ΚΚΕ και το 83% όσων ψήφισαν άλλο κόμμα συμφωνούν με τη θέσπιση Κέντρου Ψυχολογικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης σε κάθε ΑΕΙ.
– Το 81,4% ΣΥΡ και το 81,2% ΚΙΝΑΛ συμφωνούν με την ενίσχυση της πρακτικής άσκησης φοιτητών για την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας.
– Υπέρ του νέου συστήματος επιλογής καθηγητών ΑΕΙ με αξιοκρατία και διαφάνεια τάσσεται το 74,9% ΣΥΡ, 79,1% ΚΙΝΑΛ, 61,9% ΚΚΕ, 76,5% άλλα κόμματα.
– Θετικά και μάλλον θετικά για το ελληνικό Erasmus τοποθετείται το 74,9% ΣΥΡ, 66,7% ΚΙΝΑΛ, 76,2% ΚΚΕ, 73,4% άλλα κόμματα.
3. Πώς αλλάζει ο νέος νόμος-πλαίσιο του υπουργείου Παιδείας τα Πανεπιστήμια;
Το Πανεπιστήμιο γίνεται:
Πιο καινοτόμο, διεπιστημονικό και ενδιαφέρον:
Κοινά και διπλά πτυχία
Προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree)
Προγράμματα εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας (3,5 ετών, με υποχρεωτική πρακτική)
Ελληνικό Erasmus
Ελευθερία επιλογής μαθημάτων από άλλα Τμήματα
Πιο φιλικό προς τους πανεπιστημιακούς και τους ερευνητές:
Μείωση γραφειοκρατίας και απλούστευση των διαδικασιών προμήθειας ειδών και υπηρεσιών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση ερευνητικών έργων που εκπονούνται μέσω των ΕΛΚΕ
Ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού των ΑΕΙ για τη διεξαγωγή έρευνας – Περισσότερη ευελιξία στο πλαίσιο επιλογής και απασχόλησης ερευνητικών ομάδων
Πιο απλές διαδικασίες για μετακινήσεις μελών ΔΕΠ
Πιο σαφές και ευέλικτο πλαίσιο ρυθμίσεων για την παράλληλη και πρόσθετη απασχόληση, που ενισχύει τις ακαδημαϊκές, ερευνητικές και επαγγελματικές προοπτικές της ακαδημαϊκής κοινότητας
Πιο καλά διασυνδεδεμένο με την κοινωνία και τους πολίτες:
Νέο, ευέλικτο πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια στους πολίτες
Αναβάθμιση του ρόλου των Πανεπιστημίων στη δια βίου μάθηση όλων των πολιτών μέσω των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ)
Δυνατότητα ίδρυσης προγραμμάτων σπουδών για πιστοποιητικά παιδαγωγικής επάρκειας και ψηφιακών δεξιοτήτων
Πιο αυτόνομο:
Μεταφορά εξουσιών από τη Βουλή και το Υπ. Παιδείας στα ίδια τα Πανεπιστήμια
Πιο αποτελεσματικό:
Νέο μοντέλο διοίκησης για λήψη αποφάσεων με φίλτρα συλλογικότητας, λογοδοσίας και εξωστρέφειας, σε ευθυγράμμιση με καλές διεθνείς πρακτικές.
Εργαλεία ώστε τα ΑΕΙ να θέτουν στόχους, να τους παρακολουθούν και να τους πετυχαίνουν.
Πιο εξωστρεφές και διεθνοποιημένο:
Επισκέπτες Καθηγητές και Ερευνητές από ξένα ΑΕΙ
Πιο εύκολη ίδρυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων και κοινών/διπλών προγραμμάτων με ξένα ΑΕΙ
Παραρτήματα ελληνικών ΑΕΙ και εκτός Ελλάδας
Κοινά ερευνητικά κέντρα με ξένα ΑΕΙ
Πιο ποιοτικό:
Ενισχυμένη αξιολόγηση και πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών.
Αναβάθμιση Κέντρων Υποστήριξης Διδασκαλίας και Μάθησης κυρίως για την υποστήριξη Καθηγητών για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία.
Πιο αξιοκρατικό:
Νέο πλαίσιο εκλογής και εξέλιξης Πανεπιστημιακών με περισσότερα φίλτρα διαφάνειας, αντικειμενικότητας και λογοδοσίας, ώστε να αποτρέπονται «φωτογραφικές» επιλογές
Υποτροφίες που λαμβάνουν υπόψη ακαδημαϊκά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια
Πιο φιλικό προς τους φοιτητές:
Καλύτερη στήριξη σε φοιτητές με αναπηρία
Πιο ουσιαστική φοιτητική εκπροσώπηση με θεσμοθέτηση Φοιτητικού Συμβουλίου και θέσπιση ενιαίου ψηφοδελτίου στην εκλογή φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ
Πιο καλά διασυνδεδεμένο με την αγορά εργασίας:
Επέκταση και αναβάθμιση πρακτικής άσκησης
Θεσμοθέτηση βιομηχανικών διδακτορικών
Δυνατότητα ίδρυσης επαγγελματικών μεταπτυχιακών
Υποστήριξη start-ups φοιτητών.
4. Πώς θα επωφεληθούν οι φοιτητές μας από τις αλλαγές του νομοσχεδίου, στην πράξη; Τι διαφορές θα δουν στην καθημερινότητά τους;
Οι φοιτητές πλέον:
Θα μπορούν να εγγραφούν σε νέα, καινοτόμα, ανταγωνιστικά προγράμματα σπουδών στο ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο:
Κοινά προγράμματα σπουδών σε διεπιστημονικά αντικείμενα αιχμής που οργανώνονται από δύο Τμήματα του ίδιου Πανεπιστημίου και απονέμουν κοινό τίτλο σπουδών (joint degree) και από τα δύο Τμήματα, ώστε οι φοιτητές να επωφελούνται από τα προγράμματα σπουδών, τις υποδομές, τις συνεργασίες και τυχόν ερευνητικές ευκαιρίες από δύο Τμήματα.
Διπλά προγράμματα σπουδών οργανώνονται από δύο Τμήματα του ίδιου ή άλλου Πανεπιστημίου εντός ή εκτός Ελλάδας και απονέμουν δύο τίτλους σπουδών (dual major) και από τα δύο Τμήματα (ή και από τα δύο Πανεπιστήμια), ώστε οι φοιτητές να αποκτούν περισσότερες επιστημονικές και επαγγελματικές προοπτικές.
Προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree) με απονομή διακριτού τίτλου σπουδών εξειδίκευσης, επιτρέποντας τους να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες εμβάθυνσης στο κύριο αντικείμενου σπουδών ή βασικές γνώσεις σε ένα διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο.
Προγράμματα εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας (3,5 ετών, με υποχρεωτική πρακτική άσκηση).
Θα έχουν πρόσβαση σε ένα νέο, αναβαθμισμένο πλαίσιο για την πρακτική άσκηση που προβλέπει ενδεικτικά:
Πίστωση αριθμού πιστωτικών μονάδων (ECTS) ανάλογα με τη διάρκεια για ουσιαστική ενσωμάτωση στην εκπαιδευτική διαδικασία – δηλαδή, η πρακτική άσκηση θα προσμετράται κανονικά, αντί μαθήματος, στη λήψη πτυχίου.
Υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη των φοιτητών έναντι εργατικού ατυχήματος για την προστασία των φοιτητών και των οργανισμών/επιχειρήσεων.
Καθορισμός ελάχιστου ύψους αποζημίωσης.
Κατάρτιση Κανονισμού Πρακτικής Άσκησης για να υπάρχει διαφάνεια και ίσες ευκαιρίες.
Θα μπορούν να συμμετέχουν στο «Ελληνικό Erasmus» μεταξύ (ομοειδών ή μη) προγραμμάτων σπουδών ελληνικών Πανεπιστημίων για 1 ακαδημαϊκό εξάμηνο, δίνοντας τους τη δυνατότητα να εξερευνήσουν νέες γνωστικές περιοχές, να αποκτήσουν διεπιστημονική αντίληψη, να διευρύνουν τις δεξιότητες τους και να αναπτύξουν νέες εμπειρίες σε ένα διαφορετικό ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ελεύθερα, μαθήματα που παρέχονται από προγράμματα σπουδών άλλων Τμημάτων της ίδιας ή και άλλης Σχολής του Πανεπιστημίου τους, με δυνατότητα αναγνώρισης των αντίστοιχων ECTS, σε ποσοστό έως το 10% των συνολικών ECTS του προγράμματος σπουδών του, επιτρέποντας στον κάθε φοιτητή να προσωποποιήσει το πρόγραμμα σπουδών του με βάση τα ενδιαφέροντα του και τις επαγγελματικές του προσδοκίες.
Θα αποκτήσουν πρόσβαση σε Κέντρα Ψυχολογικής Υποστήριξης στελεχωμένα με εξειδικευμένους επαγγελματίες. Βάζουμε την ψυχική υγεία σε προτεραιότητα.
Θα λαμβάνουν ειδική μέριμνα σε περίπτωση αναπηρίας ή/και ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών με ειδικές ρυθμίσεις που διασφαλίζουν την φυσική και ψηφιακή προσβασιμότητα και συμπερίληψη των ΑΕΙ.
Θα εκπροσωπούνται καλύτερα και πιο ουσιαστικά στο Πανεπιστήμιο με θεσμοθέτηση Φοιτητικού Συμβουλίου και θέσπιση ενιαίου ψηφοδελτίου στην εκλογή φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ.
5. Πώς θα επωφεληθούν οι καθηγητές και οι ερευνητές από τις αλλαγές του νομοσχεδίου, στην πράξη; Τι διαφορές θα δουν στην καθημερινότητά τους;
Οι καθηγητές και οι πανεπιστημιακοί:
Θα ενισχυθεί το εισόδημά τους – π.χ. δυνατότητα προσφάτως διορισθέντων μελών ΔΕΠ να αναγνωρίσουν μισθολογικά προϋπηρεσία που έχει διανυθεί δυνάμει συμβάσεων έργου, δυνατότητα λήψης πρόσθετων αμοιβών από έργα χρηματοδοτούμενα από διεθνείς και ίδιους πόρους χωρίς περιορισμούς
Θα μετέχουν σε ένα πιο αξιοκρατικό και διαφανές πλαίσιο εκλογής και εξέλιξης που θα διασφαλίζει ότι όσοι το αξίζουν προχωρούν.
Θα βασίζονται σε ένα πιο σαφές και ευέλικτο πλαίσιο ρυθμίσεων για την παράλληλη και πρόσθετη απασχόλησή τους, που ενισχύει τις ακαδημαϊκές, ερευνητικές και επαγγελματικές προοπτικές της ακαδημαϊκής κοινότητας – π.χ. εξορθολογισμός του θεσμού της παράλληλης απασχόλησης σε Πανεπιστήμια της αλλοδαπής.
Θα αντιμετωπίζουν λιγότερη γραφειοκρατία για την έγκριση των μετακινήσεών τους για συνέδρια, σεμινάρια, έρευνα, κτλ.
Θα μπορούν να αξιοποιούν ένα πιο σύγχρονο και ευέλικτο πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών προς τρίτα φυσικά και νομικά πρόσωπα μέσω των Πανεπιστημιακών Εργαστηρίων – το υφιστάμενο πλαίσιο είναι από το 1984.
Θα αντιμετωπίζουν λιγότερη γραφειοκρατία στις διαδικασίες προμήθειας ειδών και υπηρεσιών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση ερευνητικών έργων που εκπονούνται μέσω των ΕΛΚΕ – π.χ. θα μπορούν να προμηθεύονται είδη και από ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop) και θα μπορούν να προμηθευτούν πιο εύκολα είδη από φορείς του εξωτερικού.
Θα έχουν περισσότερη ευελιξία στο πλαίσιο επιλογής και απασχόλησης ερευνητικών ομάδων – π.χ. θα μπορούν να απασχολούν ερευνητές επί θητεία, φοιτητές βάσει σύμβασης εργασίας ή έργου, δημόσιους υπαλλήλους, κτλ.
6. Συχνά δημοσιοποιούνται καταγγελίες για «φωτογραφικές» προκηρύξεις θέσεων Πανεπιστημιακών. Το νομοσχέδιο αντιμετωπίζει αυτήν τη χρόνια παθογένεια των Πανεπιστημίων;
Το νομοσχέδιο αντιμετωπίζει τo φαινόμενο της εκλογής καθηγητών που χειραγωγούνται από συσχετισμούς ισχύος οι οποίοι ευνοούν συγκεκριμένους υποψήφιους, εισάγοντας φίλτρα αξιοκρατίας, διαφάνειας και αντικειμενικότητας που διασφαλίζουν το αδιάβλητο της διαδικασίας. Συγκεκριμένα προβλέπονται:
Μητρώο γνωστικών αντικειμένων που καταρτίζεται σε ουδέτερο χρόνο, έχει 3ετή ισχύ για μην αλλάζει για εξυπηρέτηση συμφερόντων, έχει ευρύτητα επιστημονικού πεδίου, αποφεύγοντας τη στόχευση σε («φωτογράφιση») εξατομικευμένες περιπτώσεις.
Μητρώο εσωτερικών και εξωτερικών εκλεκτόρων ανά γνωστικό αντικείμενο του Μητρώου με ισχύ από τα επόμενα ακαδημαϊκά έτη από αυτό της κατάρτισής του – δεν θα γίνεται να προστεθούν ή να αφαιρεθούν μέλη, ώστε να διαμορφώνονται εκλεκτορικά «ημετέρων».
Έλεγχος και επικύρωση των Μητρώων από την Κοσμητεία.
Εκπόνηση ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων βάσει των αναγκών κάθε Τμήματος για κάθε επόμενο ακαδημαϊκό έτος, ώστε να υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός, ευθύνη και λογοδοσία για τον προγραμματισμό των προσλήψεων που όντως χρειάζεται το Τμήμα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του – οι προσλήψεις δεν θα γίνονται αυθαίρετα.
Συγκρότηση εκλεκτορικών σωμάτων με διαδικασίες που ενισχύουν το αδιάβλητο – π.χ. ηλεκτρονική κλήρωση εκλεκτόρων, αυξημένη εκπροσώπηση εξωτερικών μελών δηλ. από Καθηγητές εκτός του συγκεκριμένου ΑΕΙ, είτε εντός Ελλάδας είτε εκτός.
Αύξηση κριτηρίων αριστείας για την εκλογή και εξέλιξη Μελών ΔΕΠ.
Αναβάθμιση του θεσμού του ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων μέσω της σύστασης ειδικού ανεξάρτητου οργάνου.
7. Τι απαντάτε στις αντιρρήσεις για το νέο μοντέλο διοίκησης;
Η κριτική που ασκείται σε αυτό αποτελεί απόδειξη ότι δεν εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα – τουναντίον, επιχειρεί μια ουσιαστική αλλαγή υποδείγματος στα ελληνικά Πανεπιστήμια προς όφελος όλων.
Συγκεκριμένα:
Τα προβλήματα του σήμερα
Οι λύσεις του αύριο
Συγκεντρωτικό σύστημα – ισχυρό μονοπρόσωπο όργανο ο Πρύτανης
Φίλτρα συλλογικότητας
Μετάβαση σε συλλογικό μοντέλο διοίκησης, το Συμβούλιο Διοίκησης η εξουσία διαχέεται
Με σεβασμό στη δημοκρατική παράδοση των ΑΕΙ:
(α) άμεση εκλογή των εσωτερικών μελών του ΣΔ από όλα τα μέλη ΔΕΠ
(β) επιλογή των εξωτερικών μελών με αυξημένη πλειοψηφία από τα εσωτερικά μέλη που είναι ήδη εκλεγμένα από τη βάση των μελών ΔΕΠ
(γ) ο Πρύτανης εκλέγεται από όλα τα μέλη του ΣΔ, με αυξημένη πλειοψηφία και είναι ένα από τα εσωτερικά του μέλη
Απουσία επαρκούς πλαισίου ελέγχου και λογοδοσίας προς το όργανο του Πρύτανη
Φίλτρα λογοδοσίας και διαφάνειας
Συμμετοχή εξωτερικών μελών στη διοίκηση του ΑΕΙ
Σαφείς αρμοδιότητες – αντιμετώπιση του υπερσυγκεντρωτισμού – Σύγκλητος: κυρίως ακαδημαϊκά θέματα και ΣΔ: ανώτερο όργανο, σύνολο των διοικητικών, οικονομικών και στρατηγικών αρμοδιοτήτων
Έλεγχος Πρύτανη/Αντιπρυτάνεων και δυνατότητα παύσης τους από ΣΔ ο Πρύτανης επιλέγεται και ελέγχεται
Ισχυρό σύστημα εσωτερικού ελέγχου από τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου
Εφαρμογή συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας σε όλες τις ψηφοφορίες
Απουσία δικλείδων αξιοκρατίας και πλουραλισμού – Απουσία ορίων εκπροσώπησης ανά Σχολή
Φίλτρα αξιοκρατίας και πλουραλισμού
Σύστημα ταξινομικής ψήφου και περιορισμένης σταυροδοσίας (μέχρι 3) – άρα, οι πανεπιστημιακοί που ψηφίζουν επιλέγουν τους πιο άξιους
Ενιαίο ψηφοδέλτιο για την προώθηση συνεργατικού και συναινετικού μοντέλου διακυβέρνησης του ΑΕΙ
Σύστημα ορίου εκπροσώπησης ανά Σχολή στην ανάδειξη των εσωτερικών μελών του ΣΔ – άρα, υπάρχει πλουραλισμός απόψεων
Επιλογή του υποψήφιου Πρύτανη πραγματοποιείται κατόπιν αξιολόγησης της πρότασης που υποβάλει για την ανάπτυξη του Α.Ε.Ι. & αξιολόγησης των υποψηφίων που προτείνει ως Αντιπρυτάνεις ανά τομέα ευθύνης
Απόλυτη εσωστρέφεια, καθώς δεν συμμετέχουν στα όργανα της διοίκησης μέλη εκτός του ΑΕΙ
Φίλτρα εξωστρέφειας
Συμμετοχή εξωτερικών μελών στο ΣΔ που διασυνδέει το Πανεπιστήμιο με την κοινωνία και την αγορά εργασίας, και, κομίζει σημαντικά οφέλη προς αυτό, κυρίως εμπλουτίζοντας σε ιδέες και πρακτικές τη διοίκηση
Πρόβλεψη Εκτελεστικού Διευθυντή που δύναται να προέρχεται και από χώρο εκτός ΑΕΙ
Υπερφόρτωση στην υπηρεσιακή διοίκηση και καθυστερήσεις λόγω παράλληλης ενασχόλησης με διοικητικές και διδακτικές/ερευνητικές δραστηριότητες
Φίλτρα αποτελεσματικότητας
Πρόβλεψη Εκτελεστικού Διευθυντή ως συνδετικού κρίκου του ΣΔ με τις διοικητικές υπηρεσίες του Πανεπιστημίου για την επίτευξη των στόχων που θέτει το ΣΔ και την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ΑΕΙ
Διατήρηση σημαντικών εξουσιών στο ΥΠΑΙΘ και όχι στη διοίκηση του ΑΕΙ
Φίλτρα αυτονομίας και αποκέντρωσης
Αποκέντρωση εξουσιών από ΥΠΑΙΘ προς διοίκηση, ενίσχυση του αυτοδιοίκητου – π.χ. ίδρυση προγραμμάτων σπουδών κάθε κύκλου, ίδρυση ΚΕΔΙΒΙΜ, Ερευνητικών Ινστιτούτων και έκδοση της διαπιστωτικής απόφασης περί συγκρότησης του ΣΔ στον Πρύτανη του ΑΕΙ και όχι στον Υπουργό
Μοντέλο διοίκησης που αποκλίνει από διεθνείς καλές πρακτικές
Ευθυγράμμιση με διεθνείς καλές πρακτικές
Πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού διαθέτουν δομή με συλλογικό ανώτατο όργανο διοίκησης αντίστοιχο του ΣΔ, στο οποίο είναι μέλος και ο Πρύτανης.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής παραδείγματα ανά χώρα: Αγγλία (Oxford University, University of Cambridge, University of Manchester, University of Sussex,), Ιρλανδία (University of Dublin), Γαλλία (University Paris 1 and 2), Σουηδία (Stockholm University), Νορβηγία (University of Oslo), Ισπανία (University of Madrid), Ιταλία (University of Bologna), Γερμανία (Freie Universitat Berlin, Ludwig Maximilian University of Munich)
8. Ακούγεται και μία άλλη κριτική σχετικά με το μοντέλο διοίκησης, ότι δεν θα εκλέγεται πια ο Πρύτανης από τη βάση των καθηγητών. Τι λέτε για αυτό;
Αυτή ίσως είναι από τις μεγαλύτερες τομές που εμπεριέχει το νομοσχέδιο. Στη μεγάλη πλειονότητα των ΑΕΙ στην Ευρώπη, δεν υπάρχει καμία εκλογική διαδικασία για τον Πρύτανη από τη βάση. Αυτό, διότι το Πανεπιστήμιο δεν είναι όργανο εκπροσώπησης όπως η Βουλή ή η Περιφέρεια, είναι επιστημονικός φορέας. Και συνεπώς είναι σημαντικό να μην δημιουργείται οποιαδήποτε σχέση με τους Καθηγητές που να μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των αποφάσεων. Είναι σημαντικό ο Επικεφαλής ενός επιστημονικού φορέα τέτοιου κύρους όπως το Πανεπιστήμιο να μπορεί να διοικήσει αξιοκρατικά και ανεπηρέαστα το ίδρυμα προς όφελος του ιδρύματος, της πανεπιστημιακής κοινότητας και της βέλτιστης διδακτικής και ερευνητικής δραστηριότητας.
9. Τι σημαίνει ότι με το νομοσχέδιο τα Πανεπιστήμιά μας έρχονται πιο κοντά στην κοινωνία και τις ανάγκες της;
Ως τώρα, τα ΑΕΙ μας λειτουργούσαν στο περίκλειστο ακαδημαϊκό οικοσύστημα, με μικρή διάδραση της έρευνας με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, με περιορισμένη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους από τους πολίτες. Πλέον αυτό αλλάζει:
– μέσω παροχής υπηρεσιών από εργαστήρια προς πολίτες/φορείς. Θεσπίζεται πλήρες πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, καλύπτοντας το υφιστάμενο νομικό κενό, ενώ διασφαλίζεται ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ΑΕΙ. Π.χ.:
Τα μέλη ενός Πανεπιστημιακού Εργαστηρίου Ψυχολογίας μπορούν να παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής ψυχολογίας σε ευάλωτες ομάδες.
Τα μέλη ενός Πανεπιστημιακού Εργαστηρίου Νομικής μπορούν να παρέχουν νομικές συμβουλές σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε θέματα GDPR.
Μέσω αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Ενδεικτικά, με την υποστήριξη των μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας μέσω των Μονάδων Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας που υποστηρίζουν τις διαδικασίες ίδρυσης start-ups φοιτητών/διδακτόρων/μεταδιδακτόρων (incubators/pre-incubators). Π.χ. Εάν μια ομάδα μεταδιδακτόρων ενός ΑΕΙ βρίσκεται στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης κάποιας καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας, λογικά, θα αντιμετωπίζει μια σειρά προβλημάτων: δεν θα έχει προσελκύσει ακόμη επενδυτικά κεφάλαια, δεν θα έχει ακόμη τη δική της επαγγελματική στέγη, κτλ. Εάν το startup επιλέξει να ενσωματωθεί στη θερμοκοιτίδα για startups του ΑΕΙ:
Το ΑΕΙ θα μπορεί να στεγάσει την ομάδα, ώστε να αποκτήσει έναν χώρο εργασίας, αλλά και έναν χώρο συναντήσεων με συνεργάτες, φορείς, πιθανούς χρηματοδότες κτλ.
Η ομάδα θα μπορεί να αξιοποιήσει τον εργαστηριακό εξοπλισμό του ΑΕΙ (π.χ. έναν 3D εκτυπωτή)
Μέλη ΔΕΠ μπορεί να ενδιαφέρονται να καθοδηγήσουν την ομάδα ως μέντορες.
Η ομάδα θα μπορεί να παρακολουθήσει σεμινάρια και ομιλίες που λαμβάνουν χώρα εντός ΑΕΙ.
Μέσω ενίσχυσης της δια βίου μάθησης. Εξασφαλίζονται περισσότερες ευκαιρίες μάθησης για όλους τους πολίτες, καθώς τα ΑΕΙ αποκτούν κεντρικό ρόλο στη δια βίου μάθηση με ποιοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους. Ενδεικτικά προβλέπονται:
Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης.
Δυνατότητα οργάνωσης επιμορφωτικών προγραμμάτων για την κάλυψη αναγκών επιμόρφωσης προσωπικού ιδιωτικών φορέων – π.χ. επιμόρφωση για διαχείριση αποβλήτων σε προσωπικό μιας αλυσίδας ξενοδοχείων.
Πρόκειται για αμοιβαία επωφελή αλλαγή, καθώς και το Πανεπιστήμιο και η κοινωνία βγαίνουν κερδισμένα από τη διάχυση των αποτελεσμάτων της πανεπιστημιακής έρευνας στην κοινωνία. Δίνονται κίνητρα για καινοτόμο έρευνα χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια, ενθαρρύνεται η επιχειρηματικότητα για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, επιτυγχάνεται οικονομική ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας με πιο άμεση σύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, για καλύτερη απορρόφηση των αποφοίτων, ανοίγει ο δρόμος για επιστροφή Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού και αντιμετώπιση του brain drain – π.χ. με την αναμόρφωση ΔΟΑΤΑΠ και απλοποίηση αναγνώρισης πτυχίων ξένων πανεπιστημίων.
10. Πώς τα Πανεπιστήμιά μας ανοίγονται στον κόσμο, διευρύνοντας τους ορίζοντές τους;
Τα Πανεπιστήμιά μας έχουν ήδη αποκτήσει, κατά την τελευταία διετία, αρκετά νέα θεσμικά εργαλεία που ευνοούν την εξωστρέφειά τους, καθώς και σημαντική ώθηση από διμερείς πρωτοβουλίες της ηγεσίας του ΥΠΑΙΘ για συνέργειες με Ιδρύματα ξένων χωρών, όπως τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και αυτά των ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας, Κίνας κ.ά. Τώρα εξασφαλίζονται ακόμη περισσότερες δυνατότητες εξωστρέφειας στα ΑΕΙ, που περιλαμβάνουν:
Α) προγράμματα σπουδών και ερευνητικές συνεργασίες με Πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως
οργάνωση προγραμμάτων σπουδών με μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, υπό προϋποθέσεις
ίδρυση διϊδρυματικών ερευνητικών κέντρων στο πλαίσιο συνεργατικών σχημάτων με Πανεπιστήμια της αλλοδαπής.
απασχόληση Επισκεπτών Καθηγητών και Ερευνητών από Πανεπιστήμια ή Ερευνητικά Κέντρα της αλλοδαπής για την παροχή διδακτικού και ερευνητικού έργου προς τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, ενισχύοντας τον εξωστρεφή χαρακτήρα των Πανεπιστημίων
δυνατότητα ίδρυσης κοινών Ερευνητικών Ινστιτούτων
ενίσχυση του θεσμού της κινητικότητας ερευνητών μεταξύ ερευνητικών δομών των Πανεπιστημίων της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
δυνατότητα ίδρυσης θερινών/χειμερινών προγραμμάτων σπουδών.
δυνατότητα ίδρυσης παραρτημάτων στο εξωτερικό με σκοπό τη συνεργασία με Πανεπιστήμια του εξωτερικού και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων εκπαίδευσης, έρευνας και παροχής υπηρεσιών.
ενίσχυση θεσμού Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων.
Β) Συμμετοχή επιστημόνων από το εξωτερικό σε όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου, π.χ. στο Συμβούλιο Διοίκησης ή στη θέση του Εκτελεστικού Διευθυντή. Το μοντέλο διοίκησης, από μια κατάσταση απόλυτης εσωστρέφειας με καμία συμμετοχή ατόμων εκτός του ΑΕΙ, πλέον γίνεται πιο εξωστρεφές, κομίζει σημαντικά οφέλη προς αυτό, εμπλουτίζοντας σε ιδέες και πρακτικές τόσο τη διοίκηση όσο και τον στρατηγικό σχεδιασμό του ΑΕΙ.
Γ) Άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως η δυνατότητα διεξαγωγής πρακτικής άσκησης και σε φορείς της αλλοδαπής, η αυτοδίκαιη ακαδημαϊκή αναγνώριση των κοινών προγραμμάτων σπουδών από ΔΟΑΤΑΠ, η παράλληλη απασχόληση μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και η προσέλκυση ξένων καθηγητών στα ελληνικά ΑΕΙ, οι συνεργαζόμενοι καθηγητές, οι επισκέπτες καθηγητές και ερευνητές, κ.ά.
11. Θα απλοποιηθεί η διαδικασία αναγνώρισης πτυχίων από Πανεπιστήμια του εξωτερικού μέσω ΔΟΑΤΑΠ;
H διαδικασία αναγνώρισης πτυχίων από Πανεπιστήμια του εξωτερικού γίνεται πιο γρήγορη και αποτελεσματική, πιο φιλική προς τον πολίτη. Συγκεκριμένα, η διαδικασία αναγνώρισης χωρίζεται σε δύο άξονες:
Ακαδημαϊκή αναγνώριση τίτλου για τη συνέχιση των σπουδών σε επόμενο κύκλο.
Καταργείται η ατομική αίτηση αναγνώρισης πτυχίου.
Ιδρύονται «Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της αλλοδαπής» και «Εθνικό Μητρώο Τύπων Τίτλων Σπουδών Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της αλλοδαπής». Εφόσον ένα Ίδρυμα περιλαμβάνεται στο πρώτο Μητρώο, κατόπιν απόφασης του ΔΣ του ΔΟΑΤΑΠ βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, τα πτυχία που εκδίδει εντάσσονται στο δεύτερο και θεωρούνται αναγνωρισμένα.
Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να απευθυνθούν στο ελληνικό ΑΕΙ για μεταπτυχιακές σπουδές απευθείας, δίχως να χρειάζεται να καταθέσουν αίτηση αναγνώρισης στον ΔΟΑΤΑΠ.
Αναγνώριση ακαδημαϊκού τίτλου σπουδών που επιτρέπει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Καταργούνται οι γραφειοκρατικές διαδικασίες της «ισοτιμίας» και της «ισοτιμίας με αντιστοιχία».
Καταργείται ο θεσμός του ειδικού εισηγητή και της εκτελεστικής επιτροπής που αξιολογούν την ισοτιμία που δυσκόλευαν περαιτέρω τη διαδικασία. Αντ’ αυτών, δημιουργείται Εθνικό Μητρώο Αξιολογητών και πλέον, διοικητικοί υπάλληλοι κάνουν τον «προέλεγχο» του φακέλου και αν είναι πλήρης τον παραπέμπουν στον Πρόεδρο.
Δίνεται έμφαση για πρώτη φορά στις ουσιώδεις διαφορές μεταξύ του προγράμματος σπουδών του Πανεπιστημίου του εξωτερικού και του συγκρίσιμου προγράμματος σπουδών ελληνικού ΑΕΙ για την αναγνώριση ακαδημαϊκού τίτλου για πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Προβλέπεται, κατόπιν αξιολόγησης, η δυνατότητα γραπτής εξέτασης ή/και πρακτικής άσκησης επιπλέον του τίτλου.
Προβλέπονται συγκεκριμένες προθεσμίες:
από την υποβολή της αίτησης και των δικαιολογητικών, εντός 3 μηνών ο Πρόεδρος εκδίδει απόφαση αναγνώρισης ή αντιστάθμισης βάσει των εισηγήσεων των αξιολογητών,
αν εκδοθεί απόφαση αντιστάθμισης, η απόφαση αναγνώρισης εκδίδεται εντός 1 μήνα από τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων της γραπτής δοκιμασίας ή/και της πρακτικής άσκησης.
Στην πράξη, αυτές οι αλλαγές απλοποιούν και επιταχύνουν αισθητά τη διαδικασία για τους απόφοιτους Πανεπιστημίων του εξωτερικού που θέλουν να αναγνωρίσουν το πτυχίο τους για να εργαστούν στην Ελλάδα.
Διευκολύνουν τον πολίτη: Καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση. Τέλος στα εκπαιδευτικά αδιέξοδα.
Εξυπηρετούν τα Πανεπιστήμια: Ταχύτερη και σύμφωνη με διεθνή πρότυπα διαδικασία αξιολόγησης πτυχίων από Πανεπιστήμια του εξωτερικού για Έλληνες και ξένους φοιτητές που ενδιαφέρονται για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην Ελλάδα. Καίρια ώθηση στη διεθνοποίηση των ελληνικών ΑΕΙ.
Στηρίζουν το αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας: Εκσυγχρονίζεται και απλοποιείται μια διαδικασία καίριας σημασίας για την προσέλκυση Ελλήνων (ενίσχυση του brain gain) και αλλοδαπών πτυχιούχων στη χώρα.
12. Ποια σχόλια της διαβούλευσης ή/και φορέων έχουν συμπεριληφθεί στο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή;
Ο νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ έμεινε περισσότερο από ό,τι συνήθως, τρεις εβδομάδες, στη διαβούλευση και συγκέντρωσε 1.662 σχόλια, τα οποία μελετήθηκαν ενδελεχώς, προκειμένου να ληφθούν υπόψη για την περαιτέρω βελτίωσή του. Προηγήθηκαν ουσιαστικές, επανειλημμένες διαβουλεύσεις με τη Σύνοδο Πρυτάνεων και άλλους εμπλεκόμενους φορείς, οι οποίοι συνέβαλαν στη διαδικασία διαμόρφωσης των ρυθμίσεων. Ήδη έχουμε ενσωματώσει μεγάλο μέρος αλλαγών όπως: την υποχρεωτικότητα του Εκτελεστικού Διευθυντή, τη δυνατότητα μονιμοποίησης επικούρων καθηγητών στη βάση προσόντων που έχουν αποκτήσει από τον ορισμό τους, τη σύσταση επιτροπής μεταπτυχιακών σπουδών, την προσαρμογή του νέου μοντέλου διοίκησης σε πανεπιστήμια με κάτω των 40 μελών ΔΕΠ, τον συνυπολογισμό στις ελάχιστες υποχρεώσεις των μελών Δ.Ε.Π. και τη διδασκαλία σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, τη δυνατότητα και για αναπληρωτές Καθηγητές να είναι υποψήφιοι για τη θέση Κοσμητόρων, την πρόβλεψη ότι για την εκλογή σε νέα θέση μέλους ΔΕΠ ο υποψήφιος/α θα πρέπει απαραιτήτως να έχει ολοκληρώσει τουλάχιστον έναν από τους τρείς κύκλους σπουδών εκτός του Ιδρύματος στο οποίο επιθυμεί να εκλεγεί, με εξαίρεση περιπτώσεις όπου ο υποψήφιος έχει απασχοληθεί τουλάχιστον για 2 έτη μετά τη λήψη του διδακτορικού του σε άλλο Α.Ε.Ι. ή ερευνητικό ή τεχνολογικό φορέα της ημεδαπής από αυτό που φοίτησε ή έχουν παρέλθει τουλάχιστον 5 έτη από τη λήψη του διδακτορικού, κατόπιν πρότασης του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
13. Τι αλλάζει με τη διάταξη για τα Τμήματα Μουσικών Σπουδών και από πότε;
Προβλέπεται ένα ενιαίο, αντικειμενικό πλαίσιο για την εισαγωγή σπουδαστών στα Τμήματα: α) Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, β) Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, γ) Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, δ) Μουσικών Σπουδών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ε) Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Προκειμένου να εισαχθούν υποψήφιοι, θα εξετάζονται σε τέσσερα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, εκ των οποίων τα δύο είναι: 1) η νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, και 2) ένα από την ομάδα προσανατολισμού ή τον τομέα των υποψηφίων, ενώ τα υπόλοιπα δύο είναι 3) η Μουσική Εκτέλεση και Ερμηνεία και 4) η Μουσική Αντίληψη, Θεωρία και Αρμονία. Επισημαίνεται ότι, ως σήμερα, ίσχυε διαφορετικός τρόπος εισαγωγής για τα ως άνω Τμήματα. Ο νέος τρόπος εισαγωγής θα ισχύσει από τις πανελλαδικές εξετάσεις του 2024 και εφεξής.
14. Σε τι αφορά η διάταξη για το ολοήμερο;
Πρόκειται για πρόβλεψη με δύο πτυχές:
1. ποιοτική αναβάθμιση των προγραμμάτων του Ολοήμερου Σχολείου, με κατεύθυνση πολύ πιο βιωματική, με έμφαση σε τέχνες, δημιουργικές προσεγγίσεις. Οι στόχοι αυτού του διευρυμένου δωρεάν παιδαγωγικού προγράμματος, ελκυστικού για τα παιδιά είναι οι εξής:
(α) τα παιδιά θα επιστρέφουν σπίτι από το σχολείο και θα έχουν ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι και ποιοτικές δραστηριότητες με την οικογένειά τους και
(β) η πρόσβαση των μαθητών σε ένα πιο διευρυμένο, ποιοτικό και δωρεάν πρόγραμμα αμβλύνει τις ανισότητες που προκύπτουν από τα εξωσχολικά ερεθίσματα μαθητών διαφορετικών κοινωνικο-οικονομικών ομάδων,
2. χρονική επέκταση του Ολοήμερου Σχολείου νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων της χώρας – από τις 4 μ.μ. που ισχύει σήμερα, πλέον οι μαθητές θα μπορούν να σχολούν προαιρετικά στις 5:30 μμ, ευθυγραμμίζοντας το σχολικό και επαγγελματικό ωράριο, με στόχο:
(α) τη διευκόλυνση της συμμετοχής των γονιών, και δη των γυναικών, στην αγορά εργασίας, με ευεργετικές συνέπειες στο οικογενειακό εισόδημα και
(β) τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
Το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, το υπουργείο Ανάπτυξης και το υπουργείο Οικονομικών, υπό το συντονισμό της προεδρίας της κυβέρνησης, σχεδιάζει εδώ και καιρό το πρόγραμμα προς όφελος μαθητών και των οικογενειών τους, το οποίο ξεκινά ήδη από τον φετινό Σεπτέμβριο του 2022 και θα υλοποιηθεί περίπου στο 50% των τμημάτων που λειτουργούν σήμερα ως Ολοήμερα, ήτοι σε περίπου 5.000 τμήματα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και περιφέρεια. Για τον σκοπό αυτό θα γίνουν επιπλέον προσλήψεις. Σημειωτέον, δεν θα υπάρχει κανένα κριτήριο, η πρόσβαση θα είναι ελεύθερη για όλους τους μαθητές. Στόχος, η στήριξη όσο το δυνατόν περισσότερων μαθητών και των οικογενειών τους.
15. Δημιουργούνται επιπλέον οργανικές θέσεις ιερέων;
Όχι. Πρόκειται για νομοθετική ρύθμιση χωρίς κανένα οικονομικό κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό, σε ένα αρρύθμιστο εδώ και 77 χρόνια τοπίο. Ως σήμερα ισχύει αναγκαστικός νόμος του 1945, με αποτέλεσμα να έχει εκδοθεί ΦΕΚ διορισμού και να μισθοδοτούνται από το Δημόσιο με μόνιμη σχέση εργασίας 3.520 Ιερείς (2.311 της Εκκλησίας της Ελλάδος, 955 της Εκκλησίας της Κρήτης και 254 των Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου) χωρίς να έχουν οργανικές θέσεις. Αυτό, συν τοις άλλοις, προκαλεί ανασφάλεια συνταξιοδοτική, εργασιακή και ασφαλιστική σε τρεισήμισι χιλιάδες εργαζόμενους του δημοσίου ιερείς, ενώ έχει προκαλέσει και μια κατάσταση ανισότητας μεταξύ των εκκλησιαστικών κλιμάτων στην Ελλάδα, καθώς η Εκκλησία της Ελλάδος έχει οργανικές θέσεις ενώ η Εκκλησία της Κρήτης και οι Μητροπόλεις Δωδεκανήσου δεν έχουν καμία. Η λύση είναι η νομοθετική επικαιροποίηση, ώστε να αντιστοιχισθεί ο αριθμός των Κληρικών που μισθοδοτούνται από το Κράτος και έχει εκδοθεί ΦΕΚ διορισμού τους, με τις οργανικές θέσεις που έχουν συσταθεί νομίμως, χωρίς καμία επιβάρυνση για τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον, για πρώτη φορά η Πολιτεία «κλειδώνει» το δυνητικό αριθμό μισθοδοτούμενων από τον κρατικό προϋπολογισμό Ιερέων, η μεταβολή του αριθμού των Μητροπόλεων ή των ενοριών ή των ορίων τους δεν θα δημιουργεί καμία υποχρέωση και δεν θα συνεπάγεται καμία σύσταση οργανικής θέσης Κληρικού, οι προσλήψεις Κληρικών εντάσσονται ρητά στην διαδικασία που προβλέπει ο νόμος για τον ετήσιο προγραμματισμό ανθρωπίνου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης.
