Του Φάνη Ζώη
[email protected]
Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των αστικών μεταφορών της πόλης θα διαδραματίσει το μετρό, τόσο στις αναδυόμενες, όσο και στις ώριμες αγορές, όπου η αύξηση στις επενδύσεις σε τρένα και γραμμές θα είναι της τάξης του 4,5%, σε 7 δισ. ευρώ.
Αυτό προκύπτει από έρευνα που παρουσιάστηκε στις εγκαταστάσεις παραγωγής της Alstom στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, στο πλαίσιο ανακοίνωσης της πορείας μεγάλου αναπτυξιακού κατασκευαστικού έργου στη Σαουδική Αραβία.
Το νέο και σχεδόν ετοιμοπαράδοτο έργο της Σαουδικής Αραβίας, αφορά το υπερσύγχρονο μετρό του Ριάντ που αποτελείται από έξι γραμμές, καλύπτει απόσταση 176 χιλιομέτρων και αναμένεται να δοθεί στην κυκλοφορία το 2019, αποτελώντας μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον τομέα των αστικών μεταφορών παγκοσμίως.
Η εταιρεία Riyadh MetroAlstom αποτελεί έναν από τους τρεις προμηθευτές του έργου με παροχή ολοκληρωμένου συστήματος για τις τρεις από τις έξι γραμμές του, ήδη από το 2014. Το κόστος του ανέρχεται στα 23 δισεκατομμύρια ευρώ για τη συνολική ανάπτυξη και των έξι γραμμών, οι οποίες θα περιλαμβάνουν 85 σταθμούς.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, η Alstom, ο γαλλικός όμιλος σιδηροδρομικών μεταφορών, με ιδιαίτερη έμφαση στις αστικές μεταφορές, έχει δώσει ήδη ψήφο εμπιστοσύνης στη δυναμική του ελληνικού σιδηροδρόμου.
Το ενδιαφέρον της εταιρείας για έργα που αναμένονται το επόμενο διάστημα, όπως η γραμμή 4 του μετρό, οι επεκτάσεις του τράμ, αλλά και η αναθέρμανση της προοπτικής για επένδυση στα μέσα σταθερής τροχιάς γενικότερα, είναι δεδομένο όπως εκφράστηκε από στελέχη της εταιρείας.
Εξάλλου, η παρουσία της Alstom Transport στην Ελλάδα ξεκίνησε το 1991 και έκτοτε αποτελεί βασικό παράγοντα της τοπικής αγοράς, έχοντας συμμετάσχει στην κατασκευή των σημαντικότερων σιδηροδρομικών έργων της χώρας, όπως οι Γραμμές 2 και 3 του Μετρό της Αθήνας, το ολοκληρωμένο έργο του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Αθηνών, καθώς και άλλων έργων σηματοδότησης και ηλεκτροκίνησης. Η Alstom Transport S.A. ολοκλήρωσε το έργο της εγκατάστασης του συστήματος ασφάλειας ERTMS του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Αθηνών, διασφαλίζοντας τη συμβατότητα με τα ευρωπαϊκά σιδηροδρομικά δίκτυα στο σύνολό τους.
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα έχει και η έρευνα σύμφωνα με την οποία περίπου το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού προβλέπεται να είναι αστικός πληθυσμός έως το 2050, από το 50% που είναι σήμερα, ενώ, μέχρι το 2030, 104 πόλεις αναμένεται να αριθμούν περισσότερους από 5 εκατομμύρια κατοίκους.
Η UNIFE, η Ευρωπαϊκή ένωση Βιομηχανιών Σιδηροδρόμου, ανέφερε ότι η αστική αγορά των σιδηροδρομικών μεταφορών θα αυξηθεί κατά 3,5% ετησίως από την περίοδο 2013-2015 έως την περίοδο 2019-2021, ως συνέπεια της υψηλότερης αστικοποίησης, τόσο στις ώριμες όσο και στις αναδυόμενες χώρες. Ενώ οι πόλεις στις ώριμες χώρες επεκτείνουν τα δίκτυα δημόσιων μεταφορών τους ή αντικαθιστούν τους παλαιούς στόλους, οι πόλεις των αναδυόμενων χωρών επιδιώκουν τη δημιουργία νέων γραμμών.
Και στις δύο περιπτώσεις, η ανάπτυξη και η επέκταση απαιτούν καινοτόμες λύσεις κινητικότητας ικανές να αυξήσουν την αστική κινητικότητα και να μειώσουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην προστασία του περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις. Φαίνεται ότι μία από τις πιο ενδεδειγμένες λύσεις αστικής κινητικότητας και από τους βασικούς παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτιωμένη ποιότητα ζωής των πολιτών είναι το μετρό.
Μετρό, μία αναπτυσσόμενη αγορά
Γρήγορο, οικονομικά αποδοτικό, αξιόπιστο και φιλικό προς το περιβάλλον, το μετρό αποτελεί μία λύση για τη μεταφορά, με διακριτικότητα – καθώς οι περισσότερες από τις γραμμές του μετρό είναι υπόγειες – εκατομμυρίων επιβατών ημερησίως.
Στη διάρκεια του περασμένου αιώνα, τα συστήματα του μετρό αποτέλεσαν το κλειδί για την επιτυχία πολλών μεγάλων πόλεων παγκοσμίως. Από την κατασκευή του πρώτου μετρό το 1860 στο Λονδίνο, σχεδόν 190 πόλεις διαθέτουν πλέον δίκτυο μετρό. Πράγματι, στις μέρες μας αριθμούνται παγκοσμίως περισσότερα από 12.200 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών και περισσότερα από 150 εκατομμύρια κάτοικοι πόλεων μετακινούνται καθημερινά μέσω του μετρό.
Η αγορά του μετρό θα εξακολουθήσει να αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια ως αποτέλεσμα της υψηλής αστικοποίησης. Το 2016 η μελέτη της παγκόσμιας αγοράς από την UNIFE ανέφερε ότι η μέση ετήσια προσβάσιμη αγορά για τα τρένα του μετρό εκτιμάται σε 7 δισεκατομμύρια € για την περίοδο από το 2019 έως το 2021, από 5,4 δισεκατομμύρια € κατά την περίοδο 2013-2015, το οποίο αντιπροσωπεύει μία αύξηση της τάξης του 4,5%. Η αύξηση αυτή καθοδηγείται τόσο από τις αναδυόμενες όσο και από τις ώριμες αγορές.
Αναδυόμενες & ώριμες αγορές
Στις αναδυόμενες αγορές όπως η Ασία, η Μέση Ανατολή και η Αφρική, παρατηρείται μία καλπάζουσα αστικοποίηση. Σχεδόν το 90% της αύξησης συγκεντρώνεται στην Ασία και την Αφρική. Μεταξύ των πόλεων στις αναδυόμενες αγορές που σχεδιάζουν το άνοιγμα νέων γραμμών μετρό συγκαταλέγονται οι ακόλουθες: Κωνσταντινούπολη (Τουρκία), Μέκκα, Τζέντα (Σαουδική Αραβία), Πόλη του Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Μπογκοτά (Κολομβία), Λίμα (Περού), Κουάλα Λουμπούρ (Μαλαισία), Μπανγκόκ (Ταϊλάνδη), Λάκναου, Νόιντα, Ναγκπούρ και Αχμανταμπάντ (Ινδία), και πόλεις της Κίνας, όπου περίπου 150 εξ αυτών αριθμούν πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους.
Στις ώριμες αγορές, καθώς ο στόλος γερνάει και η αστικοποίηση αυξάνεται, οδηγώντας σε προβλήματα χωρητικότητας, οι πόλεις και οι φορείς εκμετάλλευσης του μετρό παραγγέλνουν νέους συρμούς μετρό. Πρόκειται για την περίπτωση της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής. Μεταξύ των πόλεων αυτών είναι: το Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο, η Μαδρίτη, η Νέα Υόρκη.
Στο Παρίσι, παραδείγματος χάρη, το έργο Grand Paris (Μεγάλο Παρίσι) αφορά επέκταση του δικτύου του μετρό από 200 χλμ. σε 400 χλμ. έως το 2022. Στο Λονδίνο, ο φορέας London Underground LTD, θα ανανεώσει ολόκληρο το στόλο των γραμμών Piccadilly, Central, Bakerloo και Waterloo, που αντιπροσωπεύουν περίπου 2500 βαγόνια, με τις παραδόσεις να κατανέμονται σε περισσότερα από 15 χρόνια, αρχής γενομένης από το 2022.
Μία βασική τάση που παρατηρείται στην αγορά του μετρό είναι ότι οι νέες γραμμές του μετρό τείνουν να είναι αυτοματοποιημένες. Αυτός ο τύπος λειτουργίας είναι επίσης γνωστός ως Μη-Επιβλεπόμενη Λειτουργία Τρένου (UTO) σε αντίθεση με την Επιβλεπόμενη Λειτουργία Τρένου (ATO).
Σύμφωνα με την UITP, τον διεθνή οργανισμό για τις αρχές και τους φορείς εκμετάλλευσης των δημόσιων μεταφορών, από την εφαρμογή της πρώτης πλήρως αυτοματοποιημένης γραμμής του μετρό, πριν από περίπου 40 χρόνια, ο ρυθμός ανάπτυξης της αυτοματοποίησης επιταχύνθηκε εκθετικά ανά δεκαετία. Σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις εκτιμάται ότι το συνολικό μήκος των αυτοματοποιημένων γραμμών του μετρό θα είναι περισσότερα από 2200 χλμ. έως το 2025, από 789 χλμ. που ήταν το 2016.
Οι λόγοι της ανάπτυξης είναι ότι η αυτοματοποίηση επιφέρει πολλά πλεονεκτήματα ως προς τη λειτουργία, συγκεκριμένα, αυξημένη ασφάλεια και ευελιξία στη λειτουργία, αξιοπιστία και μείωση του διαστήματος διαδοχής δύο αμαξοστοιχιών. Η λύση που βρίσκεται πίσω από αυτό είναι το σύστημα Ελέγχου Τρένων Μέσω Επικοινωνιών (Communication-Based Train Control (CBTC)).
Μία επιπλέον βασική τάση που παρατηρείται στην αγορά του μετρό είναι ότι ολοένα και περισσότερες πόλεις και αρχές δημόσιων μεταφορών επιδεικνύουν ενδιαφέρον για την ετοιμοπαράδοτη προσέγγιση που τους επιτρέπει να αναθέτουν σε έναν κατασκευαστή όλες τις τεχνικές φάσεις ενός έργου, από τις μελέτες μέχρι τη θέση σε λειτουργία, την εξασφάλιση της χρηματοδότησης, τη βελτιστοποίηση του κόστους και την ταχύτερη παράδοση του έργου. Σύμφωνα με την UNIFE, κατά την περίοδο 2017-2019, περίπου το 40% των αστικών σιδηροδρομικών έργων θα είναι ολοκληρωμένα συστήματα κινητικότητας, γεγονός το οποίο ισχύει ακόμα περισσότερο στις αναδυόμενες αγορές.
Οι δύο κύριες περιοχές με τον υψηλότερο αριθμό ολοκληρωμένων αστικών σιδηροδρομικών έργων είναι η Μέση Ανατολή & η Αφρική και η Λατινική Αμερική με ποσοστό περίπου 80%. Το 2013, η πόλη του Ριάντ, ξεκίνησε ένα από τα μεγαλύτερα ετοιμοπαράδοτα έργα μετρό που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ στον κόσμο.
Τέλος, η Alstom, με περισσότερα από 65 χρόνια μακράς ιστορίας στην αγορά του μετρό, αριθμεί περισσότερους από 55 πελάτες παγκοσμίως. Περισσότερα από 17.000 βαγόνια τρένου που βρίσκονται σε κυκλοφορία σήμερα σε όλο τον κόσμο έχουν κατασκευαστεί από την Alstom. Πράγματι, το 20% από τα 150 εκατομμύρια ανθρώπων που χρησιμοποιούν το μετρό καθημερινά μετακινούνται με κάποιο μετρό που κατασκευάστηκε από την Alstom.
Καθώς κάθε δίκτυο του μετρό είναι διαφορετικό, το επίπεδο της πολυπλοκότητας και των απαιτήσεων δεν είναι το ίδιο, είτε το μετρό λειτουργεί στην υφιστάμενη υποδομή από κάποιον ώριμο φορέα διαμετακόμισης ή σε καινούρια υποδομή από κάποιον νέο φορέα.
