Της Μαρίας Βε
[email protected]
Οι δολοφονίες δεν παύουν ποτέ να σοκάρουν την κοινωνία. Στις κατάμαυρες σελίδες της ιστορίας όμως βρίσκονται τα πιο ειδεχθή εγκλήματα, αυτά που αφορούν παιδιά, εκείνα που αφήνουν οικογένειες και κοινωνίες «μουδιασμένες» ίσως και για πάντα, ιδιαίτερα όταν δράστης είναι ο…. γονέας.
Ψυχολόγοι, ψυχίατροι και κοινωνιολόγοι ερευνούν ασταμάτητα, προκειμένου να καταλήξουν σε αποδεκτά συμπεράσματα, για τους λόγους που οδηγούν έναν γονέα στο να στερήσει τη ζωή του ίδιου του σπλάχνου, να παραβεί δηλαδή όλους τους νόμους και κανόνες της κοινωνίας, και να προβεί σε μια ενέργεια εκ διαμέτρου αντίθετη με την φύση του ως προστάτη.
Οι ειδικοί μιλούν για διαφορετικούς λόγους που πηγάζουν από τις συνθήκες και την ψυχοσύνθεση του κάθε γονέα. Σήμερα θα εξετάσουμε τους κυριότερους, εκτός από αυτούς που σχετίζονται με αλκοόλ ή παραισθησιογόνες ουσίες που ούτως ή άλλως, μπορούν να επιφέρουν πολύ δυσάρεστες καταστάσεις.
Κατά λάθος
Ορισμένα άτυχα παιδιά, βρίσκονται σε λάθος τόπο, σε λάθος χρόνο. Κάποιοι γονείς, είτε γιατί δεν ήξεραν, είτε γιατί δεν πρόσεξαν, είτε γιατί παραμέλησαν ή αμέλησαν, μπορούν να οδηγήσουν το παιδί τους στον θάνατο. Ουκ ολίγες φορές, έναν γονιός έχει εισβάλλει στα επείγοντα ενός νοσοκομείου με το παιδί του στην αγκαλιά, ζητώντας βοήθεια, επειδή το χτύπησε κατά λάθος ή το νερό ή το γάλα δεν είχε την κατάλληλη θερμοκρασία. Ο θάνατος ενός παιδιού, έχει συμβεί να είναι αποτέλεσμα ακούσιας συνέπειας σωματικής κακοποίησης από τους γονείς.
Για το «συμφέρον» του παιδιού
Ονομάζεται και «αλτρουιστική» φιλοκτονία. Ο γονέας πιστεύει ότι η δολοφονία του παιδιού είναι προς το «συμφέρον» του. Ίσως επειδή ο γονέας είναι αυτοκτονικός και πιστεύει ότι ο κόσμος είναι πολύ σκληρός για να αφήσει πίσω το παιδί μετά τον θάνατό του. Ένας γονέας μπορεί επίσης να το κάνει αυτό για να ανακουφίσει το πόνο του παιδιού του, είτε είναι πραγματικός, είτε αποκύημα της φαντασίας του.
Ψύχωση: Καμία λογική
Η ψύχωση είναι ένας τρίτος λόγος που ένας γονέας μπορεί να σκοτώσει ένα παιδί. Αν και γνωρίζει ότι η πράξη δεν έχει καμία λογική, διατηρεί την πεποίθηση ότι είναι απαραίτητο. Στην περίπτωση της Άντρεα Γέιτς, μιας γυναίκας στο Χιούστον που το 2001 ομολόγησε ότι σκότωσε τα πέντε παιδιά της, το δικαστήριο έκρινε τη μητέρα αθώα λόγω παραφροσύνης, λέγοντας ότι έπασχε από επιλόχειο κατάθλιψη, μια σπάνια πάθηση που περιλαμβάνει συμπτώματα παραισθήσεων και αυταπάτες.
Οι ειδικοί διατείνονται ότι ο γονιός που βιώνει τέτοια ψύχωση, μπορεί να αρχίσει να πιστεύει, για παράδειγμα, ότι τα παιδιά του, έχουν καταληφθεί από «δαιμόνια» και ότι η δολοφονία τους είναι ο μόνος τρόπος για να τα «σώσει».
Στις ψυχικές διαταραχές ανήκει και το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου, που ακούγεται πολύ τελευταία. Τα άτομα με τη διαταραχή αυτή προκαλούν σκόπιμα συμπτώματα μιας ασθένειας στους δικούς τους ανθρώπους, με σκοπό να λάβουν φροντίδα και προσοχή σε ιατρικό περιβάλλον και αλλού.
Χαρακτηριστικό των ανθρώπων που πάσχουν, είναι η πολύ καλή κάλυψη του προβλήματός τους, με αποτέλεσμα πολύ δύσκολα να γίνονται αντιληπτοί.
Η «κρυφή» εγκυμοσύνη
Σύμφωνα με το τέταρτο σενάριο, ένας γονέας μπορεί να σκοτώσει το παιδί του επειδή είναι ανεπιθύμητο ή το θεωρεί εμπόδιο στη ζωή του. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν τα μωρά σκοτώνονται μέσα στις πρώτες 24 ώρες από τη γέννησή τους.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι και η διαδικασία της έκτρωσης, θεωρείται από πολλούς δολοφονία, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι τα όργανα του εμβρύου σχηματίζονται μέσα στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι οι μητέρες που σκοτώνουν τα παιδιά τους την πρώτη μέρα ζωής τους, τις περισσότερες φορές το κάνουν αφού πρώτα κρύβουν ή αρνούνται την εγκυμοσύνη τους, ενώ σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, αυτές οι γυναίκες παρουσιάζουν λιγότερα στοιχεία κατάθλιψης και ψυχωσικής διαταραχής, από μητέρες που έχουν σκοτώσει ένα μεγαλύτερο παιδί.
«Υψηλότερο κίνδυνο δολοφονίας διατρέχουν τα παιδιά, την πρώτη μέρα της ζωής τους», τολμούν να πουν οι ειδικοί.
Ως λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα που απασχολεί την Αμερική εδώ και πολλά χρόνια, οι 50 πολιτείες, έχουν θεσπίσει νόμους που είναι γνωστοί ως «Safe Haven», σύμφωνα με τους οποίους οι γονείς μπορούν να πηγαίνουν ανώνυμα τα ανεπιθύμητα νεογνά τους και να τα αφήνουν σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, χωρίς να πρέπει να απαντήσουν σε ερωτήσεις.
Και για να μιλήσουμε με νούμερα, στις ΗΠΑ, περίπου 500 παιδιά «φεύγουν» από τα χέρια των γονιών τους κάθε χρόνο, ενώ το 76% των δολοφονημένων παιδιών, είναι κάτω των 6 ετών.
Εκδίκηση
Ερχόμαστε στον τελευταίο λόγο που οι γονείς «παίρνουν» τη ζωή των παιδιών τους, ο οποίος είναι και ιδιαίτερα φρικιαστικός γιατί είναι ανεξήγητος. Δεν μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, την εκδίκηση ενός συζύγου, μέσω των παιδιών τους.
Οι ειδικοί τονίζουν πως η εκδίκηση έχει φόντο την απιστία ή την εγκατάλειψη, που συχνά οδηγεί σε απελπισία και απόγνωση με ολέθρια αποτελέσματα.
Επισημαίνουν επίσης ότι δεν είναι ασυνήθιστο για τις μητέρες που σκοτώνουν, να έχουν στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή τους, όπως να υφίστανται συζυγική κακοποίηση, ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι για το ποιος θα σκοτώσει.
Την ίδια ώρα, παρατηρούμε καθημερινά μορφές βίας απέναντι σε παιδιά που μπορεί να μην καταλήγουν σε τεκνοκτονία, αλλά καταστρέφουν τον ψυχικό τους κόσμο.
Μιλάμε για μητέρες κυρίως, αφού σε περίπτωση χωρισμού συνήθως τους δίνεται η επιμέλεια, οι οποίες αποκλείουν τα παιδιά από τους πατεράδες τους, ως μέσο εκδίκησης. Άλλες, χρησιμοποιούν τα τέκνα τους ως μοχλό πίεσης για να αποκτήσουν χρήματα ή τοποθετούν «στη μέση» τους απογόνους τους έχοντας παράλογες αξιώσεις.
Το φαινόμενο είναι τόσο συχνό, που κινητοποίησε τον κρατικό μηχανισμό και οδήγησε μέχρι και στην μετατροπή του οικογενειακού δικαίου, νομοθετώντας τη συνεπιμέλεια. Μένει να δούμε σε βάθος χρόνου, κατά πόσο θα λειτουργήσει και τι προβλήματα θα δημιουργηθούν, λόγω αυτής της αλλαγής.
Σε κάθε περίπτωση, είναι κάτι που μας απασχολεί και θα συνεχίσει, όσο οι σχέσεις των ανθρώπων, εμφανίζονται διαρρηγμένες, με τα παιδιά να αποτελούν σχεδόν πάντα, τα εξιλαστήρια θύματα.
Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά;
Ερευνητές υποθέσεων τεκνοκτονίας αναφέρουν δυστυχώς ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι γονείς ήταν απολύτως λογικοί κατά τη διάρκεια της πράξης, ενώ σπάνιες είναι οι φορές που διαπιστώνεται ότι κάποιος είναι τόσο ψυχικά άρρωστος που δεν καταλαβαίνει τη σοβαρότητα της πράξεώς του.
Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση στον απόηχο τέτοιων τραγωδιών, είναι το πώς θα εξηγήσουμε σε ένα παιδί, τον λόγο της απώλειας ενός άλλου, από τον ίδιο του τον γονιό.
Εάν ένα παιδί, μετά από μια τέτοια είδηση, εκδηλώνει ανασφάλεια σε σχέση με τους δικούς του γονείς, η κοινωνία θα πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά και όχι να αδιαφορήσει. Οι εύλογοι φόβοι των παιδιών θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ευαισθησία, αναζητώντας συμβουλές από ειδικούς, ειδικά εάν φαίνεται ότι το παιδί είναι ιδιαίτερα τραυματισμένο.
Το «κλειδί», σημειώνουν οι ειδικοί, είναι να μην αγνοήσουμε τη θλίψη για τους θανάτους των παιδιών, αλλά να προσπαθήσουμε να καθησυχάσουμε όσους είναι ζωντανοί, τονίζοντας ότι αυτό που συνέβη, είναι ένα οδυνηρό, φρικτό, αλλά μεμονωμένο γεγονός.
Δεν ελαχιστοποιούμε την απώλεια, αλλά υπογραμμίζουμε ότι αυτή δεν είναι σε καμία περίπτωση μια αποδεκτή ή φυσιολογική συμπεριφορά γονιού προς το παιδί του.
Παράλληλα, θα πρέπει να διδάξουμε, αλλά και να διδαχτούμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι απρόβλεπτος, αλλά και ήρωας. Οι περισσότεροι αγωνίζονται σκληρά για να μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά τους. Συνειδητά βάζουν στην άκρη τα πάντα για να προσφέρουν μια ήρεμη και ευτυχισμένη ζωή στα βλαστάρια τους.
Ναι κάποιοι σκοτώνουν, άλλοι όμως δεν διστάζουν να φορέσουν το λευκό κράνος και να χάσουν και τη ζωή τους ακόμα, αν χρειαστεί, για να ξεθάψουν ένα παιδί από τα ερείπια, σε μια εμπόλεμη ζώνη.
Και αυτό, μέσα σε μια ζοφερή πραγματικότητα, είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα…
