Του Στράτου Στρατηγάκη
Mαθηματικού – ερευνητή
[email protected]
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP) εκπόνησε μελέτη, σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωριστά, για τα επαγγέλματα στα οποία παρουσιάζεται έλλειψη και πλεόνασμα στην αγορά εργασίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα επαγγέλματα που παρουσιάζουν έλλειψη εργαζομένων αποτελούν έναν συνδυασμό επιστημονικών και τεχνολογικών επαγγελμάτων, για τα οποία απαιτείται υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Τα κυριότερα από αυτά είναι: πληροφορικοί, ιατροί, επαγγελματίες του τομέα των θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM), νοσηλευτικό προσωπικό, μαίες, εκπαιδευτικοί, αλλά και μάγειρες, ηλεκτροσυγκολλητές και οδηγοί φορτηγών από τα επαγγέλματα που απαιτούν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης.
Τα επαγγέλματα που παρουσιάζουν πλεόνασμα εργαζομένων είναι οι οικοδόμοι και οι εργάτες των σχετικών κλάδων, οι εργάτες ορυχείων, οι εργαζόμενοι στους κλάδους των δομικών έργων, της μεταποίησης και των μεταφορών, οι εργαζόμενοι σε γραμμές παραγωγής και χειριστές μηχανημάτων, οι εργαζόμενοι σε στοιχειώδη επαγγέλματα, οι γραμματείς και οι χειριστές πληκτροφόρων μηχανημάτων, καθώς και οι επαγγελματίες του κοινωνικού και θρησκευτικού τομέα.
Η συνολική ματιά – σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης – είναι απαραίτητη στις μέρες μας, αφού πολλοί νέοι μας στοχεύουν σε εργασία σε άλλη χώρα. Παρατηρούμε στον κατάλογο ζήτησης και προσφοράς επαγγελματιών ότι υπάρχει έλλειψη σε επαγγέλματα που απαιτούν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, ενώ υπάρχει υπερπροσφορά σε επαγγέλματα που απαιτούν χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στόχο την αύξηση του αριθμού των πτυχιούχων και μάλιστα αυτούς των θετικών επιστημών. Η έλλειψη των αποφοίτων θετικών επιστημών, αναφέρει η έκθεση, οφείλεται στον μικρό αριθμό νέων που τις επιλέγουν γιατί οι απαιτήσεις εισαγωγής όσο και τα ποσοστά εγκατάλειψης των σπουδών είναι υψηλά, αλλά και η συμμετοχή των γυναικών είναι μικρή.
Στα επαγγέλματα υγείας η γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη αυξάνει τη ζήτηση για υπηρεσίες ιατρικής μέριμνας. Η εισαγωγή στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα για τα επαγγέλματα υγείας είναι δύσκολη και οι σπουδές διαρκούν πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειψη επαγγελματιών στην Ευρώπη. Επιπλέον, απαιτείται συχνά η εργασία σε βάρδιες, ακόμη ένας αποτρεπτικός παράγοντας. Γι’ αυτό βρίσκουν εργασία οι Έλληνες γιατροί στις χώρες της Ευρώπης, αφού εμείς, αντίθετα από την Ευρώπη, έχουμε υπερπαραγωγή επαγγελματιών του κλάδου υγείας. Το φαινόμενο της μετανάστευσης των επαγγελματιών υγείας δεν είναι μόνο ελληνικό, ούτε προϊόν της κρίσης μόνο. Μετά το 2004 με την ένταξη της Βουλγαρίας, Ουγγαρίας και Σλοβακίας στην Ε.Ε., πολλοί επαγγελματίες της υγείας επέλεξαν το δρόμο της ξενιτιάς αναζητώντας καλύτερο μισθό.
Στα επαγγέλματα της εκπαίδευσης αναμένεται κύμα συνταξιοδοτήσεων την επόμενη δεκαετία, αφού η ηλικία των εκπαιδευτικών είναι μεγάλη, και θα προκύψει ανάγκη αντικατάστασής τους. Στην Ελλάδα το ποσοστό των εκπαιδευτικών που έχουν ηλικία κάτω των 30 ετών είναι μικρότερο του 1%. Βέβαια η κρίση στην Ελλάδα έχει αναστείλει τους διορισμούς εκπαιδευτικών, αλλά αυτό δεν γίνεται να συνεχίζεται επ’ άπειρον. Κάποια στιγμή θα διοριστούν εκπαιδευτικοί, μπορεί με άλλες εργασιακές συνθήκες, αλλά θα διοριστούν.
Μερικές φορές παρατηρείται έλλειψη δεξιοτήτων σε συγκεκριμένους επαγγελματίες, όπως, για παράδειγμα, στην Ιταλία όπου αυξάνεται η ζήτηση για αρχιτέκτονες με «πράσινες» δεξιότητες. Οι ελλείψεις σ’ αυτές τις περιπτώσεις αφορούν στις συγκεκριμένες δεξιότητες και όχι στην έλλειψη αρχιτεκτόνων.
Αυτές είναι οι γενικές τάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ελλάδα η εκτίμηση του CEDEFOP για την αύξηση των θέσεων εργασίας την επόμενη δεκαετία φαίνεται στον πίνακα. Φυσικά οι εκτιμήσεις είναι εκτιμήσεις και μπορεί να διαφέρουν παρασάγγας από την πραγματικότητα, όπως πολύ συχνά συμβαίνει.
