Νέοι συντελεστές βαρύτητας: οι αδικίες μεγαλώνουν

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού – Ερευνητή
[email protected], www.stadiodromia.gr

Τα τμήματα που εντάσσονται σε περισσότερα από ένα Επιστημονικά Πεδία αποτελούν μάλλον το μεγαλύτερο πρόβλημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων διότι είναι πηγή πολλών αδικιών. Το πρόβλημα είναι ότι οι υποψήφιοι συγκρίνονται ως προς τα μόρια που συγκέντρωσαν έχοντας εξεταστεί σε διαφορετικά μαθήματα. Συγκρίνουμε, δηλαδή, μη συγκρίσιμα πράγματα. Ένας υποψήφιος που έχει εξεταστεί σε Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία και Λατινικά θα συγκριθεί με κάποιον που εξετάστηκε σε Μαθηματικά, Φυσική και Χημεία για την είσοδό του στη σχολή των Αστυφυλάκων, για παράδειγμα. Η σύγκριση δεν στέκει διότι τα μαθήματα είναι διαφορετικά, έχουν διαφορετικό βαθμό δυσκολίας, οπότε δεν μπορούν να συγκριθούν τα μόρια που συγκεντρώνουν οι υποψήφιοι, αφού έχουν κριθεί με διαφορετικά μέτρα. Το γνωρίζει και ένα παιδί του Δημοτικού· δεν συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια.

Δυστυχώς μετά από 40 χρόνια Πανελλαδικών Εξετάσεων η απλή αρχή, όσοι διεκδικούν θέση σε ένα Τμήμα να έχουν εξεταστεί στα ίδια μαθήματα, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, δημιουργώντας συνεχώς αδικίες. Θα μου πει κάποιος ότι δεν είναι μεγάλο σε έκταση το πρόβλημα. Κι όμως τα τμήματα που ανήκουν σε περισσότερα από ένα Πεδία είναι 159 σε σύνολο 456, ποσοστό 34,86%. Το πρόβλημα είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό.

Από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2022 κάθε τμήμα θα μπορεί να ορίζει τους συντελεστές βαρύτητας που επιθυμεί, στα πλαίσια της προσπάθειας να έχουν κάποιο λόγο και τα Πανεπιστήμια στην εισαγωγή των φοιτητών τους. Όμως αυτοί οι συντελεστές θα καθορίζουν μόνο το 20% των μορίων και χρειάζονται 5712 συντελεστές για να προσδιορίζονται τα μόρια των υποψηφίων από το Γενικό Λύκειο και από το ΕΠΑΛ, χωρίς να υπολογίσουμε τους συντελεστές των ειδικών μαθημάτων.

Πέρα από την πολυπλοκότητα του συστήματος με τους διαφορετικούς συντελεστές υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα στις κοινές σχολές. Για να δούμε το πρόβλημα πήραμε τους συντελεστές βαρύτητας που γνωρίζουμε μέχρι τώρα, που είναι οι συντελεστές για τις σχολές των άλλων υπουργείων, στρατιωτικές σχολές, αστυνομικές, πυροσβεστική κ.τ.λ. Για τις υπόλοιπες σχολές δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη οι συντελεστές. Επιλέξαμε, λοιπόν, τη σχολή Αστυφυλάκων και τη σχολή Πλοιάρχων του Εμπορικού Ναυτικού. Για να υπολογίσουμε τα μόρια που συγκεντρώνουν οι υποψήφιοι με τον τρόπο υπολογισμού μορίων το 2021 και το 2022 χρησιμοποιήσαμε τους μέσους όρους που έγραψαν οι υποψήφιοι στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2021. Για μεγαλύτερη ακρίβεια πήραμε τα δύο δεκαδικά ψηφία, παρότι στον υπολογισμό μορίων χρησιμοποιείται ένα δεκαδικό ψηφίο. Προσπαθούμε έτσι να αποτυπώσουμε το διαφορετικό βαθμό δυσκολίας κάθε μαθήματος που δίνει τελικά τις διαφορές. Φυσικά αυτό δε σημαίνει ότι ισχύει για κάθε υποψήφιο αυτή η διαφορά, αλλά μπορεί να εκφράσει τη μέση κατάσταση.

Οι παλαιοί συντελεστές βαρύτητας ήταν ίδιοι για όλες τις σχολές κάθε Πεδίου. Ήταν 33% για το πρώτο μάθημα του Πεδίου, 27% για το δεύτερο και από 20% για τα άλλα δύο. Τους νέους συντελεστές βλέπουμε στον πίνακα. Παρατηρούμε ότι για τη σχολή Αστυφυλάκων στο 1^ο Πεδίο έχουμε 30% στη Γλώσσα και 30% στην Ιστορία ενώ στο 4^ο Πεδίο είναι 30% στη Γλώσσα και 30% στα Μαθηματικά.

Στα Μαθηματικά οι επιδόσεις των υποψηφίων είναι πολύ χειρότερες από την Ιστορία. Οι μέσοι όροι είναι 6,92 στα Μαθηματικά και 10,11 στην Ιστορία. Έτσι η διαφορά μορίων που συγκεντρώνει ο υποψήφιος με το νέο σύστημα είναι 1073, ενώ με τον παλιό τρόπο υπολογισμού ήταν 881. Έχουμε, δηλαδή, αύξηση της αδικίας με το νέο τρόπο υπολογισμού.

Αντίθετα στη σχολή Πλοιάρχων έχουμε μείωση της διαφοράς, άρα καλύτερο αποτέλεσμα. Η διαφορά με το νέο τρόπο υπολογισμού των μορίων είναι 1590 μόρια έναντι 1899 με τον παλαιό. Αυτό οφείλεται στην απόφαση της σχολής Πλοιάρχων να μετράνε το ίδιο όλα τα μαθήματα, με συντελεστή 25%. Αυτό αμβλύνει τις διαφορές στις επιδόσεις των υποψηφίων στα διαφορετικά μαθήματα. Πρόκειται για πιο σωστή αντιμετώπιση της αδικίας, που γίνεται έτσι και αλλιώς, με την εξέταση σε διαφορετικά μαθήματα.

Το συμπέρασμα είναι ότι στα 159 κοινά τμήματα, όπου υπάρχει η αδικία της εξέτασης σε διαφορετικά μαθήματα, πρέπει να μην υπάρχουν διαφορετικοί συντελεστές βαρύτητας. Θα πρέπει να είναι, δηλαδή, 25% σε κάθε μάθημα. Έτσι τα μόρια θα ταυτίζονται με το μέσο όρο του μαθητή, πράγμα που θα οδηγήσει σε λίγο μικρότερη αδικία· όχι, βέβαια, στην εξάλειψή της. Μία άλλη λύση είναι οι συντελεστές βαρύτητας που ορίζουν τα Πανεπιστήμια, αυτό το 20%, να μοιράζεται στα κοινά μαθήματα. Στη σχολή Αστυφυλάκων που το μόνο κοινό μάθημα είναι η Γλώσσα να έχει συντελεστή 40%. Στη σχολή Πλοιάρχων που έχει δύο κοινά μαθήματα τη Γλώσσα και τα Μαθηματικά να έχουν συντελεστή από 30% το καθένα. Μ’ αυτό τον τρόπο μειώνεται η αδικία, αλλά ίσως είναι υπερβολή να μετράει ένα μάθημα στο 40% των μορίων εισαγωγής. Θέλει μελέτη για κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Φυσικά δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα με τους συντελεστές βαρύτητας (πέραν της πολυπλοκότητας) αν δεν υπήρχαν κοινές σχολές.

Οι καθηγητές ενός Τμήματος δεν μπορούν να γνωρίζουν σε τόσο μεγάλο βάθος το σύστημα εισαγωγής. Δεν είναι αυτή η δουλειά τους. Η δουλειά τους είναι να υπηρετούν την επιστήμη τους: να διδάσκουν και να ασχολούνται με την έρευνα στο αντικείμενό τους. Οι αποφάσεις που παίρνουν μπορεί να είναι λανθασμένες λόγω ελλιπούς γνώσης του συστήματος εισαγωγής. Δεν φταίνε αυτοί. Το Υπουργείο Παιδείας φταίει που τους ζητάει να πάρουν αποφάσεις για πράγματα που δεν γνωρίζουν τόσο καλά. Τα αποτελέσματα τα είδαμε με την ανακοίνωση των φετινών βάσεων και τα προβλήματα που δημιούργησε η ΕΒΕ. Μπορεί να τα ξαναδούμε του χρόνου με τους συντελεστές βαρύτητας.

Η ριζική λύση είναι, βέβαια, ένα σύστημα εισαγωγής που θα στηρίζεται στην πολύ απλή αρχή: όσοι διεκδικούν θέση σε ένα Τμήμα να έχουν εξεταστεί στα ίδια μαθήματα. Αυτό, όμως, απαιτεί κατάργηση του συστήματος 4 εξεταζόμενα μαθήματα και 4 Πεδία, απαιτεί, δηλαδή, ένα τελείως νέο σύστημα εισαγωγής. Μέχρι τότε το Υπουργείο Παιδείας αυξάνει την πολυπλοκότητα χωρίς να λύνει τα προβλήματα. Τα διαφορετικά μόρια που θα έχει κάθε υποψήφιος σε κάθε τμήμα, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα να δηλώνει το πολύ το 10% των τμημάτων στο πρώτο μηχανογραφικό, θα δημιουργήσει επιπλέον προβλήματα φέτος στους υποψηφίους, καθώς ο παράγων τύχη μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός στην επιλογή σχολών.