Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Βάσιμο θεωρείται το ενδεχόμενο αποχώρησης του Πάνου Καμμένου από την κυβέρνηση αφού καταψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών, η έγκριση της οποίας πάντως δεν θεωρείται δύσκολη άσκηση για τον Πρωθυπουργό, σε όλα τα σενάρια. Ούτε εύκολη, ούτε δύσκολη για τον κ. Τσίπρα η ανανέωση της ψήφου εμπιστοσύνης. Το σχέδιο του Μαξίμου, οι πιέσεις στα μικρά κόμματα, ο παράγοντας των συντάξεων και ο ορίζοντας των εκλογών.
Στη συνέντευξή του στην WSJ, ο Πρωθυπουργός επιχειρεί να ακυρώσει το σενάριο που προέβλεπε πρόωρες εκλογές μέσα στο 2018 και «πάσα» τις συντάξεις και το Σκοπιανό στη Ν.Δ. και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ο κ. Τσίπρας, ο οποίος όταν μιλά σε διεθνή ΜΜΕ φροντίζει να μην υπονομεύει το προφίλ του αξιόπιστου συνομιλητή των ΗΠΑ και της Ε.Ε. που δεν παίζει παιχνίδια, είπε ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή «εγώ παιχνίδια δεν παίζω» και θα προχωρήσει στην κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών αμέσως μόλις έρθει στην ελληνική Βουλή, με την προϋπόθεση ότι οι Σκοπιανοί θα εκπληρώσουν τις δικές τους υποχρεώσεις. Κατά τον Πρωθυπουργό, αυτό αναμένεται να γίνει μέσα στον Μάρτιο. Σε αυτό το σενάριο, η κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών δεν θεωρείται δύσκολη άσκηση για τον κ. Τσίπρα. Με 145 βουλευτές συν τον Θανάση Παπαχριστόπουλο, την Κατερίνα Παπακώστα, τον Σταύρο Θεοδωράκη, τον Γιώργο Μαυρωτά, τον Σπύρο Λυκούδη, τον Σπύρο Δανέλλη και τον Θανάση Θεοχαρόπουλο, η Συμφωνία των Πρεσπών περνά από την ελληνική Βουλή. Ακόμα όμως και αν κάτι στραβώσει, η κυβέρνηση έχει plan b, καθώς η συμφωνία των Πρεσπών χρειάζεται πλειοψηφία επί των παρόντων για να κυρωθεί, που σημαίνει ότι αν κάποιοι βουλευτές δεν παραστούν στην ψηφοφορία, ο πήχης πέφτει από τους 151.
Μετά την τελευταία συνάντηση ανάμεσα στον Αλεξη Τσίπρα και τον Πάνο Καμμένο -όπου είχε βγει η άτυπη ενημέρωση ότι οι δύο ηγέτες συνεχίζουν μαζί «ως τον Μάρτιο»- ο κ. Τσίπρας σχεδιάζει το μέλλον, το δικό του και της κυβέρνησής του, χωρίς τον Πάνο Καμμένο και τους ΑΝΕΛ. Άλλωστε, η απειλή του κ. Καμμένου ότι θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση πριν την ψηφοφορία για τη Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή έχει βάση καθώς, αν ο κ. Καμμένος καταψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά επιχειρήσει να συνεχίσει στην κυβέρνηση που πέρασε τη συμφωνία, δεν θα καταφέρει να κεφαλαιοποιήσει τη στάση του στην κάλπη, που είναι και ο βασικός του σκοπός, ώστε να «παίξει» όλες τις πιθανότητες που έχει για να μπει στην επόμενη Βουλή. Εκτός και αν έχουν βάση -ο ίδιος φέρεται να τις διαψεύδει κατηγορηματικά- οι φήμες που τον θέλουν να σκέπτεται να μπει στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ, κατόπιν συνεννόησης με τον κ. Τσίπρα για κοινή κάθοδο ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στις εκλογές.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, προκειμένου να μην χάσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και με «όπλο» τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας εφόσον θα έχει φέρει εις πέρας την επίλυση του Σκοπιανού ώστε τα Σκόπια να μπουν στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., η κυβέρνηση σχεδιάζει αμέσως μετά την κύρωση των Πρεσπών -χωρίς τους ΑΝΕΛ- να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ώστε να προλάβει κατάθεση πρότασης δυσπιστίας από την πλευρά της αντιπολίτευσης.
Δεν πρόκειται για κάτι καινούριο, σημασία όμως έχει ότι έχει ξανασυζητηθεί και επιβεβαιωθεί στις πρόσφατες συσκέψεις στο πρωθυπουργικό επιτελείο. Πολλοί -και από την αξιωματική αντιπολίτευση – θυμούνται τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο να δεσμεύεται δημοσίως σε συνέντευξή του ότι, αν με τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλάξει η σύνθεση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, τότε η κυβέρνηση θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή για να συνεχίσει.
Εν όψει αυτών των εξελίξεων, οι πιέσεις εναντίον των μικρών κομμάτων, τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και από τη Ν.Δ., έχουν γίνει ισχυρές, καθώς έχουν ήδη αρχίσει (στους ΑΝΕΛ, την Ένωση Κεντρώων, αναμένεται να δούμε τι θα γίνει στο Ποτάμι) να παράγουν αποτελέσματα, καθώς οι βουλευτές σε ένα απολύτως ρευστό τοπίο κοιτάζουν να αυξήσουν τις πιθανότητες επανεκλογής τους.
Σκοπός της κυβέρνησης είναι να μετατρέψει την ψήφο υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών σε ψήφο υπέρ της κυβέρνησης. Σε αντίθεση με την επικείμενη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, αν τα Σκόπια την κατεβάσουν στην Αθήνα υπογεγραμμένη, αυτή η δεύτερη άσκηση ναι μεν δεν θα είναι εύκολη, αλλά δεν είναι και δύσκολη.
Το Ποτάμι έχει ξεκαθαρίσει δημοσίως ότι καίτοι θα στηρίξει τη Συμφωνία των Πρεσπών, δεν θα στηρίξει την κυβέρνηση στη Βουλή. Είναι αμφίβολο ωστόσο να ακολουθήσουν αυτή τη γραμμή όλοι οι βουλευτές – εφόσον επικαιροποιηθεί και στο συνέδριο του Νοεμβρίου. Στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι τουλάχιστον από το Ποτάμι τουλάχιστον ο κ. Δανέλλης θα στηρίξει την κυβέρνηση, χωρίς να αποκλείουν και την προσχώρησή του στο κυβερνών κόμμα, ενώ υπολογίζουν και σε άλλη μία ψήφο από το Ποτάμι.
Ψήφο εμπιστοσύνης αναμένουν στον ΣΥΡΙΖΑ και από την Κατερίνα Παπακώστα, αλλά και τους Θανάση Παπαχριστόπουλο και Έλενα Κουντουρά από τους ΑΝΕΛ, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΣΥΡΙΖΑ ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τσίπρα, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης μίας νέας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, αναμένεται να δώσουν ακόμα και ένας ή δύο βουλευτές από την Ένωση Κεντρώων, διευκρινίζοντας ότι μέσα σε αυτούς δεν είναι ο Αριστείδης Φωκάς.
Τέλος, στον ΣΥΡΙΖΑ αναμένουν τις εξελίξεις και στο ΚΙΝΑΛ για να δουν τι θα κάνει ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος και η ΔΗΜΑΡ, αν ο βουλευτής της ΔΗΣΥ και πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ ψηφίσει -όπως έχει δηλώσει- υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών, σπάζοντας τη γραμμή του κόμματος. Στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά τον έντονα αντιπολιτευτικό του λόγο, εκτιμούν ότι θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις συνεργασίας με τη ΔΗΜΑΡ και τον κ. Θεοχαρόπουλο, εν όψει της διαδικασίας ψήφου εμπιστοσύνης και φυσικά εν όψει των επόμενων εκλογών.
Ο σκόπελος των συντάξεων
Όπως μεταφέρεται από καλά ενημερωμένες πηγές, σκοπός του κ. Τσίπρα μέσα από τη διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης είναι να συνεχίσει και μετά την αποχώρηση του Πάνου Καμμένου και των ΑΝΕΛ, χωρίς όμως να έχει αποφασίσει αν θα πάει σε εκλογές τον Μάιο, μαζί με ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές ή τον Σεπτέμβριο του 2019. Οι εισηγήσεις που δέχεται είναι πολλές. Όσοι υποστηρίζουν Μάιο, έχουν το επιχείρημα ότι η τριπλή κάλπη μπορεί να αντιμετωπίσει το ρεύμα της μεγάλης αποχής που -όπως δείχνουν οι μετρήσεις και έχουν ενημερωθεί για αυτό στο Μαξίμου- υπολογίζεται ότι πλήττει κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ. Όσοι υποστηρίζουν τον Σεπτέμβριο, έχουν το επιχείρημα ότι με κανονική τη ροή των πραγμάτων ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να ανατρέψει το προβάδισμα της Ν.Δ. ούτε τώρα, ούτε τον Μάιο και υπολογίζουν σε αποκαλύψεις σε υποθέσεις με οσμή σκανδάλου που είναι σε εξέλιξη (Novartis, δάνεια κομμάτων κλπ) οι οποίες όμως -όπως λένε στελέχη της κυβέρνησης- χρειάζονται χρόνο για να δώσουν στοιχεία που θα επηρεάσουν το πολιτικό σκηνικό.
Άγνωστος «Χ», ο οποίος ωστόσο μπορεί να ανατρέψει πλήρως ως και να ακυρώσει αυτόν τον σχεδιασμό είναι οι οριστικές αποφάσεις στο θέμα των συντάξεων. Το κλίμα στις συζητήσεις με τους θεσμούς δεν είναι θετικό όπως -για ευνόητους πολιτικούς και επικοινωνιακούς λόγους- αφήνουν να διαρρεύσει από την κυβέρνηση. Αν επιβεβαιωθεί η πληροφορία ότι η κυβέρνηση στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού τη Δευτέρα δεν θα συμπεριλάβει τις ψηφισμένες μειώσεις στις συντάξεις από 1.1.2019, θα ξεκινήσει μία νέα φάση στις διαπραγματεύσεις. Σκοπός της κυβέρνησης είναι αυτές να έχουν τελειώσει με συμφωνία το αργότερο μέσα στον Νοέμβριο ώστε οι μειώσεις να μην συμπεριληφθούν στο σχέδιο του Προϋπολογισμού που θα ψηφιστεί τον Δεκέμβριο. Δεν είναι καθόλου βέβαιο όμως ότι αυτό θα συμβεί, καθώς υπάρχουν σενάρια από την απόρριψη του ελληνικού αιτήματος από τους θεσμούς, ως την αναβολή της απόφασης για τον ερχόμενο Μάρτιο. Ο κ. Τσίπρας έχει διαμηνύσει προς τις ΗΠΑ και τη Γερμανία ότι δεν σκοπεύει να διαπραγματευτεί συνδέοντας συντάξεις με Σκοπιανό και την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα την φέρει εις πέρας, ανεξαρτήτως του πώς θα προχωρήσει το θέμα των συντάξεων, εκτιμώντας ότι οι θεσμοί θα επιτρέψουν τελικά την ακύρωση της μείωσής του. Αν αυτό δεν ισχύσει, τότε η εκτίμηση κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης είναι ότι ο κ. Τσίπρας θα αγνοήσει τις πιέσεις, δεν θα μειώσει τις συντάξεις του Ιανουαρίου, θα κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών και αμέσως μετά θα πάει σε εκλογές, μεταφέροντας την «καυτή πατάτα» των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές στην νέα κυβέρνηση.
