Τα πρωτοφανή σε μαζικότητα συλλαλητήρια της Παρασκευής διαμορφώνουν ένα νέο πολιτικό τοπίο και προδιαγράφουν τη μετωπική σύγκρουση της κυβέρνησης με την αντιπολίτευση που θα ακολουθήσει την επόμενη εβδομάδα στη Βουλή και θα κορυφωθεί με την πρόταση δυσπιστίας.
Δεν είναι υπερβολική η εκτίμηση ότι ενδεχομένως τα χθεσινά συλλαλητήρια να ήταν τα μαζικότερα που έχει γνωρίσει η χώρα στη Μεταπολίτευση, καθώς δεν πραγματοποιήθηκαν μόνο στις μεγάλες πόλεις αλλά και σε μικρότερες πόλεις της περιφέρειας και μάλιστα με σημαντική συμμετοχή. Για το σύνολο της αντιπολίτευσης οι κινητοποιήσεις είχαν σαφές αντικυβερνητικό πρόσημο και αποτελούν «πρόταση δυσπιστίας της κοινωνίας».
Τα επεισόδια που ξέσπασαν με το τέλος της συγκέντρωσης στο Σύνταγμα προκάλεσαν νέο γύρο αντιπαράθεσης, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να καταλογίζουν στην κυβέρνηση και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, από αδυναμία να διαφυλάξει τις ειρηνικές συγκεντρώσεις μέχρι πρόθεση να τις διαλύσει και να αμαυρώσει τα συλλαλητήρια. Η στάση των κομμάτων Η κυβέρνηση, διά του εκπροσώπου της Παύλου Μαρινάκη, επανέλαβε τη βασική θέση του πρωθυπουργού ότι το δυστύχημα οφείλεται στο ότι «μοιραία ανθρώπινα λάθη συνάντησαν το πιο άσχημο πρόσωπο του κρατικού μηχανισμού». Αποτιμώντας τα συλλαλητήρια είπε ότι εξέφρασαν τρία αιτήματα «Αλήθεια, Δικαιοσύνη, Ποτέ Ξανά», για να προσθέσει ότι «τα αιτήματα και τα συναισθήματα των πολιτών δεν δικαιούται κανένα κόμμα, έστω να διανοηθεί, να τα μετατρέψει σε αιτήματα μικροπολιτικού χαρακτήρα».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης από το Ηράκλειο, όπου συμμετείχε στην τοπική διαδήλωση, δήλωσε: «Ο λαός ενωμένος, χωρίς κομματικά λάβαρα και περιχαρακώσεις, απαιτεί δικαιοσύνη και αλήθεια και ζητεί οι υπεύθυνοι να οδηγηθούν στον φυσικό τους δικαστή, αλλά και το αυτονόητο: ένα κράτος που θα σέβεται τον πολίτη και θα είναι στην υπηρεσία του και όχι ένα κράτος-λάφυρο της εκάστοτε εξουσίας». Ο Σωκράτης Φάμελλος ανέβασε τους τόνους: «Οι προβοκάτσιες και ο αυταρχισμός δεν μπορούν να σκιάσουν το πάνδημο αίτημα να αλλάξει σελίδα η χώρα. Η Ν.Δ. και ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορούν πλέον να παραμείνουν στη διακυβέρνηση της χώρας. Πρέπει να παραιτηθούν σήμερα. Στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Το ΚΚΕ από την πλευρά του υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση έχει «την απόλυτη ευθύνη για το όργιο καταστολής» και προσθέτει ότι «ματαιοπονούν αν νομίζουν ότι με τέτοιες πρακτικές θα τρομοκρατήσουν τον λαό και θα σβήσουν το ηχηρό μήνυμα που έστειλαν σήμερα πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρη τη χώρα». Ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς Αλέξης Χαρίτσης υποστήριξε: «Σήμερα είναι μια ιστορική μέρα για τη Δημοκρατία μας. Ο κυρίαρχος λαός μίλησε. Ειρηνικά και με πρωτοφανή μαζικότητα. Κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας προς την απονομιμοποιημένη κυβέρνηση Μητσοτάκη». Ο κ. Χαρίτσης χρέωσε «το όργιο καταστολής» στον πρωθυπουργό και ζήτησε την παραίτησή του. Προς μετωπική Μέσα σε αυτό το φορτισμένο περιβάλλον, μετά το τριήμερο, την επόμενη Τρίτη θα κατατεθεί το αίτημα για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τον Χρήστο Τριαντόπουλο.
Μία ημέρα αργότερα, όπως έχει προαναγγείλει ο Νίκος Ανδρουλάκης, το ΠΑΣΟΚ θα καταθέσει την πρόταση δυσπιστίας, την οποία αναμένεται ότι θα συνυπογράψουν ο ΣΥΡΙΖΑ, η Πλεύση Ελευθερίας, η Νέα Αριστερά, οι βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας και πιθανόν το ΚΚΕ. Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά την Τετάρτη να διεξαχθεί η προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση που έχει ζητήσει και με το πέρας της να κατατεθεί η πρόταση δυσπιστίας.
Το πλαίσιο της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης βάζουν αφενός τα μεγάλα συλλαλητήρια με το αντικυβερνητικό τους περιεχόμενο και αφετέρου το πόρισμα που καταρρίπτει βασικά επιχειρήματα της κυβέρνησης. Αν και δεν είναι σαφές από πού προήλθε η έκρηξη, δεν οφείλεται στα έλαια σιλικόνης, ενώ γίνεται αναφορά σε τολουόλιο. Ο χώρος του δυστυχήματος «μπαζώθηκε» δίχως εισαγγελική άδεια και ακόμη δεν είναι σαφές ποιος χρεώνεται την ευθύνη για την καταστροφή στοιχείων. Επιπροσθέτως υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στη διενέργεια των ανακρίσεων.
Γραμμή άμυνας
Αν και η γραμμή άμυνας τώρα έχει αρχίσει και διαμορφώνεται, είναι πιθανό η κυβέρνηση να διολισθήσει στο αφήγημα της αποσταθεροποίησης. Όπως ανέφερε ο Γιάννης Μαύρος της MRB, το ευρύτερο πολιτικό ερώτημα τείνει να κωδικοποιηθεί ως «Μητσοτάκης ή χάος». Το εάν αυτό θα αποτελέσει διέξοδο για την κυβέρνηση μένει να φανεί. Πάντως μέχρι στιγμής η κοινωνία έχει ξεπεράσει την κυβέρνηση αλλά και τα κόμματα.
Τα σενάρια μειζόνων κινήσεων
Εφόσον αποκλειστεί το ενδεχόμενο της αλλαγής πρωθυπουργού «εν πλω» και των πρόωρων εκλογών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μία μείζονα κίνηση, που ήδη διαρρέει από κάποιους κύκλους πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου: τον μεγάλο και «σαρωτικό», όπως λέγεται, ανασχηματισμό, που τοποθετείται μετά τις 13 Μαρτίου και την ορκωμοσία του Κώστα Τασούλα. Το δέλεαρ των υπουργικών χαρτοφυλακίων είναι σε κάθε περίπτωση ισχυρό κίνητρο προς τους βουλευτές του κόμματος και ίσως είναι το αποφασιστικό επιχείρημα για να ξεπεράσουν τους ενδοιασμούς τους.
Ένα ξεχωριστό ερώτημα είναι η στάση που θα κρατήσει ο Αντώνης Σαμαράς, εάν θα μιλήσει και εάν θα επιχειρήσει να βαθύνει το ρήγμα στο εσωτερικό της Ν.Δ. εμφανιζόμενος ως ο «πραγματικός ηγέτης της δεξιάς παράταξης». Είναι απίθανο να υπερψηφίσει την πρόταση δυσπιστίας άλλου κόμματος, πάντως σε καμία περίπτωση δεν θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, την οποία άλλωστε αποδομούσε συστηματικά μέχρι τη διαγραφή του.
