Η 28η Φεβρουαρίου, θλιβερή επέτειος των δύο χρόνων από το δυστύχημα των Τεμπών, αποκτά χαρακτήρα ορόσημου για τις πολιτικές εξελίξεις. Η επόμενη εβδομάδα δεν θα είναι ίδια.
Οι εκτιμήσεις, όχι μόνο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που έχουν βέβαια κάθε λόγο να «φουσκώνουν» τα πράγματα, αλλά και από το κυβερνητικό στρατόπεδο και από ουδέτερους παρατηρητές, συγκλίνουν στο ότι τα συλλαλητήρια της Παρασκευής θα έχουν πρωτοφανή για τα τελευταία χρόνια μαζικότητα. Δεν είναι μόνο τα πολιτικά κόμματα που καλούν σε συμμετοχή (άλλωστε μικρή δυνατότητα κινητοποίησης του κόσμου έχουν), ή ότι η ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ έχουν κηρύξει 24ωρη απεργία. Την υπόθεση έχει αναλάβει η κοινωνία: σε περισσότερες από 200 πόλεις θα γίνουν συγκεντρώσεις, ενώ δεκάδες επιστημονικοί, επαγγελματικοί και κοινωνικοί φορείς, μέχρι και θεατρικές σκηνές και νυχτερινά κέντρα έχουν δηλώσει συμμετοχή. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι ευνοϊκή για την αυξημένη μαζικότητα των κινητοποιήσεων.
Παλινωδίες
Οι φωνές που υπήρξαν τις τελευταίες ημέρες από επίσημα και ανεπίσημα χείλη κατά των συγγενών των θυμάτων και των κινητοποιήσεων, εν τελεί μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα είχαν. Η κυβέρνηση πάλι από τις 25 Ιανουαρίου που έγιναν τα πρώτα μεγάλα συλλαλητήρια, αντιμετώπισε το ζήτημα με αμφιθυμία και παλινωδίες. Αρχικά ο πρωθυπουργός αναγνώρισε ότι έγιναν λάθη και αποδοκίμασε ακόμη και στελέχη του κόμματός του για τους μέχρι τώρα χειρισμούς. Στη συνέχεια αναδιπλώθηκε στο αφήγημα ότι «κάποιοι εργαλειοποιούν και θέλουν να οδηγήσουν σε ζούγκλα» για να καταλήξει στο «είναι μεν δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν, αλλά οι πάνω και κάτω πλατείες έχουν πληγώσει την χώρα και εμείς θα διασφαλίσουμε την σταθερότητα». Τα κυβερνητικά στελέχη πάλι κινήθηκαν από την αποδοκιμασία στους συγγενείς, όπως ο Μάκης Βορίδης και στην παραίνεση «να αντιδρούν οι νεοδημοκράτες με οργή στα περί συγκάλυψης» του Άδωνη Γεωργιάδη, μέχρι το «δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτε από τις κινητοποιήσεις» του Βασίλη Κικίλια. Εάν όμως υπήρξε μία προσπάθεια να μειωθεί η συμμετοχή των δεξιών ψηφοφόρων στα συλλαλητήρια, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό αυτή ακυρώθηκε από την παρέμβαση του Αντώνη Σαμαρά που είπε ότι «δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για την δημοκρατική ομαλότητα και δεν νοείται η κυβέρνηση να αντιδικεί με τους συγγενείς των θυμάτων».
Αντικυβερνητικό περιεχόμενο
Είναι εξηγήσιμη η αμηχανία της κυβέρνησης. Οι διαδηλώσεις έχουν σαφές αντικυβερνητικό περιεχόμενο. Τα Τέμπη αποτελούν το εμβληματικό σημείο συμπύκνωσης της διάχυτης και από πολλές και διαφορετικές αιτίες προερχόμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας. Είναι η δυσαρέσκεια που προκαλεί η παγιωμένη πλέον ακρίβεια, το καθηλωμένο για ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού βιοτικό επίπεδο, η υποβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών υγείας και εν γενεί του κοινωνικού κράτους που μεταφράζονται σε αυξημένο κόστος διαβίωσης. Αντανακλάται στις δημοσκοπήσεις όπου οι πολίτες σε ποσοστό άνω του 65% εκφράζουν αρνητικές γνώμες για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, νομίζουν ότι η χώρα κινείται σε λάθος κατεύθυνση και είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον τους. Εν ολίγοις παρότι βλέπουν ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει πράγματι οικονομική ανάπτυξη, αυτή δεν διαχέεται και εν τελεί δεν τους αφορά. Και αυτό δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη κοινωνική οργή. Άλλο το «όλοι σε ένα καζάνι βράζουμε» και άλλο «η ευμάρεια είναι για τους άλλους».
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν απειλείται από το δυστύχημα καθεαυτό, παρά τους 57 νεκρούς. Δυστυχήματα πάντα υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Όπως και η κυβέρνηση Τσίπρα δεν έπεσε από το Μάτι. Η κυβέρνηση κινδυνεύει από τα δικά της λάθη. Μετά από δύο χρόνια ο πρωθυπουργός είπε «ας γίνουν τα Τέμπη η αρχή για να αποκτήσουμε σύγχρονα τρένα». Θα έπρεπε να είναι ο πρώτος στόχος της κυβέρνησης και δύο χρόνια μετά να έχει ολοκληρωθεί. H πλειονότητα των πολιτών – όλες οι μετρήσεις δείχνουν από 70%-80% – θεωρεί ότι δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη και ότι υπάρχει συγκάλυψη. Συμπυκνωμένα, στην δυσαρέσκεια από τις διάφορες αιτίες, προστίθεται η εντύπωση ότι η κυβέρνηση καταλύει βασικούς δημοκρατικούς θεσμούς του πολιτεύματος και χειραγωγεί την δικαιοσύνη κάτι που εντείνει το αίσθημα ανασφάλειας. Εάν όμως ακόμη και η δικαιοσύνη δεν διασφαλίζει το αίσθημα της ασφάλειας, τότε που θα στραφούν οι πολίτες; Το προηγούμενο των υποκλοπών προστίθεται ετεροχρονισμένα και ενισχύει την κρίση εμπιστοσύνης προς το θεσμικό σύστημα.
Στο πολιτικό πεδίο η σκυτάλη
Μετά τα συλλαλητήρια η σκυτάλη θα περάσει στο πολιτικό και δη στο κοινοβουλευτικό πεδίο, καθώς την επόμενη εβδομάδα θα γίνουν οι συζητήσεις και πιθανότατα θα κατατεθεί η πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Είναι το πεδίο στο οποίο η κυβέρνηση μέχρι τώρα υπερέχει έναντι της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης. Ούτε για το τάιμινγκ της πρότασης μομφής δεν συμφώνησαν. Από την άλλη η πρόταση δυσπιστίας είναι ευκαιρία για την αντιπολίτευση να φέρει σε δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό. Φυσικά οι κυβερνήσεις δεν πέφτουν από προτάσεις δυσπιστίας. Μπορεί όμως να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την κυβέρνηση.
Ενδεικτικό της πολιτικής συνθήκης που τείνει να διαμορφωθεί είναι ότι στον δημόσιο διάλογο έχουν πλέον μπει όλα τα σενάρια, αφού φιλικοί στη κυβέρνηση αρθρογράφοι στα σημειώματα τους απορρίπτουν το ενδεχόμενο της αλλαγής πρωθυπουργού εν πλω. Ο Γιάννης Μαύρος της MRB, στην ανάλυσή του κωδικοποίησε το τελικό δίλημμα που τείνει να διαμορφωθεί στο “Μητσοτάκης ή χάος”. Παράλληλα, πάντα από φιλικούς αρθρογράφους, βλέπουν το φως της δημοσιότητας εκτιμήσεις ότι «μπορεί ο Μητσοτάκης να κάνει ότι και ο Σημίτης το 2004», όταν έδωσε το δαχτυλίδι της διαδοχής στον Γιώργο Παπανδρέου. Άλλωστε είναι σε γνώση του Μαξίμου οι πληροφορίες ότι στο παρασκήνιο βουλευτές και υπουργοί εκφράζουν την ανησυχία τους για την κατάσταση καθώς και ότι πολιτικοί παράγοντες όπως ο Αντώνης Σαμαράς κάνουν τους δικούς τους σχεδιασμούς. Το τι κατεύθυνση θα πάρουν οι πολιτικές εξελίξεις θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από τα συλλαλητήρια της Παρασκευής, τα συνθήματα και το κλίμα που θα επικρατήσει και από την κορύφωση της πολιτικής αντιπαράθεσης την επόμενη εβδομάδα. Κοντοσάββατο…
