Μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ πολλά είναι τα ερωτήματα στο κατά πόσο θα μπορούσαν να αλλάξουν οι ισορροπίες στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Πολλώ δε μάλλον ενώ είναι σε εξέλιξη εξοπλιστικά προγράμματα αλλά και η αθέμιτη πίεση που ασκεί η Τουρκία για την απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35.
Όπως υπογραμμίζουν αρμόδιες πηγές, από την επιστολή Άντονι Μπλίνκεν που εστάλη στην Αθήνα -επί κυβέρνησης Τζο Μπάιντεν- για τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας, εκτός από τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 πολλά δεν έχουν υλοποιηθεί, με τις ΗΠΑ να προσφέρουν ως «δώρο» ακατάλληλες φρεγάτες LCS -που δεν επιθυμεί επ ουδενί η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού- αλλά και ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης) Bradley που επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Στρατού έκριναν ακατάλληλα κατά την επίσκεψή τους στις ΗΠΑ.
Πάντως αισθητή είναι και η αμηχανία που δείχνει η γειτονική χώρα με τις σπασμωδικές κινήσεις που κάνει ούτως ώστε να τα αποκτήσει (F-35) είτε να καλύψει το «κενό αέρος» με την απόκτηση των Eurofighter.
Η προσοχή της Τουρκίας έχει στραφεί στις εξελίξεις στη Συρία και έχει αποπροσανατολιστεί -για την ώρα- από το θέμα χωρίς ωστόσο να έχει αφήσει πίσω τη μη αναγνώριση των εθνικών συνόρων πραγματοποιώντας αρκετά συχνά παραβιάσεις στον εθνικό εναέριο χώρο πολύ πριν μπει το 2025.
Πού οδεύουν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις
Με τις μέρες όμως να περνούν και τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ να δείχνει τα «δόντια» του αξιοσημείωτο ερώτημα είναι πού οδεύουν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις με τα νέα δεδομένα.
Αρχικά οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ υπήρξαν ανέκαθεν πολύ θερμές, καθώς τόσο επί κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα όσο επί κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δεχθεί και τους δύο στον Λευκό Οίκο.
Με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, ωστόσο, να έχουν πάρει άλλη ρότα ψηλά στην ατζέντα βρίσκεται η άμυνα αλλά και οι βασικές προτεραιότητες του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια όπως η θωράκιση των εθνικών συνόρων, την περίοδο όπου βρίσκεται σε εξέλιξη ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης που έχει γίνει στην Ελλάδα.
«Δεν αναμένω αλλαγές στη διμερή μας σχέση με τις ΗΠΑ. Ελλάδα και ΗΠΑ έχουν μία εξαιρετική σχέση, η οποία δεν ήταν ποτέ καλύτερη στο παρελθόν», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την στιγμή που μόλις μία ημέρα μετά την ορκωμοσία Ντόναλντ Τραμπ ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας βρέθηκε στις ΗΠΑ.
Αρκεί, πάντως, να θυμηθούμε το πώς ήταν προ Τραμπ οι ελληνοαμερικανικές.
Στην πρώτη κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ υπεγράφη μεταξύ του -τότε- Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια και του Αμερικανού ομολόγου του Μάικ Πομπέο η τροπολογία της αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, την MDCA.
Μία συνεργασία που απέδωσε καρπούς και για την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Έτσι η προσδοκία της Αθήνας είναι πως και με την δεύτερη διακυβέρνηση Τραμπ θα γίνει ακριβώς το ίδιο.
Επιπλέον, κατά την πρώτη θητεία Ντ. Τραμπ υπήρξε και η επιστολή Πομπέο με τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ για την χώρα μας και την στήριξη στην ειρηνική επίλυση των διαφορών αλλά και η επιβολή κυρώσεων βάσει της νομοθεσίας CAATSA για αποκλεισμό της Τουρκίας από τα F-35.
Ο διπλός θόλος
Στο περιθώριο του ταξιδιού του ο ΥΕΘΑ συναντήθηκε με πολιτικούς αλλά και στρατιωτικούς φορείς και πραγματοποίησε επίσκεψη και στην Στρατιωτική Βάση «Fort Sill», στην Οκλαχόμα, η οποία ειδικεύεται στην αντιαεροπορική αεράμυνα και την αντιμετώπιση και εξουδετέρωση των UAV.
Μία επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία του διπλού θόλου στην Ελλάδα με τον Νίκο Δένδια να υπογραμμίζει σε συζήτηση στο Σικάγο με τον Εκτελεστικό Διευθυντή του Hellenic American Leadership Council (HALC), Έντυ Ζεμενίδη, πως «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα «θόλο». Και όταν μιλάμε για «θόλο», όλοι σκέφτονται το Ισραήλ και το Iron Dome. Αλλά δεν είναι ακριβώς το ίδιο, διότι αυτό που αντιμετωπίζει το Ισραήλ είναι κυρίως εισερχόμενοι πύραυλοι. Για εμάς είναι ένα πολύ πιο σύνθετο το περιβάλλον. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, έναν τεράστιο αριθμό μη επανδρωμένων αεροσκαφών που θα έρχονται προς το μέρος μας».
«Δεν διεκδικούμε τίποτα εναντίον κανενός από τους γείτονές μας»
Παράλληλα και με ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία ο Νίκος Δένδιας τόνισε ότι «Και επίσης χρειαζόμαστε έναν αμυντικό «Θόλο», επειδή δεν απειλούμε και δεν σχεδιάζουμε να επιτεθούμε σε κανέναν. Δεν διεκδικούμε τίποτα εναντίον κανενός από τους γείτονές μας».θα θέλαμε να είμαστε σε θέση να προστατεύσουμε τις θάλασσές μας από κάθε εισερχόμενη απειλή. Έτσι, πρόκειται για ένα πολλαπλό είδος «Θόλου». Όχι μόνο όπως είναι ο ισραηλινός Iron Dome».
Επιπλέον ο ΥΕΘΑ έχει τονίσει πολλές φορές πως η ΕΕ θα πρέπει να μπορεί να αναπτύξει τις δυνατότητές της και να έχει από μόνη της τη δύναμη να προστατευτεί η ίδια και να προστατεύσει φίλους και συμμάχους.
Ωστόσο όπως υπογραμμίζει ότι η ΕΕ «έχει κάποιους σχιζοφρενικούς κανονισμούς. Παράλληλα, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ξεκάθαρα πως υπάρχουν οικονομικοί περιορισμοί που δεν σου επιτρέπουν να επενδύσεις στην Άμυνα, εμένα ως Υπουργού Άμυνας μου φαίνεται να είναι ένας εφιάλτης. Πολεμάω με αριθμούς κάθε μέρα. Και εάν υπερβώ τα όρια, η χώρα μου τιμωρείται, τα επιτόκια ανεβαίνουν, πρέπει να πληρώσω περισσότερα χρήματα από τις φορολογικές μου εισπράξεις, ξεκινάει πληθωρισμός και η χώρα μου πάει προς τα πίσω, στην κατάσταση που ήταν το 2010.
Δεν μπορεί αυτή να είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στις προκλήσεις του σήμερα. Οι οικονομικοί κανονισμοί δεν είναι μόνιμοι. Οπότε και χωρίς τον Πρόεδρο Τραμπ, η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση.»
Που στρέφεται η προσοχή της Αθήνας
Το ζητούμενο είναι εάν η Ουάσιγκτον αλλάξει γραμμή απέναντι στην Τουρκία καθώς ελέγχει τις εξελίξεις στην Συρία και μπορεί έτσι να ασκήσει περισσότερη πίεση και να παραδώσει τα F-35 που ζητάει η Άγκυρα τόσο καιρό, αλλάζοντας ξανά τις ισορροπίες στο Αιγαίο και αποδυναμώνοντας το πλεονέκτημα που απέκτησε η Ελλάδα.
Αυτή είναι η πρώτη κίνηση που αναμένουν από την Αθήνα για να δουν εάν και κατά πόσο η νέα διακυβέρνηση Τραμπ θα προκαλέσει νέα δεδομένα στις εξελίξεις.
