Την πορεία των ελληνοτουρκικών και τις προκλήσεις της ελληνικής διπλωματίας φώτισαν με τις τοποθετήσεις τους, οι ομιλητές που συμετείχαν στην παρουσίαση του βιβλίου του διευθυντή του «naftemporiki.gr», Μιχάλη Ψύλου, «Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Με τη ματιά ενός Έλληνα».
Παρόντες στην κατάμεστη αίθουσα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, η πρώην πρωθυπουργός Βασιλική Θάνου, ο πρόεδρος του ομίλου Aegean Δημήτρης Μελισσανίδης, οι βουλευτές Δόμνα Μιχαηλίδου (ΝΔ) Πάρης Κουκουλόπουλος (ΠΑΣΟΚ), Νίκος Παππάς, Ρένα Δούρου (ΣΥΡΙΖΑ).
Στο πάνελ των ομιλητών που παρουσίασαν το βιβλίο βρέθηκαν οι:
Νίκος Κοτζιάς, πρώην υπουργός Εξωτερικών,
Γιάννης Βαληνάκης, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών
Πέτρος Μαυροειδής, πρώην πρέσβης της Ελλάδας στην Τουρκία
Παύλος Παπαχριστοφίλου, εκδότης και πρόεδρος της ΠΕΔΙΟ MEDIA
Μιχάλης Ψύλος, δημοσιογράφος – συγγραφέας του βιβλίου
Τη συζήτηση συντόνισε ο Μανώλης Κοττάκης, δημοσιογράφος, συγγραφέας και διευθυντής της εφημερίδας «Εστία».
«Η συγκυρία για την παρουσίαση του βιβλίου είναι ιδανική, λόγω των προκλητικών δηλώσεων του Τούρκου υπουργού Άμυνας», ανέφερε ο Μανώλης Κοττάκης ξεκινώντας την παρουσίαση του ββλίου, ενώ από την πλευρά του ο Παύλος Παπαχριστοφίλου, εκδότης της Πεδίο Media σημείωσε: «Με την ιδιότητα του δημοσιογράφου και ερευνητή, ο συγγραφέας φωτίζει με αυτό το βιβλίο σκοτεινές και άγνωστες πτυχές του Τούρκου ηγέτη».
«Είναι μία πρόκληση το να σχολιάσεις τον ηγέτη της γειτονικής χώρας, με την οποία έχουμε μία σειρά από προβλήματα. Ήμουν από τους τυχερούς, που γνώρισα τον Ερντογάν από κοντά την πρώτη περίοδο, όταν ως άνθρωπος ήταν ευπροσήγορος και ως πολιτικός συνεννοήσιμος», είπε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Γιάννης Βαληνάκης και πρόσθεσε:
«Με γλαφυρό τρόπο ο κ. Ψύλος εξετάζει απο πού προέρχεται ο Ερντογάν, τα παιδικά του χρόνια, τον θαυμασμό που έδειχνε στο ισλαμιστικό στοιχείο της πολιτικής και την εξέλιξή του με την ίδρυση του AKP και την έλευσή του στην εξουσία».
Ακολούθως ο κ. Βαληνάκης αναφέρθηκε στα πρώιμα στάδια της πολιτικής πορείας του Ρ.Τ. Ερντογάν: «Τον γνώρισα για πρώτη φορά στο συνέδριο του κόμματος του AKP στην Κωνσταντινοπούλη, μόλις εξελέγη πρωθυπουργός. Πιστεύαμε τότε ότι έφερνε κάτι νέο στην τουρκική πολιτική σκηνή. Και ήταν όντως κάτι καινούργιο σε σχέση με τους Κεμαλιστές. Συζητούσαμε για την υφαλοκρηπίδα και δεν φαινόταν τότε να καταλαβαίνει τι είναι.
Ήταν ακόμη πολύ αρχή. Έδειχνε ότι είναι διατεθειμένος να κάνει κάποιες υποχωρήσεις, προκειμένου να πετύχει τον στόχο της ευρωπαϊκής προοπτικής.
Αλλά δεν ήμασταν καθόλου σίγουροι ότι ήταν ένας γνήσιος στόχος. Η ευρωπαϊκή προοπτική τού έδινε τη δυνατότητα να πιέσει τους Κεμαλιστές, να τους βάλει στην άκρη. Έδειχνε διατεθειμένος να προβεί σε μεταρρυθμίσεις, να πατάξει τη διαφθορά. Όλα λειτουργούσαν υπέρ του», είπε ο κ. Βαληνάκης σχολιάζοντας όμως και το εξής: «Οταν μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τζαμί είπε ότι ήταν ένα όνειρο που είχε από παιδί. Άρα μάλλον από παιδί είχε τις επιδιώξεις που βλέπουμε σήμερα».
«Ανυπόμονος, συναλλακτικός, απειλητικός»
Ο κ. Βαληνάκης ακολούθως στράφηκε στη σημερινή Τουρκία και τον σημερινό Ερντογάν: «Σήμερα η Τουρκία υπό τον Ερντογάν έχει αλλάξει πολιτική και έχει αναπτύξει μία μεγάλη αμυντική βιομηχανία και σύγχρονα όπλα, όπως τα drones. Στον διπλωματικό τομέα ανέπτυξε πολυσχιδή δραστηριότητα, επιδιώκοντας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης να έχει ρόλο»
Περιγράφοντας δε τον χαρακτήρα του Ερντογάν είπε: «Απέναντι στους άλλους ηγέτες, ο Ερντογάν είναι συναλλακτικός με τους ισχυρούς και απειλητικός, εκβιαστικός με όσους αξιολογεί ως αδύναμους».
Και πρόσθεσε: «Στα ελληνοτουρκικά έχει καταστεί λίγο ανυπόμονος. Ακριβώς επειδή θεωρεί ότι τα προβλήματα με την Ελλάδα είναι σημαντικά, έχω την αίσθηση ότι έχει χάσει λίγο την υπομονή του. Θεωρεί ότι κλωτσάμε κάθε φορά το τενεκεδάκι παραπέρα, δηλαδή δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάτσουμε να συζητήσουμε μαζί, όπως αυτό επιθυμεί, την τουρκική ατζέντα.
Είναι μία ατζέντα που εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες προσθήκες όπως τα θαλάσσια πάρκα, το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης κτλ. Υπάρχει μία έξαρση των τουρκικών διεκδικήσεων. Βάζω το ερώτημα εάν η αποτρεπτική στρατηγική που ακολουθούμε έχει καταφέρει να μειώσει στο ελάχιστο τις τουρκικές διεκδικήσεις. Όχι μόνο δεν τις αποτρέψαμε, αλλά ο κατάλογος αυτός των διεκδικήσεων ολοένα και αυξάνεται».
Απαιτείται νέα στρατηγική
Ο κ. Βαληνάκης έθεσε ακολούθως τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει η ελληνική διπλωματία:
«Αρα τίθεται το ερώτημα, μετά από 50 χρόνια, όταν βλέπουμε ότι η στρατηγική αυτή δεν αποδίδει, συνεχίζουμε με την ίδια; Ή πρέπει να τη βελτιώσουμε; Μήπως χρειάζεται να είναι πιο αποτελεσματική η στρατιωτική μας μηχανή; Να κάνουμε περισσότερα στα διπλωματικά πεδία; Μήπως πρέπει να μοχλεύσουμε περισσότερο τη θέση μας στην ΕΕ; Έχουμε μπει σε έναν διμερή διάλογο, χωρίς να χρησιμοποιούμε τη συμμετοχή μας στην ΕΕ και την παρουσία Ελληνοαμερικανών στο Κογκρέσο. Αυτά είναι δύο μεγάλα όπλα που πρέπει να τα αξιοποιήσουμε. Θα του επιτρέψουμε να λάβει όλα όσα επιθυμεί, χωρίς να έχει αποσύρει τις διεκδικήσεις;»
«Υπάρχουν δύο τρόποι να βλέπουμε το «πρόβλημα Τουρκία», κατέληξε ο κ. Βαληνάκης, εξηγώντας:
- Είτε πιστεύουμε ότι οι τουρκικές διεκδικήσεις γίνονται για εσωτερική κατανάλωση και άρα δεν χρειάζεται να ανησυχούμε.
- Είτε πιστεύουμε ότι ο τουρκικός κίνδυνος γιγαντώνεται και θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια και άρα χρειάζεται μία άλλη αντιμετώπιση. Με τη σημερινή πολιτική δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε».
Νίκος Κοτζιάς: Κίνδυνος φινλανδοποίησης και μικρού εταίρου
Για ένα «μυθιστόρημα μεγάλων αληθειών», ένα επιστημονικό πόνημα, γραμμένο δημοσιογραφικά και γλαφυρά, έκανε λόγο από την πλευρά του ο πρώην ΥΠΕΞ, Νίκος Κοτζιάς
«Το μυστικό της επιτυχίας του Ερντογάν είναι η ικανότητά του να οικοδομεί μία βαθιά συναισθηματική σχέση με την συντηρητική καρδιά της κοινωνίας του», είπε ο κ. Κοτζιάς και εξήγησε:
«Το βιβλίο μας περιγράφει πώς ο Ερντογάν από τις φτωχές γειτονιές, βρέθηκε στην εξουσία της χώρας. Μας πάει εκεί που έπαιζε μπάλα, στο σχολείο που έμαθε ιερατικά γράμματα. Αντικρύζουμε την καθημερινότητά του και καταλαβαίνουμε και αυτόν και την Τουρκία. Πώς μετασχημάτισε την Τουρκία.
Πώς έφερε στην τουρκική πολιτική και κοινωνική σκηνή καινούργιες δυνάμεις. Έφερε τις “ανατολικές τίγρεις”, τις επιχειρήσεις της Ανατολής, στο κέντρο της εξουσίας. Με αυτές δημιούργησε μία νέα πολιτική ολιγαρχία, αλλά και την στρατιωτική ισχύ (αμυντική βιομηχανία ) και ήπια ισχύ (τουρκικά σίριαλ) της χώρας.
Ο κ. Κοτζιάς πρόσθεσε για τον Ερντογάν: «Νίκησε τις δυτικές ελίτ, με τη συμμαχία του με τις δυνάμεις της άκρας δεξιάς, με τις οποίες συγκυβερνά. Το μείγμα Ερντογάν (ισλαμισμού) και γκρίζων λύκων (εθνικισμού) είναι αυτό που βλέπουμε. Ο Ερντογάν είναι ένας πολιτικός με πολλά ταλέντα, που ταλαντεύεται ανάμεσα στη Δύση και το Ισλάμ. Ξεκίνησε από τη Δύση και μετά στράφηκε προς τον ισλαμισμό και τις αυταρχικές δυνάμεις. Ήταν από την αρχή ένας κρυφο- Ισλαμιστής που χρησιμοποίησε την ΕΕ για να προωθήσει τη χώρα του; Ή ήταν ένας μεταρρυθμιστής που έκανε μετά στροφή; Πιστεύω ότι στο βάθος της ψυχής τους είχε τον αυταρχισμό, αλλά θα μπορούσε να έχει πάρει και άλλο δρόμο, αν δεν είχε το πραξικόπημα μπροστά του».
Περιγράφοντας τη σημερινή ταυτότητα της Τουρκίας ο κ. Κοτζιάς σημείωσε:
«Κατά τη γνώμη μου η Τουρκία, πρώτον είναι η μόνη παλιά αποικιοκρατική δύναμη (οθωμανική αυτοκρατορία) που ενώ αποποιείται τον εαυτό της από εγκλήματα και γενοκτονίες, στη διαμάχη έναντι της Ελλάδας και τις διεκδικήσεις της, επικαλείται δικαιώματα που απορρέουν από την αποικιοκρατική της φύση, την οθωμανική αυτοκρατορία. Πχ οι διεκδικήσεις της στα Δωδεκάνησα».
Υπάρχουν ολιγαρχικές δυνάμεις που δεν θα αντιδρούσαν
Ο κ. Κοτζιάς επεσήμανε την επικινδυνότητα, της διολίσθησης από σημαντικές θέσεις διά του διαλόγου, τόσο στο Κυπριακό όσο και στα ελληνοτουρκικά.
Επεσήμανε επίσης την προσπάθεια φινλανδοποίησης της Ελλάδας. Το να τίθενται δηλαδή τα δικαιώματά σου υπό την έγκριση μιας άλλης δύναμης. Πχ δεν μπορείτε να επεκτείνετε τα μίλια σας, αν δεν το εγκρίνουμε εμείς».
Και συνέχισε ο κ. Κοτζιάς: «Το τρίτο που θέλει η Τουρκία είναι να μετατρέψει την Ελλάδα στον μικρό εταίρο. Να μπει σε έναν άξονα μαζί της η Ελλάδα, στον οποίο η Τουρκία θα είναι ο μεγάλος εταίρος και η χώρα μας ο μικρός. Υπάρχουν ολιγαρχικές δυνάμεις στην Ελλάδα («νταβατζήδες» που είχε πει και ο πρόεδρος), που δεν θα αντιδρούσαν σε αυτό, στο να είμαστε ο μικρός εταίρος σε έναν άξονα».
Μ. Ψύλος: Μόνιμο πρόβλημα ο τουρκικός αναθεωρητισμός και το casus belli
Στα τρία εγγόνια του αφιέρωσε το βιβλίο του «Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Με τη ματιά ενός Έλληνα» ο Μιχάλης Ψύλος, διευθυντής του naftemporiki.gr, και όπως επεσήμανε κατά την παρουσίασή του «ως παππούς το αφιέρωσα στα τρία εγγόνια μου, που έφεραν τη χαρά, την ελπίδα στη ζωή, αλλά μου θύμισαν και την αγωνία που έζησα εγώ από τις ιστορίες που μου έλεγαν οι παππούδες μου για τη Μικρασιατική Καταστροφή». «Θα αγωνίζομαι με την πένα μου όσο ζω, να μην ζουν τα εγγόνια τέτοιες δραματικές καταστάσεις, να μην χρειάζεται να λένε τέτοιες ιστορίες οι παππούδες», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος στην Τουρκία, σημείωσε ότι «στα 22 χρόνια πολλά άλλαξαν, και στον κόσμο και στην Τουρκία. Άλλαξε και ο Ερντογάν ως ηγέτης μιας δύναμης που διεκδικεί συνεχώς και περισσότερο χώρο. Το μόνιμο πρόβλημα είναι ο τουρκικός αναθεωρητισμός και το casus belli». Παράλληλα, ο κ. Ψύλος ανέφερε ότι «η Τουρκία από κάθε βήμα διακηρύσσει τις παράνομες αναθεωρητικές θέσεις εναντίον της Ελλάδας. Όσο κι αν επικαλείται το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες, αδιαφορεί γι’ αυτές».
«Ακούμε για γκρίζες ζώνες, ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, ότι η κυριαρχία τους θα αμφισβητηθεί, εάν δεν αποστρατιωτικοποιηθούν», πρόσθεσε. Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά πως «ως εξωτερικατζής βλέπω ότι η διεθνής κοινή γνώμη καταγράφει στην μνήμη της τις τουρκικές διεκδικήσεις και συνηθίζει σε αυτές. Η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή διεκδίκηση. Ο Φιντάν που εγώ τον θεωρώ διάδοχο του Ερντογάν, λέει ότι η Άγκυρα μπορεί να λέει διεθνώς ό,τι θέλει, αλλά η Ελλάδα δεν πρέπει να μιλάει».
Γνωστοποίησε ότι έγραψε το βιβλίο «ως μια δημοσιογραφική προσέγγιση χωρίς να θέλω να κάνω επίθεση ούτε να κολακεύσω κανέναν. Πιστός στο δόγμα της αντικειμενικής δημοσιογραφίας».
Τέλος, ευχαρίστησε τον εκδοτικό οίκο και τον εκδότη, τον σκιτσογράφο Ορνεράκη (σκίτσο στην 18η σελίδα), καθώς και τον art director της Ναυτεμπορικής, Δημήτρη Νίκα, που επιμελήθηκε το εξώφυλλο. Ευχαρίστησε, επίσης, τον Κώστα Καραμανλή, που ήταν ο μόνος που διάβασε τα χειρόγραφα και έκανε παρατηρήσεις και «με προσγείωσε σε πολλά». Ευχαρίστησε, επιπλέον, την οικογένεια της Ναυτεμπορικής και την οικογένεια Μελισσανίδη. «Να μην ξεχάσω να ευχαριστήσω τα παιδιά μου που μου χάρισαν νέα ζωή από τρία εγγόνια και κυρίως τη σύζυγό μου, Χαρούλα, που με συνετίζει εδώ και 40 χρόνια», κατέληξε.
