Στην κρίση της επιτροπής νομικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τη γνωστή JURI βρίσκεται πλέον η διαδικασία ελέγχου των 26 υποψηφίων επιτρόπων της ΕΕ.
Εν ολίγοις, αυτό που θα κρίνει η Επιτροπή είναι κατά πόσον οι υποψήφιοι είναι ικανοί ή όχι να κάνουν τη δουλειά τους με απόλυτη ανεξαρτησία.
Σημειωτέον ότι η επιτροπή JURI έχει πραγματική εξουσία. Μπορεί να εισηγηθεί την απόρριψη ενός υποψηφίου εάν διαπιστωθεί μεγάλη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ της θεσμικής ιδιότητάς του και συμφερόντων με τα οποία έχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνδεθεί.
Όπως σημειώνει το Politico, τα μέλη της είχαν μόλις τρεις ημέρες προ της σημερινής συνεδρίασης για να εξετάσουν τις εκατοντάδες σελίδες δηλώσεων πόθεν έσχες που οι ίδιοι οι Επίτροποι τους παρείχαν. Αναμένεται ως εκ τούτου και μια δεύτερη συνάντηση ελέγχου.
Τα στοιχεία που υποχρεούνται να παράσχουν οι επίτροποι (πρέπει να) περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, πληροφορίες σε βάθος δεκαετίας δεκαετία που σχετίζονται με προηγούμενους εργοδότες, λεπτομέρειες σχετικά με μετοχές σε εταιρείες και άλλα περιουσιακά στοιχεία, πιθανή συμμετοχή σε think tanks ή ΜΚΟ. Οι δηλώσεις ισχύουν και για τους συντρόφους και τα παιδιά (αλλά όχι για άλλα μέλη της οικογένειας κάθε υποψηφίου).
Το Politico προχώρησε σε μια συνοπτική παρουσίαση των περιουσιακών στοιχείων και των οικονομικών δραστηριοτήτων των υποψηφίων, παρουσιάζοντας μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα…
«Ο Έλληνας Απόστολος Τζιτζικώστας έχει την πιο εντυπωσιακή λίστα ακινήτων, με τέσσερις σελίδες της δήλωσής του να περιγράφουν μερική ή ολική ιδιοκτησία σε 16 διαμερίσματα, 655 στρέμματα γης, έξι καταστήματα, καθώς και πολλά γκαράζ και αποθηκευτικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα. Η οικογένεια Τζιτζικώστα είναι ένας από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες στη χώρα, με ιδιοκτησία που χρονολογείται από αιώνες, σύμφωνα με Έλληνα αξιωματούχο που μίλησε ανωνύμως. Η οικογένεια του Τζιτζικώστα είναι από τις πλουσιότερες της Βόρειας Ελλάδας.
Το χαρτοφυλάκιο του Τζιτζικώστα θα περιλαμβάνει την τουριστική βιομηχανία, ‘εγείροντας ερωτήματα σχετικά με αποφάσεις που θα μπορούσε να λάβει και θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αξία των ακινήτων του’, είπε ευρωβουλευτής, μιλώντας επίσης ανωνύμως στο Politιco.
Ο Έλληνας πολιτικός, ο οποίος δηλώνει επίσης ότι κατέχει μετοχές άνω των 200.000 ευρώ σε διάφορες επιχειρήσεις (από γαλακτοκομικά προϊόντα έως φωτοβολταϊκά), έλαβε επίσης χρηματοδότηση από την Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρώπης για μια από τις φάρμες του αξίας 18.116,30 ευρώ», καταλήγει το απόσπασμα που αφορά τον Ελληνα Επίτροπο.
Ο Ιταλός Ραφαέλε Φίτο δήλωσε στην κατοχή του επτά διαμερίσματα και μερίδιο σε άλλα τρία. Τα ακίνητά του, όλα στην Ιταλία, περιλαμβάνουν επίσης χώρους στάθμευσης και ένα κελάρι. Ο Φίτο που αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο συνοχής και μεταρρυθμίσεων δηλώνει επίσης ότι κατέχει το 15% ενός φαρμακείου στο Μπρίντιζι Ιταλία, η αξία του οποίου υπολογίζεται -από τον ίδιο- σε 150.000 ευρώ.
Κενά «κουτάκια»
Η υποψήφια της Βουλγαρίας για την Επιτροπή, Εκατερίνα Ζαχαρίεβα έχει επίσης περιουσία αποτελούμενη από ακίνητα. Το 2008, αγόρασε ένα οικόπεδο 6.850 τ.μ. συμπεριλαμβανομένης μιας εξοχικής κατοικίας στην Χαλκιδική, καθώς και ένα διαμέρισμα στη Σόφια. Μεταξύ 2016 και 2018, η Ζαχαρίεβα αγόρασε άλλα δύο σπίτια και οικόπεδα στη Βουλγαρία.
Η ιστορία των δηλώσεων δεν είναι πάντα απλή: Υπάρχουν επίτροποι όπως ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, για παράδειγμα, που κατέθεσε ένα σχεδόν κενό έντυπο.
Σε δήλωσή του, στο Politico είπε: «Οι δηλώσεις συμφερόντων μου είναι δημόσιες εδώ και 10 χρόνια και έχουν ολοκληρωθεί πλήρως σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες… Εδώ και 10 χρόνια υπηρετώ ως μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αντίστοιχα δεν υπάρχουν πολλές προηγούμενες δραστηριότητες που έμειναν να δηλωθούν».
Πρόσθεσε: «Έχω λάβει τη συνειδητή απόφαση να μην επενδύσω σε μετοχές ή ομόλογα εταιρειών ή παρόμοια μέσα για να αποφεύγω οποιαδήποτε αίσθηση πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων, ούτε έχω πραγματοποιήσει εμπορικές δραστηριότητες».
Ο σκοπός της αναλυτικής περιγραφής των περιουσιακών στοιχείων είναι να δείξει εάν ένας πολιτικός έχει συγκεντρώσει πλούτο από πηγές άλλες του μισθού του κατά τη διάρκεια της θητείας του. Αλλά και να διασφαλίσει τη χρηστή διακυβέρνηση αποφεύγοντας τις υποψίες του κοινού ότι υπάρχουν αποφάσεις που δεν έχουν έχει ληφθεί υπό το πρίσμα του γενικού συμφέροντος συμφέρον.
Οι συνθήκες της ΕΕ ορίζουν ότι τα μέλη της Επιτροπής θα πρέπει να «απέχουν από κάθε ενέργεια ασυμβίβαστη με τα καθήκοντά τους» και ως εκ τούτου και από οποιαδήποτε άλλη επαγγελματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Πάντως, όπως σημειώνει το Politico «κανένας επίτροπος δεν συμπλήρωσε όλα τα κουτάκια στη δήλωσή του».
Ο Στεφάν Σεζουρνέ, ο υποψήφιος Γάλλος επίτροπος για την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα, ήταν μεταξύ εκείνων που δεσμεύτηκαν για τη δημιουργία μιας ρυθμιστικής αρχής σε επίπεδο ΕΕ που θα εξετάζει διεξοδικά τις δηλώσεις των πολιτικών και θα υπερασπίζεται τη διαφάνεια κατά τη διάρκεια της θητείας τους. «Ωστόσο, οι δικές του δηλώσεις δεν παρέχουν καμία ένδειξη για τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ή τις υποχρεώσεις του» σχολιάζει το Politico.
Το ίδιο ισχύει και για τον Σλοβάκο Μάρος Σέφκοβιτς, ο οποίος καλείται να αναθεωρήσει το μητρώο διαφάνειας της ΕΕ. Αλλά είναι επίσης μεταξύ εκείνων που έχουν δώσει λίγες λεπτομέρειες στη δήλωσή τους.
Η Κάγια Κάλας της Εσθονίας δηλώνει τραπεζικούς λογαριασμούς και αποταμιεύσεις. Το τμήμα που αφορούσε τα οικονομικά συμφέροντα συζύγων ή συντρόφων έμεινε κενό, παρά τη διαμάχη του 2023 σχετικά με την κατοχή μετοχών από τον σύζυγό της σε μια επιχείρηση με δεσμούς με τη Ρωσία .
Η Ρουμάνα Ροξάνα Μινζάτου, που ορίστηκε εκτελεστική αντιπρόεδρος για θέματα δεξιοτήτων ίδρυσε μια εταιρεία συμβούλων τον Απρίλιο του 2021 για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση σε πόρους της ΕΕ.
Μεταβίβασε την πλήρη ιδιοκτησία της εταιρείας τον Φεβρουάριο του 2022, ακριβώς πριν αναλάβει το ρόλο της υπουργού Εξωτερικών, σύμφωνα με έγγραφα που εξασφάλισε το POLITICO. Παρά την ανακοίνωση της αναστολής της δραστηριότητας από τον Ιανουάριο του 2022, η εταιρεία είχε έσοδα το 2023 — τα οποία η Μινζάτου δεν έχει δηλώσει.
Η Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκ από την Πορτογαλία προκάλεσε πολλά βλέμματα στη χώρα της για το αβίαστο πήγαινε-έλα μεταξύ ιδιωτικού τομέα και κυβερνητικών θέσεων. Η Αλμπουκέρκ δεν το κρύβει στη δήλωσή της, παρέχοντας μια γενική περιγραφή της προηγούμενης εμπλοκής της με εταιρείες. Ωστόσο, παρέλειψε περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τη δομή ιδιοκτησίας ή τα έσοδα μιας δικής της εταιρείας συμβούλων που ανήκει σε αυτήν και τον σύζυγό της.
Ο Κριστόφ Χάνσεν του Λουξεμβούργου είναι ο υποψήφιος επίτροπος για τη Γεωργία. Η σύζυγός του εργάζεται στο επιτελείο του προεδρείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η δε ξαδέρφη του είναι υπουργός Γεωργίας του Λουξεμβούργου.
Ο Χάνσεν είναι πρόεδρος μιας μικρής εταιρίας εκτροφής μικρών ζώων. Δεσμεύθηκε να παραιτηθεί εάν διοριστεί.
Η Ισπανίδα Τερέσα Ριμπέρα, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια καθαρή, δίκαιη και ανταγωνιστική μετάβαση, είναι καλά συνδεδεμένη με τους διεθνείς κλιματικούς κύκλους. Πριν και κατά τη διάρκεια της θητείας της ως υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Ισπανίας, συνεργάστηκε με περισσότερες από 10 διεθνείς ΜΚΟ, δεξαμενές σκέψης και φορείς που ασχολούνται με το κλίμα και το περιβάλλον.
Ο Λιθουανός Αντριους Κιουμπίλιους, επίτροπος για την άμυνα και το διάστημα, συνίδρυσε το 2019 το «Φόρουμ των Φίλων της Ευρωπαϊκής Ρωσίας», μια ΜΚΟ υπέρ της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών στη Ρωσία.
Είναι επίσης μέλος μιας ένωσης που θεωρείται ιδιαίτερα επικριτική για την Κίνα. Ο Κουμπίλιους ήταν επίσης μέλος του διεθνούς συμβουλίου συμβούλων του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτου (IRI) από το 2016 έως το 2019. Το IRI είναι μια μη κερδοσκοπική ομάδα που λαμβάνει ομοσπονδιακά κεφάλαια των ΗΠΑ για να βοηθήσει τις χώρες να αναπτύξουν μηχανισμούς υπέρ της δημοκρατίας.
Πριν επιλεγεί από τη Σλοβενία για επίτροπο, η Μαρτα Κος εργαζόταν για εταιρεία λόμπι των Βρυξελλών (Kreab) ως ανώτερος σύμβουλος και είχε επίσης τη δική της εταιρεία συμβούλων εγγεγραμμένη στην Ελβετία. Αν και έχει δηλώσει ότι δεν θεωρεί τον εαυτό της λομπίστα, η Κος συμπεριλαμβάνει την UEFA ως έναν από τους πελάτες της. Δήλωσε περίπου 1 εκατ. ευρώ σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου.
