Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα παραμείνει στην Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για άλλα πέντε χρόνια και θα πλαισιώνεται από τον σοσιαλιστή, πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την Φιλελεύθερη πρωθυπουργό της Εσθονίας, Κάγια Κάλλας στη θέση της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, εκτιμά ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς σε συνέντευξή του στην τηλεόραση της «Ναυτεμπορικής» και τον Μιχάλη Ψύλο.
«Θα έχουμε «λευκό καπνό» για τα τρία υψηλότερα αξιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από σήμερα το βράδυ, στο άτυπο δείπνο των 27 ηγετών στις Βρυξέλλες», τονίζει στη «Ν» ο Μαργαρίτης Σχοινάς. «Λογικά το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θα αναδείξει την επικεφαλής υποψήφιά του, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως πρόεδρο της Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα τον Πορτογάλο πρώην πρωθυπουργό, Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η θέση της επικεφαλής της Διπλωματίας της ΕΕ στην Εσθονή πρωθυπουργό, Κάγια Κάλλας. Αρα θα έχουμε ηγετικά πρόσωπα από την Ανατολή και τη Δύση, από Βορρά και Νότο, δυο γυναίκες. Πιστεύω ότι όλες οι ευαισθησίες θα καλυφθούν.
Για την άνοδο της άκρας δεξιάς
Κληθείς να σχολιάσει την άνοδο της άκρας δεξιάς στις ευρωεκλογές, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν τονίζει πώς είναι ένα αποτέλεσμα που «πρέπει να το ερμηνεύσουμε σε πολλά επίπεδα ανάλυσης. Θα ήταν λάθος μια απλουστευμένη προσέγγιση. Το αποτέλεσμα σίγουρα δείχνει ότι υπάρχουν κομμάτια του ευρωπαϊκού πληθυσμού τα οποία αισθάνονται ότι είναι εκτός αφηγήματος, ότι είναι εκτός κάλυψης, ότι ψάχνουν πράγματα που δεν τα βρίσκουν και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει. Πρέπει να δούμε τα αίτια αυτής της ανησυχίας».
Ο κ.Σχοινάς σημειώνει ωστόσο ότι υπάρχει και η άλλη ανάγνωση: «Οι πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να πάνε την Ευρώπη μπροστά είναι περισσότερες από αυτές που θέλουν είτε να την συγκρατήσουν είτε να την καταστρέψουν γιατί έχουμε και τέτοιες.
Μια τρίτη ανάγνωση είναι ότι οι ευρωεκλογές απέδειξαν ότι στην Ευρώπη σιγά σιγά αναδεικνύεται ως ένας ενιαίος δημόσιος χώρος. Μπορεί να μη μιλήσαμε για ευρωπαϊκά θέματα στο βαθμό που εγώ θα ήθελα σε εθνικό επίπεδο, αλλά όλη η Ευρώπη συμμετείχε σε αυτή την κορυφαία ευρωπαϊκή διαδικασία. Όλη η Ευρώπη παρακολουθεί τώρα τις διαδικασίες ανάδειξης της νέας ευρωπαϊκής ηγεσίας με ενδιαφέρον. Κι αυτό είναι κομμάτι του μηνύματος ότι σιγά αλλά σταθερά αναδεικνύεται μια ευρωπαϊκή δημόσια διάσταση, ένας ευρωπαϊκός δημόσιος χώρος. Κι αυτό είναι καλό. Αυτό είναι καλό…Αν δείτε το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, είναι μια από τις μεγάλες θετικές εκπλήξεις ότι σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της ηπείρου, αυτό είναι το συναίσθημα: Οι πολίτες αναγνωρίζουν πώς ανήκουν μεν σε ένα έθνος, αλλά είναι και μέλη της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας. Αυτό προβάλλει σαφέστατα κι αυτό είναι ένα καλό και ελπιδοφόρο μήνυμα».
Οι αιτίες της αποχής
Αναφορικά με τις αιτίες της μεγάλης αποχής στις ευρωεκλογές-ειδικά στην Ελλάδα, ο κ. Σχοινάς, σημειώνει ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη «το ποσοστό συμμετοχής στις ευρωεκλογές ήταν ιστορικά υψηλό, στο 51%. Το 2019, το προηγούμενο ρεκόρ, είχαμε 49%. Άρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν μπορούμε να πούμε ότι η αποχή ήταν δραματική. Η Ελλάδα δεν βοήθησε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, είναι αλήθεια, αλλά αυτό είναι κομμάτι του πρώτου μηνύματος που έλεγα νωρίτερα ότι πρέπει να δούμε.
-Γιατί δεν πήγαν οι Ελληνες να ψηφίσουν; Είναι δυσαρεστημένοι. Θεωρούν ότι η Ευρώπη δεν βοήθησε την Ελλάδα όσο έπρεπε;
-Κύριε Ψύλο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες. Έτσι πρόχειρα μοιράζομαι μερικούς μαζί σας. Δεν πιστεύω πώς υπάρχει εχθρότητα προς την Ευρώπη. Ίσως είναι ένα αίσθημα αδιαφορίας. Ειδικά οι νέοι Ευρωπαίοι, έχουν την εντύπωση ότι όλα όσα απολαμβάνουν- το Facebook, τα ανοιχτά σύνορα, τα φθηνά εισιτήρια- ήταν πάντα έτσι δεν έχουν αυτή την ιστορικότητα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος που έχουν οι παλαιότεροι.
Σαφέστατα υπάρχει ένα κομμάτι Ελλήνων το οποίο ψάχνει απαντήσεις σε μεγάλα θέματα και εκτιμάει ότι Ευρώπη δεν τα έχει δώσει ακόμα, κυρίως στα θέματα της ακρίβειας. Ας μη γελιόμαστε: Υπάρχει θέμα ανταγωνιστικότητας, συνοχής, άμυνας. Αυτά θα είναι τα ζητούμενα του νέου πολιτικού κύκλου. Πρέπει λοιπόν να ψάξουμε να βρούμε τις αιτίες, αλλά δεν θα έλεγα ότι η ευρωπαϊκή συμμετοχή στις ευρωεκλογές είναι ανησυχητική. Το αντίθετο.
Η βοήθεια στη βιομηχανία και το Ταμείο Ανάκαμψης
Ερωτηθείς για τον κίνδυνο αποβιομηχανοποίησης της Ευρώπης, ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι είναι σε συνεχή επαφή με την ευρωπαϊκή βιομηχανία και γνωρίζει πάρα πολύ καλά τις ανησυχίες και τα αιτήματα. « Είναι αλήθεια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής με τον νόμο IRA κατά του πληθωρισμού δημιούργησαν ένα γιγαντιαίο, τερατώδες πλαίσιο ενισχύσεων με το οποίο προσπαθούν να τραβήξουν στην Αμερική όλες τις επενδύσεις. Δεν είμαι σίγουρος ότι για να απαντήσουμε σ` αυτό πρέπει να κάνουμε το ίδιο επί δύο. Γιατί αυτός ο δρόμος των επιδοτήσεων ίσως βραχυπρόθεσμα φέρει κάποιο αποτέλεσμα, αλλά μεσομακροπρόθεσμα θα πλήξει τον κορμό της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πρέπει λοιπόν να το κάνουμε λίγο πιο έξυπνα εμείς. Και το κάνουμε με το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο χρηματοδοτεί το νέο οικονομικό μοντέλο της πράσινης και ψηφιακής Ευρώπης. Το κάνουμε με κάποιου είδους χαλάρωση των κανόνων του ανταγωνισμού. Το κάνουμε με ουσιαστική χαλάρωση των όρων της πράσινης συμφωνίας, των μέσων, όχι των στόχων. Γιατί όταν κάναμε την πράσινη συμφωνία ο κόσμος ήταν διαφορετικός. Δεν είχαμε δύο πολέμους, δεν είχαμε πληθωριστικές τάσεις. Η απάντηση λοιπόν σε αυτά τα αιτήματα πρέπει να είναι συμφωνώ πειστική, αλλά δεν πρέπει να είναι μονοσήμαντη. Και είμαι σίγουρος ότι κι αυτό θα είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα του νέου πολιτικού κύκλου στην ΕΕ…
5 ματς
Πρέπει να δούμε πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε αυτή τη στιγμή στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Είναι ένα πρωτάθλημα σαν το Euro του ποδοσφαίρου, αλλά εμείς έχουμε πέντε ματς σε πέντε αγώνες, που θα κρίνουν το παγκόσμιο Παγκόσμιο πρωτάθλημα.
Οι πέντε πυλώνες που θα παιχθεί το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας είναι: Πρώτον η ενέργεια. Δεύτερον, οι καθαρές τεχνολογίες. Τρίτον, τα μικροτσίπ. Τέταρτον, οι πρώτες ύλες. Και πέμπτο το ταλέντο, οι άνθρωποι. Εκεί θα παιχτεί το παιχνίδι.
Σας θυμίζω ότι υπήρχαν δημοσιεύματα ότι η Ευρώπη μετά το ρωσικό εμπάργκο στο φυσικό αέριο, η Ευρώπη θα σκοτεινιάσει, θα κρυώσει. Τα καταφέραμε. Η Ευρώπη να είναι πιο φωτεινή από ποτέ και τα νοικοκυριά έχουν ενέργεια. Τώρα το ζητούμενο είναι οι τιμές να είναι χαμηλές και ανταγωνιστικές. Έλεγα λοιπόν ότι σε αυτά τα 5 παιχνίδια θα κριθεί το μέλλον μας. Σε κάποια δεν πάμε τόσο καλά όσο πρέπει, σε άλλα πάμε πολύ καλύτερα. Στο θέμα των μικροτσίπ θα πάμε ακόμα καλύτερα και στο θέμα της προσέλκυσης ταλέντων. Ανταγωνιζόμαστε στην αγορά ανθρώπινου δυναμικού πολύ ισχυρούς παίκτες, την Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Σιγκαπούρη. Είναι χώρες που απασχολούν πολύ περισσότερο κόσμο από αυτόν που θα θέλαμε να είχαμε στην Ευρώπη. Και δεν μιλάω μόνο για ανθρώπους υψηλών δεξιοτήτων. Μιλάω για όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων. Πρέπει οπωσδήποτε η Ευρώπη να παίξει δυνατά και σε αυτό το γήπεδο που και τα πέντε ματς είναι κρίσιμα
Οι νέοι και το δημογραφικό
Αναφορικά μάλιστα με το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, ο κ. Σχοινάς αναφέρει ένα νούμερο που τα λέει όλα. «Οι Ευρωπαίοι ήμασταν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το 10% στις αρχές αυτού του αιώνα και θα είμαστε το 5% το 2050. Γύρω στο 2040,μόνο η Νιγηρία θα έχει περισσότερο κόσμο απ` ότι όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι. Άρα, αν κάποιος έχει ευθύνη και για τις επόμενες γενιές, θα πρέπει από τώρα να αρχίσει να σκέφτεται πως θα προετοιμαστούμε γι` αυτό.
-Αλλά κύριε Σχοινά, βλέπουμε πολλά νέα παιδιά να μένουν ακόμα στα πατρικά σπίτια, γιατί η στέγη είναι ακριβή.Είναι ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο, όχι μόνο ελληνικό και φυσικά, όπως και η μεγάλη ακρίβεια. Πως βλέπετε αυτά να αντιμετωπίζονται και τι κάνατε μέχρι τώρα;
Κύριε Ψύλο ,το θέμα του ανθρώπινου δυναμικού και των ευκαιριών για τους νέους είναι κάτι για το οποίο πρέπει να δουλέψουμε σε πολλά επίπεδα. Δεν υπάρχει ένα κουμπί που το πατάς και έρχεται το αποτέλεσμα που επιδιώκεις. Καταρχήν πρέπει να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα που έχουμε για δεξιότητες για κατάρτιση, όχι μόνο σε αυτούς που είναι μέσα στο σύστημα και αυτούς που είναι έξω από το σύστημα.
Πρέπει να βοηθήσουμε οπωσδήποτε τις επιχειρήσεις να ανοίξουν ευκαιρίες προς νέους με ανταγωνιστικούς μισθούς, πράγμα που δεν συμβαίνει στο επίπεδο που η αγορά θα δικαιολογούσε. Τρίτον, πρέπει να δούμε τα συστήματα ανταγωνισμού. Πολλές φορές οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού δεν δαγκώνουν τόσο όσο θα έπρεπε και όσο πιο πολύ δαγκώνουν οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού, τόσο πιο πολύ ενοχλούν κατεστημένα συμφέροντα, τόσο περισσότερες ευκαιρίες προβάλλονται για τους νέους. Και τέλος, παρόλο που δεν είναι πολύ δημοφιλές ούτε πολιτικά εύκολο αυτό, πρέπει να βρούμε και ένα σύστημα οργανωμένης κινητικότητας στην Ευρώπη, δηλαδή να δούμε τι ανθρώπους θέλουμε, σε ποιους τομείς κερδίζουμε σιγά σιγά να τους φέρουμε. Αυτές είναι οι απαντήσεις. Δεν νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε πυρηνική επιστήμη για να βρούμε τις απαντήσεις».
Να «δαγκώνουν» οι αρχές για τον έλεγχο της ακρίβειας
-Τελικά κύριε Αντιπρόεδρε , η ακρίβεια είναι ευρωπαϊκό ή ελληνικό φαινόμενο;
Υπάρχει σαφέστατα μια ευρωπαϊκή διάσταση στο θέμα της ακρίβειας που έχει να κάνει με το πώς διαρθρώνεται η τιμολογιακή πολιτική των μεγάλων εταιρειών που πουλάνε στην εσωτερική αγορά. Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θα βρίσκεται στον πυρήνα της έκθεσης που οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ζητήσει από τον Μάριο Ντράγκι να κάνει και θα παρουσιάσει στις αρχές Ιουλίου. Πρέπει λοιπόν η εσωτερική αγορά να είναι μια αγορά που συμπιέζει τα κόστη, που λειτουργεί υπέρ των καταναλωτών. όχι μια αγορά που είναι πεδίο κέρδους γι αυτόν που πουλάει. Για να γίνει αυτό πρέπει και οι ευρωπαϊκές αρχές ανταγωνισμού να ενσκήψουν με ενδιαφέρον σε αθέμιτες πρακτικές, όπως το λεγόμενο pricing, δηλαδή το πώς μεταβάλλονται οι τιμές ανάλογα με τις αγορές.
Πρέπει να δούμε τα μονοπώλια σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας και στην εθνική διάσταση. Τα λέγαμε λίγο πριν. Πρέπει και οι εθνικές αρχές ανταγωνισμού να κάνουν τη δουλειά τους, να κάνουν τη δουλειά τους, να δαγκώσουν. Πώς να το πω;
-Ο πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έστειλε μια επιστολή στην κυρία για το θέμα της ακρίβειας. Η απάντηση ήταν θα το δούμε;
-Η απάντηση δεν ήταν θα το δούμε. Η απάντηση ήταν έχετε δίκιο, θα δούμε πώς θα το κάνουμε. Για να είμαστε δίκαιοι, γιατί το λέω; Γιατί είδα ακριβώς την απάντηση του εκπροσώπου Τύπου. Πρέπει στο ευρωπαϊκό επίπεδο να ξεκολλήσουμε λίγο τα στεγανά της εσωτερικής αγοράς και σε εθνικό επίπεδο. Πρέπει να ενθαρρύνουμε τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού, οι οποίες όπως ξέρετε, είναι ανεξάρτητες, δεν παίρνουν εντολές αλλά ακούνε. Ελπίζω να ακούν την κοινωνία ότι πρέπει. Κατεστημένα συμφέροντα, δομημένες ενότητες οικονομικής δράσης, οι οποίες λειτουργούν υπέρ των business unit, δηλαδή αυτών που είναι μέσα στο σύστημα και εις βάρος αυτών που είναι έξω. Όλα αυτά είναι προς εξέταση και προς δράση θα έλεγα.
Πολλά για την Ουκρανία;
-Μήπως τελικά κύριε Σχοινά, η Ευρώπη δίνει πιο πολλά για την Ουκρανία παρά για τους πολίτες της;
-Κύριε Ψύλο, η Ευρώπη δίνει στους πολίτες τους μέχρι το 2027 το ιλιγγιώδες ποσό των 2 τρισ. ευρώ.Έτσι, για να μη χάνεται και καμία αίσθηση της αναλογίας Ένα τρις από το Ταμείο Ανάκαμψης, κι άλλα τόσα από το κανονικό κοινοτικό προϋπολογισμό. Τώρα η στήριξη στην Ουκρανία είναι μέχρι στιγμής στα 80 δισ. Έτσι για να ξέρουμε για τι μιλάμε. Δεύτερον, η ευρωπαϊκή στήριξη στην Ουκρανία δεν είναι μόνο στήριξη στην Ουκρανία. Είναι μια στήριξη στο μοντέλο της κοινωνίας που μας αντιπροσωπεύει. Η άμυνα μας στην Ουκρανία είναι μια άμυνα η οποία είναι άμυνα υπέρ ημών. Γιατί αν τα πράγματα πάνε στραβά στην Ουκρανία δεν ξέρουμε. Μάλλον ξέρουμε ότι θα είναι πολύ πιθανό η επόμενη να είμαστε εμείς. Δεν ξέρουμε που θα είναι στη Βαλτική, θα είναι στην Πολωνία, θα είναι στα Βαλκάνια. Άρα πρέπει να είμαστε απόλυτοι σε αυτό. Και κάθε φορά που η Ευρώπη έδρασε πιο πολύ ως Τσάμπερλαιν και όχι ως Τσόρτσιλ, το πλήρωσε μετά πανάκριβα.
Τώρα το πού θα φτάσει αυτό; Σαφέστατα. Μετά από σχεδόν δυόμισι χρόνια πολέμου, μπαίνουμε στη λογική της επόμενης μέρας. Είναι σαφές ότι στο πεδίο δεν πρόκειται να υπάρξει καμία θεαματική εξέλιξη, είτε έτσι είτε αλλιώς. Η συνεδρίαση της Ελβετίας ήταν ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Ξεχώρισε τρία θέματα κρίσιμα για την επόμενη μέρα: την πυρηνική ασφάλεια, τη διατροφική ασφάλεια και το μέλλον των πόρων. Τώρα πρέπει να μπούμε στο επόμενο βήμα, το οποίο θα είναι η διευθέτηση των ορίων της επόμενης μέρας. Εδώ η Ευρώπη μπορεί να παίξει ρόλο, παρέχοντας μια προοπτική ευρωπαϊκή για την Ουκρανία, συμμετέχοντας στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Αυτά είναι θέματα αμιγώς ευρωπαϊκά. Αλλά η Ευρώπη δεν είναι ένας στρατιωτικός μηχανισμός, τουλάχιστον ακόμη. Και θα πρέπει οι εγγυήσεις ασφαλείας της επόμενης μέρας να γίνουν αντικείμενο μιας άλλης πολυμερούς διαπραγμάτευσης.
Ποιος θα πληρώσει για την άμυνα
-Ειδικά όταν η Ευρώπη εξαρτάται παραδοσιακά μεταπολεμικά από την άλλη όχθη του Ατλαντικού;
-Η πρώτη σκέψη είναι ότι υπάρχει μια ολοένα και πιο ευκρινής σύγκλιση απόψεων στις Βρυξέλλες: ότι δεν μπορούμε οι Ευρωπαίοι σε βάθος χρόνου να ελπίζουμε ότι κάποιος άλλος θα κρατάει μια ομπρέλα και μια ασπίδα για μας, να πάμε να κρυφτούμε. Την ώρα της κρίσης με τους πολέμους στη γειτονιά μας, καταλάβαμε ότι αυτό δεν είναι πιθανό. Η δεύτερη σκέψη είναι ότι το ενδεχόμενο μιας εκλογής του Τραμπ στην Αμερική τον Νοέμβριο, πιστεύω ότι δρα ως επιταχυντής των ευρωπαϊκών εξελίξεων προς την κοινή άμυνα. Νομίζω έχουμε ξεπεράσει τη φάση της ανησυχίας και του σκεπτικισμού. Αντιθέτως, τώρα προσπαθούμε να τρέξουμε πιο γρήγορα τις εξελίξεις και δεν είναι τυχαίο ότι οι συζητήσεις για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, όπως βλέπετε, έχουν φουντώσει.
Τρία πράγματα πρέπει να πετύχουμε για να έχουμε κοινή ευρωπαϊκή άμυνα. Το πρώτο είναι μια συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών για το τι ακριβώς θα περιλαμβάνει η κοινή άμυνα. Θα περιλαμβάνει ιδέες σαν κι αυτή του Έλληνα και του Πολωνού πρωθυπουργού για ένα κοινό «θόλο άμυνας» που είναι μια πολύ καλή ιδέα. Υπάρχουν κι άλλες. Πρώτο λοιπόν είναι αυτό. Δεύτερο είναι οι πόροι. Τρίτο είναι το πως αρχιτεκτονικά ποιος θα είναι υπεύθυνος. Γιατί εγώ είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε απαντήσεις και στα τρία. Για τους πόρους όντως υπάρχουν δύο σχολές σκέψης. Μια σχολή που λέει ότι πρέπει να το κάνουμε όπως τα εμβόλια, να βγούμε δηλαδή ξανά στην αγορά και να μαζέψουμε αυτή τη φορά για την άμυνα.
Υπάρχει και μια άλλη σχολή σκέψης η οποία λέει πρέπει πριν βγούμε να δούμε τι έχουμε ήδη προϋπολογισμένο. Οπότε σε μια πολιτική διαπραγμάτευση θα μπορούσε η άμυνα να ξεκινήσει από αυτά. Κάποιοι μιλάνε για τα αδιάθετα του SSM, το οποίο έχει ένα βουνό χρημάτων για ώρα κρίσης. Όλα αυτά είναι προς συζήτηση και συμφωνώ ότι όλα αυτά πρέπει να απαντηθούν γρήγορα.
Η «παρέα» του Κρεμλίνου
-Κύριε Σχοινά, η ΕΕ έχει επιβάλει εναντίον της Ρωσίας 14 πακέτα κυρώσεων.Μήπως πρέπει να γίνει και κάτι άλλο για να πειστεί ο Πούτιν να κάνει πίσω; Μπορεί η Ευρώπη να το κάνει;
-Κύριε Ψύλο, φανταστείτε πώς θα ήταν η κατάσταση χωρίς τα 14 πακέτα κυρώσεων στη Ρωσία. Έχουμε καταφέρει αυτά που έχουμε καταφέρει. Φανταστείτε αν δεν υπήρχαν αυτά, ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα στο πεδίο. Συμφωνώ μαζί σας ότι πρέπει να αρχίσουμε να κάνουμε στο μυαλό μας κι ενδεχομένως και στην πράξη μας μια διάκριση μεταξύ αυτής της μικρής παρέας του Κρεμλίνου, η οποία διοικεί τη Ρωσία τώρα για 25 χρόνια με όρους παρέας, από τον περήφανο ρωσικό λαό, ο οποίος είναι ένας λαός ευρωπαϊκός, ο οποίος έχει κι αυτός τις φιλοδοξίες του να γνωρίσει τη δημοκρατία, τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Νομίζω θα είναι άδικο να τσουβαλιάζουμε την παρέα του Κρεμλίνου με το ρωσικό λαό και πιστεύω ότι μπαίνουμε σε αυτή τη λογική της επόμενης φάσης της μέρας. Μετά. Εγώ τουλάχιστον πιστεύω ότι δεν θα αργήσει και η μέρα όπου και η Ρωσία θα μπορέσει να κυβερνηθεί δημοκρατικά.
Το προσωπικό μέλλον
Κλείνοντας τη συνέντευξη, ζήτησα από τον κ. Σχοινά να μου περιγράψει το προσωπικό του μέλλον.
«Βλέπω το μέλλον μου με γαλήνη και χωρίς κανένα ιδιαίτερο άγχος. Σωστά επισημαίνετε. Έχω περάσει 35 χρόνια στην πρώτη γραμμή. Είμαι αρκετά μεγάλος για να θυμηθώ ανάλογες στιγμές μετάβασης. Ακόμα θυμάμαι το πέρασμα από την τελευταία Επιτροπή Ντελόρ στην Επιτροπή Σαντέρ. Φαντασθείτε 32 χρόνια πριν. Οπότε πάντοτε αυτές οι στιγμές μετάβασης έχουν μια ιδιαιτερότητα. Αλλά πάντα το λέω και το λέω στους συνεργάτες μου ότι σε αυτές τις στιγμές μεγάλων αλλαγών πρέπει να έχει κανείς ένα αίσθημα αυτοκυριαρχίας, κρύου αίματος και ψυχραιμίας. Η επόμενη μέρα προϋποθέτει ότι θα ζήσουμε πρώτα την τωρινή μέρα. Ας ζήσουμε πρώτα την τωρινή και βλέπουμε για την επόμενη».
