Την ανάγκη «να μην αφεθεί ουδείς μόνος, κανείς έξω από την ομπρέλα προστασίας της Πολιτείας», τονίζει η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, σε συνέντευξή της στη «Ναυτεμπορική» και τον Μιχάλη Ψύλο.
Η κ. Ζαχαράκη σημειώνει με έμφαση ότι ο προϋπολογισμός του νεοσύστατου υπουργείου της είναι περίπου 4 δισ. «Αν αντιπαραβάλλουμε το συγκεκριμένο νούμερο με τον προϋπολογισμό άλλων υπουργείων, γίνεται εύκολα κατανοητό πόσο ως κυβέρνηση, επενδύουμε πόρους και προσπάθεια να καλύψουμε όλες τις κοινωνικές ανάγκες», υπογραμμίζει.
Η Σοφία Ζαχαράκη τονίζει την ανάγκη της εθνικής συστράτευσης για το δημογραφικό και προσθέτει ότι προσβλέπει στη συνεργασία όλων των κομμάτων και φορέων στη διαβούλευση του Εθνικού Σχεδίου, που αναμένει να είναι έτοιμο τον προσεχή Μάιο.
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής αποκαλύπτει επίσης τα σχέδιά της για τη στήριξη των οικογενειών και των νέων ζευγαριών, για την «Κοινωνική Αντιπαροχή» και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω- Νοικιάζω», αλλά και για τον αυξημένο προϋπολογισμό για τα voucher στους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Όπως είπε μάλιστα «προετοιμάζεται ένα ολιστικό Εθνικό Σχέδιο για τη βία ανηλίκων»
Αναφορικά τέλος, με το επίμαχο θέμα του γάμου των ομοφύλων, η κ. Ζαχαράκη σημειώνει με έμφαση: «Δεν αισθανόμαστε ότι μετέχουμε σε ένα διαγωνισμό προοδευτικότητας με τα άλλα κόμματα ούτε σκοπεύουμε να στοχοποιήσουμε τους πολίτες που έχουν πιο παραδοσιακες αξίες. Θα ήταν ευχής έργο να σχηματιστεί η μεγαλύτερη ει δυνατόν, συναίνεση στην νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης».
Η συνέντευξη της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας στη Ναυτεμπορική, έχει ως εξής:
Κυρία Ζαχαράκη ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξή σας στη Ναυτεμπορική. Αναλάβατε εδώ και μισό χρόνο το νεοσύστατο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Κατ` αρχήν, επιγραμματικά: Ποιο είναι το αποτύπωμά σας μέχρι τώρα; Τι άλλαξε με τη δημιουργία του νέου υπουργείου;
Αρχικά θέλω να επισημάνω την αναγκαιότητα σύστασης του νέου υπουργείου με το οποίο ο πρωθυπουργός σηματοδότησε με απόλυτο τρόπο τις προτεραιότητες της κυβέρνησης. Προτεραιότητες που υπερβαίνουν τις πεπερασμένες θητείες και συνδέονται με το μέλλον της χώρας και τις μεγάλες προκλήσεις. Το δημογραφικό και η ανάσχεση του ρυθμού μείωσης του πληθυσμού, η πολύπλευρη στήριξη της οικογένειας, η στήριξη των ευάλωτων ομάδων, τα ανθρώπινα δικαιώματα στη σύγχρονη έκφραση και εκδοχή τους, η ανεξάρτητη και αυτόνομη διαβίωση των ΑμεΑ, η αντιμετώπιση των μορφών βίας ( ενδοοικογενειακή, βία ανηλίκων κλπ), είναι στην αρμοδιότητα του νέου Υπουργείου. Αντιλαμβάνεστε μόνο και μόνο από τη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου το εύρος και τα πεδία στα οποία κινούμαστε προκειμένου να πετύχουμε και το στόχο της κοινωνικής συνοχής. Ως προς το «αποτύπωμα» θα σας αναφέρω ένα νούμερο: ο προϋπολογισμός του υπουργείου μας είναι περίπου 4 δις . Αν αντιπαραβάλλουμε το συγκεκριμένο νούμερο με τον προϋπολογισμό άλλων υπουργείων, γίνεται εύκολα κατανοητό πόσο ως κυβέρνηση επενδύουμε πόρους και προσπάθεια να καλύψουμε όλες τις κοινωνικές ανάγκες. Να μην αφήσουμε κανέναν μόνο, κανέναν έξω από την ομπρέλα προστασίας της Πολιτείας. Με μια νέα φιλοσοφία και οπτική.
Τον Μάιο έτοιμο το Εθνικό Σχέδιο για το δημογραφικό
Έχετε ήδη προαναγγείλει ότι στα πρώτα μέτρα του υπουργείου σας για το 2024 θα είναι το Εθνικό Σχέδιο για το δημογραφικό πρόβλημα. Τι θα περιλαμβάνει και πότε θα ανακοινωθεί;
Το Εθνικό Σχέδιο για το δημογραφικό δεν θα είναι μια προαναγγελία ή καταγραφή μέτρων του Υπουργείου μας ή μια συρραφή υφιστάμενων δράσεων και πολιτικών. Θα το χαρακτήριζα ένα επιχειρησιακό πλάνο που θα μας βοηθήσει μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα να σταθεροποιήσουμε την καθοδική πορεία που προοπτικά θα έλεγα, δημιουργεί σημαντικούς εθνικούς κινδύνους.
Μέσα μόλις σε ένα χρόνο, από το 2021 στο 2022 οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 10,8% ενώ ο δείκτης γονιμότητας είναι από τους χαμηλότερους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις, ο πληθυσμός γερνάει, ολόκληρες περιοχές φθίνουν πληθυσμιακά, η αναστροφή του brain drain δεν έχει φτάσει στο σημείο που επιδιώκουμε.
Ολα αυτά τα συστατικά του προβλήματος προσπαθούμε να θεραπεύσουμε, στοχευμένα. Εννοείται πως το Εθνικό Σχέδιο δεν είναι το « κουτί των θαυμάτων» αλλά είναι η πρώτη φορά που εκπονείται στη χώρα μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική και η κυβέρνηση θα ρίξει όλο το βάρος της για να την υλοποιήσει. Θεωρώ αυτονόητο να επισημάνω ότι εθνική στρατηγική σημαίνει και εθνική συστράτευση και προσβλέπω πολύ στη συνεργασία και των κομμάτων, και της τοπικής αυτοδιοίκησης των επιστημονικών φορέων, της κοινωνίας των πολιτών με τους οποίους θα διαβουλευτούμε το σχέδιο, θα ακούσουμε και θα ενσωματώσουμε προτάσεις. Εκτιμώ ότι μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαβούλευση θα είμαστε σε θέση να παραδώσουμε το Σχέδιο στον πρωθυπουργό περίπου στις αρχές Μαϊου.
«Κοινωνική Αντιπαροχή» και πρόγραμμα «Ανακαινίζω- Νοικιάζω»
Αναμένεται επίσης να δημοσιευτεί η πρόσκληση για το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», όπως και για την «Κοινωνική Αντιπαροχή», που θα αξιοποιήσει όλα τα ακίνητα του Δημοσίου. Τι θα προβλέπει;
Τα δύο προγράμματα τα οποία αναφέρεστε είναι μέρος της ευρύτερης στεγαστικής μας πολιτικής, που στοχεύει να αντιμετωπίσει με πρακτικό τρόπο, ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα όχι μόνο στη χώρα μας.
Η ποιοτική αλλά ταυτόχρονα προσιτή κατοικία είναι το ζητούμενο για χιλιάδες νέους ανθρώπους, νέα ζευγάρια και οικογένειες. Γνωρίζετε κ. Ψύλο πως μια βασική αιτία που κάνει το πρόβλημα ακόμη πιο πιεστικό είναι τα δεκάδες χιλιάδες σπίτια και διαμερίσματα που παραμένουν κλειστά γιατί είναι παλιά και οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν τη δυνατότητα να τα κάνουν λειτουργικά και σχετικά σύγχρονα. Γιατί όπως σας είπα το ζητούμενο είναι η ποιοτική στέγη. Ερχόμαστε λοιπόν και με το πρόγραμμα « Ανακαινίζω- Νοικιάζω», επιδοτούμε την ανακαίνιση με την προϋπόθεση ότι το σπίτι θα διατεθεί προς ενοικίαση για τα επόμενα τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση των εργασιών.
Η «Κοινωνική Αντιπαροχή» είναι ένα πρόγραμμα που υιοθετεί μια ευρύτατα διαδεδομένη πρακτική σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και θα μας προσφέρει χιλιάδες ποιοτικές, σύγχρονες και κυρίως προσιτές κατοικίες και διαμερίσματα. Σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και τις μέγιστες εγγυήσεις διαφάνειας, θα δίνεται η δυνατότητα μέσω διαγωνισμών, ανέγερσης νέων κατοικιών σε οικόπεδα του δημοσίου. Ενα μέρος των κατοικιών που θα δημιουργηθούν θα διατεθούν ως κοινωνική κατοικία. Οι επιμέρους λεπτομέρειες θα γίνουν γνωστές σε σύντομο χρονικό διαστημα.
Προς το παρόν πάντως έχουμε εξαιρετικά νέα από το πρόγραμμα « Σπίτι μου». Μέσα σε λίγους μήνες 2.590 νέοι βρήκαν και απέκτησαν με προνομιακούς όρους δανεισμού και τη γενναία χρηματοδότηση από το κράτος, το δικό τους σπίτι. Θυμίζω ότι για το συγκεκριμένο πρόγραμμα υπήρξε διπλασιασμός του προϋπολογισμού στο 1 δις ευρώ.
Κυρία Ζαχαράκη, τονίζετε την ανάγκη για ουσιαστική οικονομική στήριξη στα νέα ζευγάρια που θέλουν να γίνουν γονείς. Πώς σκέφτεστε να το πετύχετε;
Ένας είναι ο τρόπος κ. Ψύλο, ας μην γελιόμαστε. Με καλές δουλειές και καλές αμοιβές. Για να αισθανθούν οι νέοι άνθρωποι ότι στέκονται στα πόδια τους και μπορούν να κάνουν το επόμενο βήμα να αποκτήσουν οικογενειακές ευθύνες και παιδιά, αυτός είναι βασικός όρος. Εχοντας πει όμως αυτό μπορώ να προσθέσω όσα ήδη κάνουμε, και είναι πολλά για να τους παρέχουμε σημαντική υποστήριξη. Θα θυμάστε ίσως ότι από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη από το 2019 ήταν η χορήγηση του εφάπαξ επιδόματος γέννας ύψους 2000 ευρώ για κάθε παιδί. Θα μου πείτε αρκεί αυτό; Θα σας πω φυσικά όχι, αν μέναμε μόνο σε αυτό. Αλλά ήταν δηλωτικό μιας συνολικής στάσης και επιλογές. Να σταθούμε δίπλα στα νέα ζευγάρια και στις οικογένειες ουσιαστικά. Η αύξηση του αφορολόγητου για τους γονείς με παιδιά που θα σημάνει αυξήσεις στις καθαρές αποδοχές των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, η αύξηση του επιδόματος τέκνων για τους εργαζόμενους στο δημόσιο είναι ουσιαστική στήριξη. Η σχεδόν καθολική κάλυψη των αιτήσεων για θέσεις στους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς είναι στήριξη. Ομοίως για τα παιδιά με αναπηρία η εξασφάλιση των αναγκαίων θέσεων στα ΚΔΑΠ. Το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς» είναι στήριξη. Θα είμαι η τελευταία που θα ισχυριστώ ότι μπορούμε να πετύχουμε στο 100% την «ουσιαστική» στήριξη. Αλλά το προσπαθούμε με όλους τους διαθέσιμους πόρους. Οικονομικούς και ανθρώπινους.
Από την αρχή όλα τα επιδόματα
Έχετε πει πώς θέλετε να κοιτάξετε από την αρχή όλα τα επιδόματα που δίνονται για να ενισχυθεί το διαθέσιμο εισόδημα ενός ζευγαριού. Ποιο είναι το σχέδιό σας.
Μέγιστη δικαιοσύνη και διαφάνεια μέσω μιας μεγάλης μεταρρύθμισης. Να ξέρει η Πολιτεία ότι στηρίζει όσους πρέπει, όπως πρέπει. Δουλεύουμε το σχέδιο σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και την ομάδα του κ. Τσακλόγλου. Είναι μια διαδικασία που έχει δυο μεγάλα σκέλη. Το διοικητικό και το ψηφιακό και αυτά τρέχουν παράλληλα. Εκτιμώ ότι μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του χρόνου θα έχουν ολοκληρωθεί. Μην παραλείψω ότι σημαντική συμβολή έχει και η Ελληνική Ενωση Τραπεζών ενώ οι αναγκαίες νομοθετικές πρωτοβουλίες θα ληφθούν σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας.
Τι προβλέπεται για τον προϋπολογισμό για τα voucher στους βρεφονηπιακούς σταθμούς;
Πριν σας πω τι προβλέπεται να κάνουμε θα σας πω τι καταφέραμε ήδη γιατί θα βοηθήσει να καταλάβει ο κόσμος καλύτερα πως στηρίζουμε με ουσιαστικό τρόπο τις οικογένειες με παιδιά. Το σχολικό έτος 22- 23 καταφέραμε και δώσαμε συνολικά 360 εκατ. ευρώ και καλύψαμε όλες τις αιτήσεις παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς καθώς και όλες τις αιτήσεις παιδιών και ατόμων με αναπηρία για τα ΚΔΑΠ ΑμεΑ. Επίσης δόθηκαν 7.000 vouchers παραπάνω από την προηγούμενη χρονιά για τα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης. Για το 2024 αυξάνουμε ακόμη περισσότερο τα κονδύλια για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Προστίθενται επιπλέον 25 εκατ. και από τα 40 εκατ. ευρώ θα πάμε στα 65 εκατ. ευρώ στον προυπολογισμό του υπουργείου μας.
Όχι «διαγωνισμός προοδευτικότητας»
Στο τέλος Φεβρουαρίου θα έρθει τελικά το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Ένα νομοσχέδιο που έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ν.Δ. Ποια είναι η απόψή σας;
Νομίζω ότι μένοντας και εμμένοντας στο κομμάτι των όποιων αντιδράσεων – που όπως αποδεικνύεται δεν αφορά αποκλειστικά τη Ν.Δ. όπως ίσως ήλπιζαν κάποιοι σκεπτόμενοι μικρόψυχα και μικροπολιτικά – αδικούμε την ίδια την κοινωνία που περιμένει από εμάς αλλά και εσάς τα ΜΜΕ, να εξηγήσουμε νηφάλια. Να δούμε λίγο την ουσία των ρυθμίσεων και το σκοπό της νομοθετικής παρέμβασης της οποίας ο πρωθυπουργός έχει εξηγήσει και το «πνεύμα και το γράμμα»; Μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα και παιδιά. Δυο έννοιες οι οποίες στην προκειμένη περίπτωση ταυτίζονται. Ο τρόπος με τον οποίο ερχόμαστε να ρυθμίσουμε το θέμα της ισότητας στο γάμο, διακρίνεται από σύνεση, ισορροπία και ευαισθησία. Δεν αισθανόμαστε ότι μετέχουμε σε ένα διαγωνισμό προοδευτικότητας με τα άλλα κόμματα ούτε σκοπεύουμε να στοχοποιήσουμε τους πολίτες που έχουν πιο παραδοσιακες αξίες.
Μήπως τελικά διχάζεται η ελληνική κοινωνία; Ιδιαίτερα λόγω του ζητήματος των παιδιών στα ομόφυλα ζευγάρια;
Προσωπικά δεν βλέπω κάποιο κίνδυνο διχασμού. ‘Η για να το πω διαφορετικά δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να ανθίσει ο διχασμός. Θα ήταν ευχής έργο να σχηματιστεί η μεγαλύτερη ει δυνατόν συναίνεση στην νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Σε αντίθεση με πολλούς, εγώ αισθάνομαι σίγουρη ότι και η εκκλησία στο σύνολό της θα βοηθήσει να μην προκληθούν ρήγματα και χάσματα.
Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ισχύει πάντως για ετερόφυλα ζευγάρια και γυναίκες μόνες που για ιατρικούς λόγους που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά. Εχετε μάλιστα πει πώς θέλετε να δείτε και οικονομικά κίνητρα γι’ αυτό. Τι σκέφτεστε;
Το οικονομικά κίνητρα ακούγεται λίγο περίεργα. Όταν ένα ζευγάρι ή μια γυναίκα μπαίνει στη διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μπαίνει τις περισσότερες φορές σε ένα δρόμο που συνεπάγεται εκτός από το ψυχολογικό βάρος και ένα σημαντικό οικονομικό βάρος. Μελετάμε πολύ προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο η πολιτεία θα σταθεί αρωγός σε αυτό το οικονομικό κόστος. Δεν είμαι ακόμη έτοιμη να πω πιο συγκεκριμένα πράγματα αλλά είναι ψηλά στις προτεραιότητες μας.
Για τη βία των ανηλίκων
Κυρία υπουργέ, μια τελευταία ερώτηση: Η βία ανηλίκων φαίνεται να παίρνει πολλές φορές άγριες διαστάσεις. Στα σχέδια σας είναι και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπισή της. Τι θα προβλέπει;
Η βία ανάμεσα στους ανήλικους ή με πρωταγωνιστές ανήλικους είναι μέρος του συνολικότερου προβλήματος,κύριε Ψύλο,που βλέπουμε γύρω μας.Αλλά για μένα είναι το πιο ανησυχητικό γιατί γίνεται αν θέλετε και ο καθρέφτης της αυριανής κοινωνίας. Ηδη μια διυπουργική ομάδα δράσης μελετάει όλα τα υφιστάμενα μέτρα, εξετάζει προτάσεις, δράσεις και παρεμβάσεις που αφορούν την εκδήλωση του φαινομένου της παιδικής παραβατικότητας και βίας σε όλες τις εκφάνσεις και τα πεδία και προετοιμάζεται ένα ολιστικό Εθνικό Σχέδιο.
Για τη βία ανηλίκων στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο, στο διαδίκτυο. Στα σχολεία έχουμε κάνει πολλή σημαντική δουλειά μέσα από τους ψυχολόγους, τους κοινωνικούς λειτουργούς, με τον υπεύθυνο σχολικής ζωής του κάθε σχολείου και πιλοτική επιμόρφωση εκπαιδευτικών για τα θέματα σχολικής βίας, αλλά επίσης και την πλατφόρμα η οποία σύντομα θα είναι στον αέρα, για να μπορούν να αναφέρονται τα περιστατικά βίας, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε μια καθαρότερη εικόνα. Παράλληλα σε συνεργασία με τους Δήμους θα υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα συμβουλευτικής γονέων ώστε να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν σε πρώιμο στάδιο προβληματικές συμπεριφορές.
Τέλος άμεσα θα προχωρήσουμε σε μια στοχευμένη καμπάνια με τριπλή παρέμβαση: στο οικογενειακό περιβάλλον, στην κοινότητα, και στο σχολείο. Ενώ πολύ σύντομα η πλατφόρμα του υπουργείου Παιδείας για την καταγραφή περιστατικών σχολικού εκφοβισμού θα είναι σε λειτουργία σύμφωνα με όσα ούτως ή άλλως έχει δηλώσει και ο Υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης.
