Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι αποφασισμένος να προχωρήσει σε μια «win-win προσέγγιση» με την Ελλάδα επισημαίνει η Helena Smith, σε ανταπόκρισή της από την Αθήνα για τον Guardian, προσθέτοντας ότι η νέα αυτή στάση έρχεται ύστερα από τις διαμάχες και τις εντάσεις που άφησε το προηγούμενο ταξίδι του στην Αθήνα.
Την τελευταία φορά που ο Τούρκος ηγέτης επισκέφτηκε την ελληνική πρωτεύουσα – ακριβώς πριν από έξι χρόνια μέχρι σήμερα – αυτό που είχε χαρακτηριστεί ως ιστορική περιοδεία «κατέληξε σε ένα λεκτικό θέατρο πολέμου καθώς ο Ερντογάν, αφήνοντας στην άκρη τις διπλωματικές ευγένειες, προχώρησε στην επίθεση» αναφέρει η ανταποκρίτρια και εξηγεί:
«Μέσα σε μια ώρα από την έξοδό του από το αεροπλάνο: Αμφισβήτησε τη Συνθήκη που οριοθετούσε τα σύνορα μεταξύ των δύο γειτόνων. Έθεσε το ακανθώδες ζήτημα της Κύπρου. Εξέφρασε την οργή του για τη μεταχείριση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. Εξαπέλυσε πυρά κατά των Ελλήνων για τον χειρισμό των οθωμανικών μνημείων».
Να θυμίσουμε ότι τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, στην εισαγωγική του ομιλία έθεσε το ζήτημα της Συνθήκης της Λωζάννης, στο οποίο είχε αναφερθεί ο Τούρκος Πρόεδρος κατά την συνέντευξη του στον ΣΚΑΪ και τον Αλέξη Παπαχελά. Ο κ. Παυλόπουλος ξεκαθάρισε πως η Συνθήκη της Λωζάννης είναι αδιαπραγμάτευτη και ο θεμέλιος λίθος της φιλίας των δύο λαών ήδη από την εποχή του Ελ. Βενιζέλου και του Κεμάλ Ατατούρκ.
Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε: «Είναι αυτονόητο ότι για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους και να είναι η επίσκεψη ιστορική, πρέπει να είναι σεβαστό το σύνολο του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της ΕΕ από κάθε υποψήφιο μέλος της ΕΕ. Για να μείνω στο διεθνές δίκαιο, γυρίζω πίσω στην εποχή της επίσκεψης που οργανώθηκε από τον Ελ. Βενιζέλο, τον Κεμάλ Ατατούρκ και τον Ινονού». Ο Ερντογάν απάντησε πως «υπάρχουν κενά και εκκρεμότητες στην Συνθήκη της Λωζάννης που πρέπει να συζητηθούν ξανά».
Πώς έφτασαν στα άκρα οι σχέσεις των δύο χωρών
«Ακόμα δεν το έχουμε ξεχάσει», δηλώνει στη βρετανική εφημερίδα διπλωμάτης. «Ήταν σαν να πυγμάχος στο ρινγκ, ρίχνοντας γροθιές από την αρχή μέχρι το τέλος».
Έκτοτε, οι διμερείς δεσμοί μόνο επιδείνωση παρουσίαζαν, με τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ να κινούνται σχεδόν σε πόλεμο για τους αμφισβητούμενους υποθαλάσσιους ενεργειακούς πόρους.
«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Πέμπτης -που αναμένεται να διαρκέσει μόλις έξι ώρες- ο απρόβλεπτος ηγέτης θα θελήσει να αποφύγει τις ταραχές» εκτιμά ο Guardian. Ανταυτού θα επιδιώξει μια επίθεση γοητείας που στοχεύει όχι μόνο στο χτίσιμο γεφυρών, αλλά στέλνει ένα συντονισμένο μήνυμα ειρήνης σε μια εποχή που ο πόλεμος στη Γάζα προκαλεί προβλήματα στην ανατολική Μεσόγειο.
«Θα πάμε στην Αθήνα με μια προσέγγιση win-win», είπε στους δημοσιογράφους στο προεδρικό αεροπλάνο καθώς επέστρεφε από τη σύνοδο κορυφής Cop28 για το κλίμα. «Εκεί θα συζητήσουμε τόσο τις διμερείς μας σχέσεις όσο και τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ προκειμένου να πάρουμε αποφάσεις αντάξιες του πνεύματος της νέας εποχής».
Την Τετάρτη, ο 69χρονος πρόεδρος προχώρησε παραπέρα, λέγοντας στην ελληνική Καθημερινή ότι δεν υπήρχε πρόβλημα που οι δύο χώρες δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν.
Τουλάχιστον οκτώ συμφωνίες συνεργασίας, που κυμαίνονται από την αύξηση του διμερούς εμπορίου έως τη συμφωνία για τη μεταναστευτική συμφωνία που θα έδινε τους αξιωματούχους της ακτοφυλακής και των δύο εθνών να δημιουργούν γραμμές άμεσης επικοινωνίας, πρόκειται να υπογραφούν.
Η δραματική πτώση του μεταναστευτικού ρεύματος από την Τουρκία τους τελευταίους μήνες ήταν ενδεικτική της βελτίωσης των σχέσεων.
Ο Ερντογάν είπε ότι, μέχρι να φύγει από την Αθήνα, ελπίζει ότι οι δύο πλευρές θα έχουν υπογράψει μια «δήλωση φιλικών σχέσεων και συνεργασίας καλής γειτονίας… για να επισημοποιηθεί αυτή η αμοιβαία πρόθεση».
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι καλύτεροι δεσμοί με την Ελλάδα θα είναι επίσης το κλειδί για την αποκατάσταση των τεταμένων σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους δυτικούς συμμάχους.
