Περαιτέρω βήματα σε βασικούς τομείς ζητούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί από την Τουρκία, συνδέοντας την πρόοδο των μεταξύ τους σχέσεων με τη διατήρηση της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ χαρακτηρίζουν «μεγάλη πρόκληση» την στάση της Άγκυρας στο Κυπριακό.
Ειδικότερα, στην κοινή έκθεσή τους για τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε., επισημαίνουν πως η Ένωση «διατηρεί στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία». Η Κομισιόν και ο Ύπατος Εκπρόσωπος συνιστούν «να γίνουν πρόσθετα βήματα προς την εποικοδομητική δέσμευση σε βασικούς τομείς συνεργασίας, με προοδευτικό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο, και στη βάση των καθορισμένων όρων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Δηλώνουν ακόμη πως «παραμένουν αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουν τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της η Ε.Ε. για την υπεράσπιση των συμφερόντων της και των κρατών-μελών της».
Επιπλέον, τονίζουν ότι για να ενεργοποιηθούν βασικοί τομείς της συνεργασίας Ε.Ε.-Τουρκίας, προϋπόθεση είναι η Τουρκία να διατηρήσει τις εποικοδομητικές προσπάθειές της σε ορισμένους τομείς, «συμπεριλαμβανομένων των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών της Ε.Ε.».
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, η Επιτροπή τονίζει ότι η στάση της Τουρκίας, αλλά και οι δηλώσεις της για «λύση δύο κρατών» αποτελούν μεγάλη πρόκληση.
Μπορέλ: Σημαντικός εταίρος-«κλειδί»
«Η Τουρκία είναι ένας πολύ σημαντικός εταίρος-«κλειδί» για την Ε.Ε.» και μια υποψήφια προς ένταξη χώρα, τόνισε ο Ύπατος Εκπρόσωπος, Ζοζέπ Μπορέλ, σημειώνοντας ότι «μέσα σε ένα περίπλοκο γεωπολιτικό πλαίσιο», η Ε.Ε. θέλει να αναπτύξει μια αμοιβαία επωφελή σχέση μαζί της. Ο κ. Μπορέλ υπενθύμισε ότι η έκθεση αυτή έρχεται σε συνέχεια της εντολής που δόθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου του 2023 και πως η πρώτη αξιολόγηση για τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας έγινε την άνοιξη του 2021, «όταν περνούσαμε δύσκολη φάση στις σχέσεις μας», με εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, δυσκολίες στις διμερείς σχέσεις με κάποια κράτη-μέλη και εμπορικούς φραγμούς. «Είδαμε μια πιο εποικοδομητική στάση από τότε, ως προς τα σημεία αυτά, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν εκκρεμότητες – σε μεγάλο βαθμό ως προς το Κυπριακο» παρατήρησε.
«Πιο εποικοδομητική στάση» στις διμερείς σχέσεις με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Η έκθεση για τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, περιγράφει την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων των δύο πλευρών και κινείται περίπου στο ίδιο μήκος κύματος με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2021.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου και Ιουνίου του 2021, έχουν καταβληθεί προσπάθειες και από τις δύο πλευρές (Ε.Ε. και Τουρκία), για να σταματήσει η κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο και για να συνεχιστεί η συνεργασία σε συγκεκριμένους τομείς. Η Τουρκία από τότε έχει επιδείξει μια πιο εποικοδομητική στάση σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των διμερών της σχέσεων με πολλά κράτη μέλη της Ε.Ε. και σε μια σειρά από μακροχρόνιες εμπορικές αντιδικίες, επισημαίνει η Επιτροπή, τονίζοντας ότι «αυτά είναι θετικά βήματα προς τα εμπρός που πρέπει να διατηρηθούν».
Η στάση της Άγκυρας στο ουκρανικό
Στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, επισημαίνεται ότι η Τουρκία ηγήθηκε ορισμένων χρήσιμων πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης των ζωτικών εξαγωγών από την Ουκρανία. Ωστόσο, υπογραμμίζεται ότι «οι πρόσφατες προσπάθειες της Τουρκίας για την αντιμετώπιση της καταστρατήγησης των κυρώσεων μέσω της επικράτειάς της πρέπει ακόμη να αποφέρουν απτά αποτελέσματα».
Σε αντίθεση με τις θέσεις της Ε.Ε. οι απόψεις της Τουρκίας για τη Χαμάς
Επίσης, γίνεται αναφορά στην υποστήριξη της Τουρκίας με στρατιωτικά μέσα σε περιφερειακές συγκρούσεις, καθώς και στις απόψεις της για τη Χαμάς, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις θέσεις της Ε.Ε.
«Πολλά εμπόδια» στο σκέλος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Επίσης, λόγω της σοβαρής εγχώριας κατάστασης στην Τουρκία, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της μη εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), «η σχέση Ε.Ε.-Τουρκίας έχει σαφώς μπροστά της πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν», αναφέρει η έκθεση. Ο διάλογος για το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα θα παραμείνει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης Ε.Ε.-Τουρκίας, προστίθεται.
«Οι προσπάθειες γεφύρωσης των διαφορών πρέπει να συνεχιστούν»
Επισημαίνεται, επίσης, ότι η Ε.Ε. έχει στρατηγικό συμφέρον να αναπτύξει μια σχέση με την Τουρκία, σε όλους τους πιθανούς τομείς, με βάση την εμπιστοσύνη και μια κουλτούρα συναίνεσης, ιδίως στο πλαίσιο ευρύτερων γεωπολιτικών αλλαγών.
«Η συνέχιση του διαλόγου με καλή πίστη, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού, με παράλληλη αποχή από μονομερείς ενέργειες θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας πιο συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης», αναφέρει η έκθεση και στη συνέχεια προσθέτει: «Οι προσπάθειες γεφύρωσης των βασικών διαφορών με την Άγκυρα πρέπει να συνεχιστούν. Μια προοδευτική, αναλογική και αναστρέψιμη προσέγγιση για την ενεργοποίηση βασικών τομέων συνεργασίας, όπως ορίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου 2021, θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
