«Δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε διαρκές κλίμα έντασης», τόνισε και σωστά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και εκφράζοντας τα αισθήματα του ελληνικού λαού.
Το μήνυμα του πρωθυπουργού απευθυνόταν ωστόσο προς τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν με τον οποίο πρόκειται να συναντηθεί σήμερα το μεσημέρι. «Προφανώς έχουμε σημαντικές διαφορές με την Τουρκία», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι «μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και το σεβασμό στο διεθνές δίκαιο θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη, ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο».
Αν για τον Ελληνα πρωθυπουργό όμως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών είναι η«σημαντικότερη» διαφορά (όχι η μόνη;), για τον Τούρκο πρόεδρο δεν είναι, σίγουρα η μοναδική.
Με τουλάχιστον τέσσερις «αδιαπραγμάτευτες» θέσεις προσέρχεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη σημερινή συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τονίζουν στη «Ναυτεμπορική» Tούρκοι δημοσιογράφοι στην Κωνσταντινούπολη, που παρακολουθούν χρόνια τις ελληνοτουρκικές σχέσεις:
- «Αποστρατικοποίηση» νησιών στο Αιγαίο
- Aδιαπραγμάτευτη πολιτική της «Γαλάζιας πατρίδας»
- «Συνδιαχείριση» στο Αιγαίο και
- «Δύο κράτη» στην Κύπρο.
Σε αυτές τις θέσεις, που δεν συνάδουν με τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, «ο Ερντογάν δεν πρόκειται να κάνει ούτε βήμα πίσω, όσο και αν τα χαμόγελα περισσέψουν στη σημερινή συνάντηση», τονίζουν στην «Ν», οι ίδιες πηγές.
Το «μενού» από τον στρατό
Άλλωστε, το «μενού» της σημερινής συνάντησης Μητσοτάκη-Ερμτογάν, φρόντισε να το ξεκαθαρίσει ο νέος εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Αμυνας, Ζεκί Ακτούρκ.
Παραμονές της συνάντησης , ο εκπρόσωπος του υπουργού Αμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, με αποφασιστικότητα συνεχίζουν να προστατεύουν τα συμφέροντα και τα δικαιώματα μας αλλά και τα συμφέροντα και τα δικαιώματα της “Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου” και της «Γαλάζιας Πατρίδας» πρόσθεσε ο Zεκί Ακτούρκ. Εκανε μάλιστα λόγο για «δίκαιη χρήση του πλούτου της περιοχής».
Μπορεί λοιπόν να μειώθηκε η ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, ειδικά μετά τους φονικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου στην Τουρκία και τη Συρία, αλλά τα «αγκάθια» παραμένουν στον «οδικό χάρτη». Γεγονός που μεσο-μακροπρόθεσμα θα δυναμιτίζει το ελληνοτουρκικό μορατόριουμ των τελευταίων μηνών και δεν θα διευκολύνει τη διεξαγωγή ουσιαστικών διαπραγματεύσεων
Βετεράνοι διπλωμάτες εκφράζουν μάλιστα φόβους ότι θα απογειωθεί η αλαζονεία που διακατέχει τον Τούρκο πρόεδρο, μετά τους επαίνους που δέχεται από χθες για την άρση του βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Μια αλαζονεία που θα πυροδοτήσουν επίσης και οι διθύραμβοι του φιλοκυβερνητικού Τουρκικού Τύπου, που ούτε λίγο ούτε πολύ υποστηρίζει πώς οι ξένοι ηγέτες «συνωστίζονταν» για να συναντηθούν με τον Ερντογάν: Εμανουέλ Μακρόν, Ρίσι Σούνακ, Τζόρτζια Μελόνι, Ολαφ Σολτς, Τζάστιν Τριντό και φυσικά ο Τζο Μπάιντεν ήταν οι ηγέτες με τους οποίους συναντήθηκε άλλωστε χθες ο Τούρκος πρόεδρος. Και όλοι τους έσπευσαν να τον συγχαρούν για την απόφασή του να συναινέσει στην ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Τα ανταλλάγματα
Μένει φυσικά να δούμε τι ανταλλάγματα απέσπασε στην πράξη ο Ερντογάν για τη στάση του. Σε πρώτη φάση , ο Τούρκος πρόεδρος εξασφάλισε την αγορά 40-80 μαχητικών αεροσκαφών F-16. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ήταν από καιρό υπέρ της πώλησης των αεροσκαφών, αλλά προσέκρουε μέχρι τώρα στο Κογκρέσο.
Τώρα όμως ακόμη και ο παραδοσιακός αντίπαλος της Αγκυρας, γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ διακρίνει «κάμψη της επιθετικότητας της Τουρκίας έναντι των γειτόνων της» και δηλώνει πώς διεξάγει συνομιλίες με την κυβέρνηση Μπάιντεν για την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σχεδιάζει μάλιστα να φέρει μέσα στο καλοκαίρι στο Κογκρέσο την επίμαχη συμφωνία για την πώληση των αεροσκαφών, αντί 20 δισ. δολαρίων.
Ευρωπαϊκά ανταλλάγματα;
Ο Ερντογάν θα πάρει επίσης κάποιες υποσχέσεις από την Ευρώπη σε ότι αφορά την επέκταση της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ με την Τουρκία. Ενδεχομένως και στη χορήγηση βίζας για τους Τούρκους πολίτες, που θέλουν να ταξιδεύσουν στην Ευρώπη. Όπως γράφει πάντως η Washington Post , «ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η ατελείωτη γεωπολιτική του ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί, έχει αποξενώσει την Ευρώπη, η οποία είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Τουρκίας. Αλλά, στο τέλος της ημέρας, ο Ερντογάν είναι πραγματιστής. Με μια ασταθή Ρωσία στο κατώφλι του και μια προβληματική οικονομία στο εσωτερικό, γνωρίζει ότι η Τουρκία χρειάζεται καλύτερες σχέσεις με τη Δύση».
Το παράθυρο ευκαιρίας για καλύτερες σχέσεις με την Ευρώπη δεν θα είναι βέβαια ανοιχτό για πάντα για τον Τούρκο πρόεδρο. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, που ξεκίνησαν επίσημα το 2005, έχουν διακοπεί από το 2018. Δεν διακόπηκαν ποτέ επίσημα, αν και αυτό ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε κάθε περίπτωση πάντως στο εσωτερικό της Τουρκίας «θα μπορεί να διατυμπανίζει ότι έριξε τη Δύση στο…καναβάτσο» , όπως λέει ο Γερμανός σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, Μάικλ Ροθ.
