Η απειλή ότι η Ρωσία θα σταματήσει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι πολύ σημαντικό ερώτημα καθώς μπαίνουμε στον χειμώνα, δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα έχει διασφαλίσει τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου σε περίπτωση πιθανής ρωσικής διακοπής.
Ειδικότερα, σε συνέντευξη που παραχώρησε το πρακτορείο Bloomberg, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην ενεργειακή κρίση και τον τρόπο που την διαχειρίζεται η Ελλάδα, κάνοντας μάλιστα λόγο για πρωτοποριακό μοντέλο.
Ο κ. Μητσοράκης υποστήριξε ότι κάθε κρίση είναι δυνητικά και μια ευκαιρία. «Αλλά και πάλι, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ότι η τιμή της ενέργειας που πληρώνει ο κόσμος, δεν είναι υπερβολική. Φυσικά, τώρα υπάρχει και ένα επιπλέον κίνητρο για τους πολίτες να διασφαλίσουν ότι εξοικονομούν ενέργεια», είπε αναφερόμενος στο νέο μοντέλο κλιμακωτής επιδότησης.
Επανάλαβε επίσης ότι πρέπει να να σταλεί ένα μήνυμα στη Ρωσία σε ό,τι αφορά την επάρκεια και τις τιμές του αερίου, σε εθνικό επίπεδο αλλά και με μεγαλύτερη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στην επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, είπε ότι παρόλο που έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ, δεν είναι βέβαιος «πως θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο». Πάντως ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ανάγκη ενός πλαφόν. «Και κάθε φορά που μιλάμε για ένα πλαφόν, οι αγορές το προσέχουν και προσαρμόζονται. Για ποιο λόγο μιλάω για πλαφόν στην Ευρώπη; Γιατί στην Ευρώπη η αγορά φυσικού αερίου πραγματικά δεν λειτουργεί. Δεν χρειάζεται να είστε ειδικός σε θέματα ενέργειας για να καταλάβετε ότι δεν υπάρχει πραγματική συσχέτιση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν δεκαπλασιαστεί. Πληρώνουμε πολύ περισσότερα χρήματα για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη από ό,τι εσείς στις ΗΠΑ ή απ’ ό,τι πληρώνει η Ιαπωνία ή η Κίνα για εισαγωγές φυσικού αερίου. Επομένως, νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια πιο δραστική παρέμβαση που δεν θα στοχεύει απλώς το ρωσικό αέριο, αλλά θα επιβάλλει ένα ανώτατο όριο στον δείκτη TTF. Θα φτάσουμε εκεί; Δεν το γνωρίζω», είπε χαρακτηριστικά.
Αναλύοντας έπειτα τα εθνικά μέτρα, αναφέρθηκε σε τρεις κινήσεις: τη στήριξη της κοινωνίας, τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον ρόλο της χώρας ως σημείο εισόδου ενέργειας στην Ε.Ε.
Όπως είπε: «προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι θα διατήρησουμε την κοινωνική συνοχή, πρέπει να στηρίξουμε τις κοινωνίες μας. Και θα πρέπει να το κάνουμε τόσο δαπανώντας κεφάλαια από τον προϋπολογισμό μας όσο και “ανακυκλώνοντας” τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας και διοχετεύοντάς τα σε ειδικό Ταμείο που θα μάς βοηθήσει να επιδοτήσουμε τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Αυτό ακριβώς κάναμε στην Ελλάδα και θεωρώ πως είμαστε πρωτοπόροι στο ζήτημα αυτό. Αν δείτε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προτείνει να ακολουθήσουν το μοντέλο της Ελλάδας, το οποίο εφαρμόζεται ήδη εδώ και τρεις μήνες. Και, πραγματικά, φέρνει αποτελέσματα».
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Μητσοτάκης, στην Ελλάδα «εχουμε “ανακυκλώσει” πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ από τα υπερκέρδη τα οποία θα διοχετευθούν σε αυτό το ειδικό ταμείο, γεγονός που μάς επιτρέπει να προσφέρουμε στήριξη… Αν δεν το κάνουμε αυτό, τότε υπάρχει πραγματικός κίνδυνος οι κοινωνίες μας να μην συμπορευθούν με την απόφασή μας να στηρίξουμε την Ουκρανία και να αρχίσουν να ασκούν πίεση προς εμάς να προχωρήσουμε σε κάποιο συμβιβασμό, κάτι το οποίο, ειλικρινά, δεν αποτελεί επιλογή. Θα πρέπει λοιπόν να το κάνουμε».
Όσον αφορά την απεξάρτηση από το αέριο, ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι θα πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι όσο είναι σε εξέλιξη η μεταβατική περίοδος απεξάρτησης από το αέριο, θα πρέπει να υπάρξει επιτάχυνση, ακόμα μεγαλύτερη επιτάχυνση, στην διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. «Εμείς αυτό κάνουμε. Η Ελλάδα έχει ηγετικό ρόλο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είμαστε στη λίστα των πρώτων δέκα χωρών σε ό,τι αφορά τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Σκοπεύουμε να προσθέσουμε σχεδόν 2 GigaWatt Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσα στο 2022. Συνεχίζουμε να επενδύουμε στα εγχώρια δίκτυά μας», είπε.
«Και φυσικά φιλοδοξούμε η Ελλάδα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε περιφερειακό επίπεδο, λειτουργώντας ως σημείο εισόδου ενέργειας στην Ε.Ε. Ενισχύουμε τις υποδομές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη χώρα. Θέλουμε να εισάγουμε περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μέσω Ελλάδος όχι μόνο για να καλύψουμε τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αλλά και για να στηρίξουμε τους γείτονές μας στα Βαλκάνια. Και βεβαίως θέλουμε να δημιουργήσουμε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που θα συνδέουν την Ελλάδα, με τη Μέση Ανατολή, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο», συνέχισε.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη
Caroline Hyde: Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται μαζί μας. Είναι μεγάλη μας χαρά που είστε μαζί μας, εδώ, στη Νέα Υόρκη.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Caroline Hyde: Βρίσκεστε εδώ για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, θα ήθελα να μου πείτε, κ.Πρωθυπουργέ για την τελευταία, σημερινή, ρητορική του Προέδρου Putin. Για άλλη μια φορά έχουμε, κλιμάκωση της κατάστασης, ανησυχίες για προσαρτήσεις, πυρηνική απειλή και απειλή να ρίξει στον πόλεμο ακόμη περισσότερα στρατεύματα. Τι λέτε για όλα αυτά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που μπορώ να σας πω είναι πως όλοι είμαστε ενωμένοι και στηρίζουμε την Ουκρανία στην προσπάθειά της να υπερασπιστεί τον εαυτό της ενάντια σε αυτή την πράξη καθαρής επιθετικότητας, που παραβιάζει όλους τους κανόνες των διεθνών σχέσεων.
Μιλώντας ως Έλληνας, αλλά και ως Ευρωπαίος ηγέτης, γνωρίζουμε ποιο είναι το διακύβευμα. Και αυτό ξεπερνά την Ουκρανία. Και είναι ανάγκη να στείλουμε μήνυμα σε όλους τους ηγέτες απολυταρχικών καθεστώτων που θεωρούν πως μπορούν να αλλάξουν τα σύνορα με τη χρήση βίας, ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει ανεκτό από την κοινότητα των δημοκρατικών κρατών.
Ο πόλεμος δεν πάει καλά για τη Ρωσία. Αυτό είναι απολύτως ξεκάθαρο. Και πιστεύω πως ο Πρόεδρος Πούτιν θα κάνει τα πάντα για να ανατρέψει την κατάσταση. Αλλά είμαι πεπεισμένος πως δεν θα τα καταφέρει.
Caroline Hyde: Σε μεγάλο βαθμό αυτό που έχει μεγάλες συνέπειες στην Ευρώπη, στους πολίτες σας είναι η αύξηση στο κόστος. Οι συνέπειες, ειδικά στην ενέργεια, είναι κάτι που αισθάνονται οι πολίτες, οι καταναλωτές. Γνωρίζω πως η Ελλάδα έχει επανειλημμένα στηρίξει δαπανώντας χρήματα, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Σήμερα προσφέρατε επιπλέον 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ. Για πόσο ακόμη μπορείτε να το κάνετε αυτό; Έχετε δώσει έμφαση στη φορολόγηση κάποιων από τα κέρδη των εταιρειών ενέργειας.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα πρέπει να στείλουμε ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν θα δεχθούμε εκβιασμό από τη Ρωσία, σε ό,τι αφορά την επάρκεια και τις τιμές του αερίου. Θα πρέπει να το κάνουμε σε εθνικό επίπεδο, αλλά χρειαζόμαστε και μεγαλύτερη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Προσωπικά, από τον Μάρτιο, είχα ταχθεί υπέρ της επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο που εισάγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είμαι βέβαιος πως θα καταφέρουμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Αλλά έχουμε λάβει σημαντικές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε ό,τι αφορά τη μείωση της εξάρτησης μας από το Ρωσικό φυσικό αέριο.
Ταυτόχρονα, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι θα διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή, πρέπει να στηρίξουμε τις κοινωνίες μας. Και θα πρέπει να το κάνουμε τόσο δαπανώντας κεφάλαια από τον προϋπολογισμό μας όσο και “ανακυκλώνοντας” τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας και διοχετεύοντάς τα σε ειδικό Ταμείο που θα μάς βοηθήσει να επιδοτήσουμε τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Αυτό ακριβώς κάναμε στην Ελλάδα και θεωρώ πως είμαστε πρωτοπόροι στο ζήτημα αυτό. Αν δείτε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προτείνει να ακολουθήσουν το μοντέλο της Ελλάδας, το οποίο εφαρμόζεται ήδη εδώ και τρεις μήνες. Και, πραγματικά, φέρνει αποτελέσματα.
Έχουμε “ανακυκλώσει” πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ από τα υπερκέρδη τα οποία θα διοχετευθούν σε αυτό το ειδικό ταμείο, γεγονός που μάς επιτρέπει να προσφέρουμε στήριξη. Θα έλεγα στήριξη σε σημαντικό βαθμό σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις ώστε να διασφαλίσουμε πως θα τα καταφέρουν αυτόν τον δύσκολο χειμώνα.
Αν δεν το κάνουμε αυτό, τότε υπάρχει πραγματικός κίνδυνος οι κοινωνίες μας να μην συμπορευθούν με την απόφασή μας να στηρίξουμε την Ουκρανία και να αρχίσουν να ασκούν πίεση προς εμάς να προχωρήσουμε σε κάποιο συμβιβασμό, κάτι το οποίο, ειλικρινά, δεν αποτελεί επιλογή. Θα πρέπει λοιπόν να το κάνουμε.
Επίσης, θα πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι όσο είναι σε εξέλιξη η μεταβατική περίοδος απεξάρτησης από το αέριο, θα πρέπει να υπάρξει επιτάχυνση, ακόμα μεγαλύτερη επιτάχυνση, στην διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εμείς αυτό κάνουμε. Η Ελλάδα έχει ηγετικό ρόλο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είμαστε στη λίστα των πρώτων δέκα χωρών σε ό,τι αφορά τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.
Σκοπεύουμε να προσθέσουμε σχεδόν 2 GigaWatt Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσα στο 2022. Συνεχίζουμε να επενδύουμε στα εγχώρια δίκτυά μας.
Και φυσικά φιλοδοξούμε η Ελλάδα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε περιφερειακό επίπεδο, λειτουργώντας ως σημείο εισόδου ενέργειας στην Ε.Ε.
Ενισχύουμε τις υποδομές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη χώρα. Θέλουμε να εισάγουμε περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μέσω Ελλάδος όχι μόνο για να καλύψουμε τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αλλά και για να στηρίξουμε τους γείτονές μας στα Βαλκάνια.
Και βεβαίως θέλουμε να δημιουργήσουμε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που θα συνδέουν την Ελλάδα, με τη Μέση Ανατολή, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Caroline Hyde: Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς πως αυτή η κατάσταση αποτελεί μια ευκαιρία για την Ελλάδα, από οικονομικής άποψης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι είναι. Κάθε κρίση είναι δυνητικά και μια ευκαιρία. Αλλά και πάλι, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ότι η τιμή της ενέργειας που πληρώνει ο κόσμος, δεν είναι υπερβολική. Φυσικά, τώρα υπάρχει και ένα επιπλέον κίνητρο για τους πολίτες να διασφαλίσουν ότι εξοικονομούν ενέργεια. Ο τρόπος με τον οποίο έχουμε κλιμακώσει τις επιδοτήσεις μας, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να εξοικονομήσουν ενέργεια. Τους δίνουμε λοιπόν μεγαλύτερη επιδότηση αν μειώσουν την ενέργεια που καταναλώνουν κατά 15%. Επομένως, μετράμε την κατανάλωση ενέργειας σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο, και όσο περισσότερη ενέργεια εξοικονομούν, τόσο μεγαλύτερο όφελος θα έχουν. Και θα λάβουν μεγαλύτερη επιδότηση. Επίσης εφαρμόζουμε προγράμματα για την αντικατάσταση όλων των συσκευών που είναι εξαιρετικά ενεργοβόρες. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα έχουμε πάρα πολλές μονάδες κλιματισμού. Εάν συγκρίνετε την κατανάλωση ενέργειας μιας παλιάς μονάδας κλιματισμού με μια νέα, η εξοικονόμηση φτάνει σχεδόν το 50%. Και φυσικά, όπως είπατε, θέλουμε να είμαστε μέρος του νέου γεωπολιτικού ενεργειακού χάρτη και νομίζω ότι ξέρουμε πώς να φτάσουμε εκεί.
Caroline Hyde: Τι πιστεύετε για όσα έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής η Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Έχετε πει κατά κάποιο τρόπο ότι ακολουθούν το παράδειγμά σας. Έχουν γίνει αρκετά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα είμαι πολύ ειλικρινής μαζί σας. Θα συνεχίσω να υποστηρίζω την ανάγκη ενός πλαφόν. Και κάθε φορά που μιλάμε για ένα πλαφόν, οι αγορές το προσέχουν και προσαρμόζονται. Για ποιο λόγο μιλάω για πλαφόν στην Ευρώπη; Γιατί στην Ευρώπη η αγορά φυσικού αερίου πραγματικά δεν λειτουργεί. Δεν χρειάζεται να είστε ειδικός σε θέματα ενέργειας για να καταλάβετε ότι δεν υπάρχει πραγματική συσχέτιση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν δεκαπλασιαστεί. Πληρώνουμε πολύ περισσότερα χρήματα για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη από ό,τι εσείς στις ΗΠΑ ή απ’ ό,τι πληρώνει η Ιαπωνία ή η Κίνα για εισαγωγές φυσικού αερίου. Επομένως, νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια πιο δραστική παρέμβαση που δεν θα στοχεύει απλώς το ρωσικό αέριο, αλλά θα επιβάλλει ένα ανώτατο όριο στον δείκτη TTF. Θα φτάσουμε εκεί; Δεν το γνωρίζω.
Αυτό που έχουμε κάνει, μέχρι στιγμής, είναι σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση. Για παράδειγμα, η επιβολή σε ευρωπαϊκό επίπεδο φορολογίας στα απροσδόκητα κέρδη των διυλιστηρίων. Θα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κέρδη για να επιδοτήσουμε το πετρέλαιο θέρμανσης, το οποίο είναι σημαντικό για τους ανθρώπους που χρειάζονται θέρμανση για τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αλλά και πάλι, η μεγάλη πρόκληση είναι να κατανοήσουμε ότι η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι πλέον μόνο ένα οικονομικό ζήτημα, είναι επίσης ένα γεωπολιτικό ζήτημα.
Caroline Hyde: Ναι. Μιλήστε μου για την ανησυχία που έχετε γι’ αυτόν τον χειμώνα. Λέτε ότι προσπαθείτε να διασφαλίσετε ότι προστατεύετε τους καταναλωτές σας, τους πολίτες σας. Τι γίνεται με αυτούς που θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα, που θέλουν να ξοδέψουν χρήματα στην Ελλάδα; Τα πάτε απίστευτα καλά στον τομέα του τουρισμού. Στην πραγματικότητα, χάρη σε αυτό έχετε αυξήσει τις προοπτικές για την οικονομία σας. Ανησυχείτε ότι αν η Ευρώπη έχει έναν πολύ κακό χειμώνα, οι άνθρωποι δεν θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να έρθουν;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, μια ύφεση είναι κακή για την οικονομία γενικά, αλλά πιστεύω ότι η ελληνική τουριστική βιομηχανία έχει ανακάμψει εντυπωσιακά και μάλλον οδεύουμε προς μια χρονιά-ρεκόρ. Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει γίνει ένας ελκυστικός προορισμός, όχι μόνο το καλοκαίρι, όχι μόνο για τα νησιά. Εστιάζουμε πολύ στη βιωσιμότητα. Και φυσικά, νομίζω ότι γεφυρώνουμε επίσης αυτό το χάσμα ανάμεσα στο να έρθει κάποιος στην Ελλάδα απλώς για ευχαρίστηση και στο να έρθει στην Ελλάδα για δουλειά. Υπάρχουν πολλοί ψηφιακοί νομάδες που μετακομίζουν τώρα στην Ελλάδα. Προσφέρουμε σημαντικά κίνητρα. Είναι ένα υπέροχο μέρος, όχι μόνο για να το επισκεφθείτε, αλλά και ένα μέρος απ’ όπου μπορείτε να εργαστείτε, να ζήσετε όταν συνταξιοδοτηθείτε. Ίσως είναι επίσης ένα υπέροχο μέρος για τους Βορειοευρωπαίους να περάσουν τον χειμώνα τους γιατί σίγουρα θα θέλουν να εξοικονομήσουν χρήματα στους λογαριασμούς θέρμανσης. Περάστε λοιπόν λίγο χρόνο στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, θα περάσετε υπέροχα και πιθανότατα θα είναι και φθηνότερο για εσάς.
Caroline Hyde: Είσαστε καλός “πωλητής”. Ακούγεται απολαυστικό. Κύριε Πρωθυπουργέ, μιλήστε μας λίγο για ορισμένες από τις ανησυχίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων που έχουν επισημανθεί, σε έναν βαθμό, εδώ στα Ηνωμένα Έθνη. Συγκεκριμένα, σκέφτομαι τον Πρόεδρο της Τουρκίας. Για άλλη μια φορά, γνωρίζουμε ότι η έχθρα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας κρατάει εδώ και καιρό και σε κάποια πεδία, αλλά γνωρίζουμε επίσης και για κατηγορίες ακόμα και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που έχει εξαπολύσει η Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας. Ποιά είναι η απάντησή σας; Ποια είναι η στάση που έχουν τηρήσει οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη σε όλο αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα έχω την ευκαιρία να απαντήσω στον Πρόεδρο Ερντογάν όταν εκφωνήσω την ομιλία μου την Παρασκευή. Το να κατηγορείς την Ελλάδα για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στο ζήτημα της μετανάστευσης είναι απλώς εξωφρενικό. Είναι εξωφρενικό γιατί είναι η Τουρκία που, πολύ ανοιχτά και πολύ δημόσια, εργαλειοποιεί τους μετανάστες τα τελευταία δύο χρόνια, προσπαθώντας να τους ενθαρρύνει, να τους στείλει στα ελληνικά σύνορα, προσπαθώντας να τους ωθήσει στην Ευρώπη. Διασώζουμε δεκάδες χιλιάδες. Έχουμε διασώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονταν σε κίνδυνο στη θάλασσα. Υπερασπιζόμαστε τα σύνορά μας όπως έχουμε υποχρέωση να κάνουμε, αλλά σεβόμαστε επίσης τα θεμελιώδη δικαιώματα και θα έπρεπε να συνεργαζόμαστε με την Τουρκία για να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα αντί να βλέπουμε μια Τουρκία να “μάς κουνάει και το δάχτυλο”. Γενικά έχουμε δει ένα κρεσέντο τουρκικής ρητορικής κατά της Ελλάδας που είναι προφανώς απαράδεκτο. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που έχει επισημανθεί προς την Τουρκία από την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και από τις ΗΠΑ. Δεν χρειαζόμαστε άλλη πηγή γεωπολιτικής αστάθειας στην Ανατολική Μεσόγειο όταν διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας και προσπαθούμε να υποστηρίξουμε την Ουκρανία.
Caroline Hyde: Γιατί νομίζετε πως ο Ερντογάν το κάνει αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Νομίζω, σε κάποιο βαθμό, λόγω της εσωτερικής πολιτικής, αλλά αυτό είναι δικό του πρόβλημα και όχι δικό μου. Είναι το πεπρωμένο μας από τη γεωγραφία να ζούμε μαζί. Και όπως του έχω πει πολλές φορές, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να συμφωνήσουμε ότι ακόμη και όταν διαφωνούμε, θα πρέπει να το κάνουμε με πολιτισμένο τρόπο. Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας ενός συμμάχου στο ΝΑΤΟ είναι προφανώς απαράδεκτη. Δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή από την Ελλάδα, και ουσιαστικά δείχνει την Τουρκία ως μια χώρα που δεν είναι πλέον μέρος αυτού που συνηθίζουμε να αποκαλούμε, Δυτική συμμαχία. Ο Πρόεδρος Ερντογάν αρνείται, αυτό το διάστημα, να συναντηθεί μαζί μου. Έχω πει ανοιχτά ότι είμαι πάντα ανοιχτός για συζήτηση και πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον της περιφερειακής σταθερότητας να μειωθεί σημαντικά η ένταση της ρητορικής. Δεν βοηθά κανέναν, νομίζω, ούτε τον εαυτό του, αν συνεχίσει σε αυτόν τον δρόμο.
Caroline Hyde: Κύριε Πρωθυπουργέ, θα αρχίσω να κάνω μερικές σχετικά ευαίσθητες ερωτήσεις σχετικά με τη δική σας εσωτερική πολιτική τώρα, γιατί γνωρίζω ότι υπάρχει μια συνεχιζόμενη ανησυχία σχετικά με ένα σκάνδαλο παρακολουθήσεων που αφορά την κυβέρνησή σας. Μπορείτε να μας μιλήσετε γι αυτό; Είναι πολλοί που δεν γνωρίζουν ότι η κυβέρνησή σας έχει αναγνωρίσει ότι υπήρξε παρακολούθηση στο τηλέφωνο ενός αρχηγού της αντιπολίτευσης. Είπατε ότι ήταν νόμιμο, αλλά ίσως λάθος. Αλλά αυτό το ζήτημα έχει κλιμακωθεί και έχει προκαλέσει πολλές αντιπαραθέσεις. Πού βρίσκεται τώρα και πόσο ανησυχείτε για τη δική σας εικόνα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι ένα σοβαρό θέμα το οποίο έθιξα πολύ ανοιχτά από την αρχή, παραδεχόμενος με θάρρος ότι έγινε ένα λάθος, κάνοντας αλλαγές σε πρόσωπα και φροντίζοντας να έχουμε ακόμη πιο αυστηρά φίλτρα όσον αφορά το θέμα των παρακολουθήσεων. Ταυτόχρονα, υπάρχει επίσης ένα πολύ ευρύτερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, και αυτό είναι η εξάπλωση των παράνομων λογισμικών των παρακολουθήσεων σε όλη την Ευρώπη. Αυτό είναι κάτι που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και πρέπει να τηρήσουμε μια πολύ λεπτή γραμμή μεταξύ τού να διασφαλίσουμε ότι προστατεύουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, αλλά και να μην διακυβεύουμε τη δυνατότητα των υπηρεσιών ασφαλείας μας να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Και νομίζω ότι πρέπει να πρωτοστατήσουμε στη διασφάλιση της απαγόρευσης της πώλησης αυτών των παράνομων λογισμικών που επιτρέπουν σε κάποιον να έχει πρόσβαση στο τηλέφωνο σου χωρίς να το γνωρίζεις. Και αυτό χρειάζεται μία ευρωπαϊκή απάντηση. Είναι σοβαρό θέμα. Το έχουμε αντιμετωπίσει με ειλικρίνεια και διαφάνεια, και θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα ενισχύσουμε περαιτέρω την ικανότητα των υπηρεσιών πληροφοριών μας ώστε να είναι σε θέση να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά με την απαραίτητη εποπτεία που επιτρέπει στους πολίτες να αισθάνονται άνετα με τον τρόπο λειτουργίας τους.
Caroline Hyde: Μιλήσατε για τη θαρραλέα προσπάθειά σας να εξασφαλίσετε διαφάνεια παραδεχόμενος το παράπτωμα. Τι γίνεται λοιπόν με την κυβερνητική σταθερότητα; Πιστεύετε ότι είναι εξασφαλισμένη αυτή τη στιγμή;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτή η κυβέρνηση είναι εξαιρετικά σταθερή και νομίζω ότι αυτό είναι σημαντικό γιατί καταφέραμε να υλοποιήσουμε πραγματικές μεταρρυθμίσεις τα τελευταία τρία χρόνια. Μπαίνουμε σε προεκλογική χρονιά. Θα έχουμε εκλογές την άνοιξη ή στις αρχές του καλοκαιριού του 2023. Η κυβέρνηση μας παραμένει πολύ μπροστά στις δημοσκοπήσεις και στοχεύουμε σε μια ακόμη απόλυτη πλειοψηφία. Νομίζω ότι έχετε δίκιο που επισημαίνετε, ότι σε αυτές τις δύσκολες εποχές, έχει ιδιαίτερη σημασία η πολιτική σταθερότητα. Ζούμε επίσης σε μια εποχή στην οποία πολλές δυνάμεις μπορεί να έχουν συμφέρον να αποσταθεροποιήσουν τις δημοκρατικά εκλεγμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στο τέλος της ημέρας, έχουμε μια δημοκρατία η οποία λειτουργεί εύρυθμα και έχουμε επίσης μεγάλη εμπιστοσύνη στον ελληνικό λαό. Θα παρουσιάσουμε τον απολογισμό μας όταν έρθει η ώρα. Και ελπίζουμε ότι οι πολίτες θα μάς εμπιστευτούν για άλλη μια φορά την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Γιατί νομίζω ότι ξέρουν ότι αντιμετωπίσαμε εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις, αποτελεσματικά και ότι η Ελλάδα τώρα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι ήταν όταν αναλάβαμε το 2019.
Caroline Hyde: Δημοσιονομικά μιλώντας, όσον αφορά το χρέος. Πιστεύετε λοιπόν ότι υπάρχει επενδυτική βαθμίδα στον ορίζοντα; Χρειάζεται να γίνουν οι εκλογές για να γίνει αυτό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, όσον αφορά τη δημοσιονομική κατάσταση, ναι, είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση τώρα από ό,τι ήμασταν. Εκπληρώσαμε τις υποσχέσεις μας. Μειώσαμε τους φόρους χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Αποδείξαμε ότι είναι πραγματικά δυνατόν να μειωθούν οι φόροι, να επιτευχθεί η ανάπτυξη χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η δημοσιονομική πορεία. Και αυτό είναι σημαντικό για μια χώρα όπως η Ελλάδα που θα έχει φέτος τη σημαντικότερη, την ταχύτερη μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Θα φανταζόμουν ότι, ναι, οι οίκοι αξιολόγησης θα εξετάσουν την πολιτική κατάσταση και το τι θα συμβεί το 2023. Αλλά είμαι πεπεισμένος ότι θα φτάσουμε στην επενδυτική βαθμίδα. Θα είναι το κατάλληλο τέλος σε μια πολύ οδυνηρή περίοδο που ξεκίνησε το 2010. Οι Έλληνες έχουν υποφέρει πολύ, υπέμειναν πολλά. Αλλά νομίζω ότι η Ελλάδα έχει αποδείξει και σε ό,τι αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις, ως προς τον πραγματικό μετασχηματισμό που συντελείται, ότι μπορεί να είναι μια ευχάριστη έκπληξη και ότι μπορεί να βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα όχι για τους λάθος λόγους, αλλά για τους σωστούς λόγους.
Caroline Hyde: Είστε αισιόδοξος σε μια στιγμή που τα Ηνωμένα Έθνη αντιμετωπίζουν μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις, αλλά πραγματικά υπάρχει η αίσθηση ότι…
Κυριάκος Μητσοτάκης: …Νομίζω ότι είμαι ρεαλιστής. Κατανοούμε ότι οι προκλήσεις είναι τεράστιες, αλλά ταυτόχρονα έχουμε την υποχρέωση να χαράξουμε ένα δρόμο μέσα από ταραγμένα νερά. Και νομίζω ότι έχουμε αποδείξει ότι έχουμε την ικανότητα να διαχειριζόμαστε σωστά τις κρίσεις, αλλά ταυτόχρονα να εφαρμόζουμε τις μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις που θα μας επιτρέψουν να αλλάξουμε τη χώρα ουσιαστικά. Δεν με ενδιαφέρει μόνο η αλλαγή μικρής κλίμακας, μια απλή διαχείριση του καθημερινού πολιτικού κύκλου. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και νομίζω ότι έχουμε βάλει τα θεμέλια. Πολλά μένουν να γίνουν. Αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες, αλλά, ναι, παραμένω αρκετά αισιόδοξος για τις προοπτικές της χώρας.
Caroline Hyde: Να έρθετε ξανά για να μας πείτε μας πώς εξελίσσεται αυτή η διαδικασία. Σας ευχόμαστε καλή επιτυχία και στην ομιλία της Παρασκευής.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ πολύ.
