Ανοιχτός χώρος, καινοτομία, ευελιξία. Τρία βασικά συστατικά στις σχέσεις δύο χωρών πλαισιώνουν τα νέα γραφεία της πρεσβείας της Ολλανδίας στην Αθήνα, τα οποία το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου θα ανοίξουν τις πόρτες στο ελληνικό κοινό. Ο κ. Jan Versteeg είναι ίσως ο μοναδικός πρέσβης χωρίς… δικό του γραφείο. Η «Ν» τον επισκέφτηκε στην καινοτόμο εγκατάσταση στο Καλλιμάρμαρο και συζήτησε μαζί του για την Ελλάδα, την Ευρωζώνη αλλά και τον Ολλανδό πρόεδρο του Eurogroup.
Η Ολλανδία είναι μία από τις χώρες στις οποίες κατά την έξαρση της κρίσης επικρατούσε ιδιαίτερος προβληματισμός γύρω από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.
Μου δίνετε τη δυνατότητα να αντιδράσω σε κάτι που έχω ακούσει πολλές φορές τα τελευταία 2,5 χρόνια. Την άποψη ότι έχουμε μία προκατάληψη εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων. Αυτό δεν ευθυγραμμίζεται με την πραγματικότητα. Γενικώς, υπάρχει μία θετική στάση απέναντι στη χώρα σας. Θα σας δώσω δύο παραδείγματα. Το πρώτο παράδειγμα είναι ότι τον προηγούμενο χρόνο η Ελλάδα επιλέχθηκε από τους Ολλανδούς τουρίστες ως η πλέον φιλική χώρα για να την επισκεφτούν. Η Ελλάδα «έκλεισε» πριν από άλλους σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς. Πολλοί φίλοι με ζηλεύουν που ζω σε αυτήν την υπέροχη χώρα. Το δεύτερο παράδειγμα έχει εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Κατά τη διάρκεια της μετάβασης της Ελλάδας στη δημοκρατία στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και όταν συζητήθηκε η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1981, υπήρξε ισχυρή ολλανδική υποστήριξη. Η ηγετική προσωπικότητα ήταν ο δρ Max van der Stoel, αρχικά ως μέλος του κοινοβουλίου και αργότερα ως υπουργός Εξωτερικών. Στη νέα μας Πρεσβεία θα έχουμε ένα δωμάτιο “Max van der Stoel”. Θα εγκαινιαστεί στις 12 Δεκεμβρίου 2014 από τον πρώτο αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Frans Timmermans.
Η αυστηρή προσέγγιση την οποία ακολούθησε η Ολλανδία το 2012 έχει ένα συγκεκριμένο υπόβαθρο. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ολλανδία βρίσκονται υπό εξονυχιστική εξέταση από το κοινοβούλιο για τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα χρήματα των φορολογούμενων. Ειδικά μετά την τραπεζική κρίση του 2008, που χτύπησε σκληρά την Ολλανδία, όλοι οι υπουργοί αισθάνονται τον ζουρλομανδύα αυτών των δημοσιονομικών κανόνων. Όταν το 2009 ξέσπασε η κρίση στην Ελλάδα, διαπιστώθηκε ότι οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες είχαν αγνοηθεί πλήρως. Σε διάστημα ενός έτους, ο ελληνικός δημόσιος τομέας ξόδεψε τουλάχιστον 30 δις περισσότερα απ’ όσα εισέπραξε. Η Ελλάδα είχε έλλειμμα περίπου 15% του ΑΕΠ, όταν το όριο είχε οριστεί στο 3%. Αυτό κατέστησε πολύ δύσκολο για τους υπουργούς μας να απευθυνθούν στο κοινοβούλιο και να υπερασπιστούν ένα πολύ σημαντικό πακέτο διάσωσης για την Ελλάδα. Ειδικά επειδή αυτά ήταν χρήματα που δεν είχαμε, αλλά θα έπρεπε να δανειστούμε από τις αγορές. Αυτό εξηγεί γιατί εκείνες οι συζητήσεις ήταν πολύ σκληρές και γιατί τα δάνεια συνοδεύτηκαν από όρους οι οποίοι θα διασφάλιζαν ότι η βλάβη θα επιδιορθωνόταν και η κατάσταση δεν θα επαναλαμβανόταν σύντομα. Ανέλαβαν το πολιτικό κόστος και έπεισαν το κοινοβούλιο ότι αυτό ήταν το σωστό. Και για την Ελλάδα και για την Ολλανδία.
Πόσο διαφορετικό είναι σήμερα το κλίμα στο Άμστερνταμ γύρω από την Ελλάδα; Από τη μία πλευρά είναι δεδομένη η δημοσιονομική πρόοδος της ελληνικής οικονομίας μετά από οριζόντιες, συχνά βίαιες, περικοπές, από την άλλη πλευρά τίθεται υπό αμφισβήτηση η ποιότητα εφαρμογής του ευρύτερου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Με άλλα λόγια, θα λέγατε ότι αλλάζουν τα πράγματα στην Ελλάδα ή τοποθετούνται χρόνια προβλήματα κάτω από το χαλί;
Μου κάνει εντύπωση ότι κάθε φορά που πηγαίνω στην Ολλανδία ο κόσμος λέει: «Λοιπόν, τώρα τα πράγματα πηγαίνουν πραγματικά καλύτερα στην Ελλάδα, έτσι δεν είναι;». Η αντίληψη της κοινής γνώμης είναι ότι η Ελλάδα έχει κάνει στροφή και βρίσκεται και πάλι σε ανοδική πορεία. Εκείνοι που γνωρίζουν τα στοιχεία έχουν εντυπωσιαστεί από τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση έχει βάλει σε τάξη τα δημόσια οικονομικά. Και όλοι γνωρίζουν ότι πολλοί Έλληνες πλήρωσαν πολύ υψηλό τίμημα για αυτήν τη μεταστροφή.
Είναι πολύ καλή είδηση το γεγονός ότι, αν δεν διαταραχθεί η τρέχουσα τάση, η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά σχεδόν 3% το 2015, δηλαδή σημαντικά πιο πολύ από τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης. Η μεγάλη πρόκληση είναι να καταστεί αυτή η ανάπτυξη βιώσιμη, να διασφαλιστεί η δημιουργία θέσεων εργασίας. Για να συμβεί αυτό, είναι πολύ σημαντική η μεταρρυθμιστική ατζέντα. Η κυβέρνηση Σαμαρά σωστά διακηρύσσει ότι επιθυμεί να αλλάξει το οικονομικό μοντέλο, από τις εισαγωγές και την κατανάλωση, σε περισσότερη παραγωγή και εξαγωγές. Για να φτάσετε εκεί, χρειάζεστε να επενδύσετε στην παραγωγική σας ικανότητα. Επενδυτές, είτε από την Ελλάδα, είτε από το εξωτερικό, θα είναι πρόθυμοι να επενδύσουν από τη στιγμή που θα αποκτήσουν την αίσθηση ότι μεταρρυθμίσεις εφαρμόζονται αμετάκλητα σε τομείς όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, η αύξηση της διαφάνειας, η μείωση της αναμονής στη δικαιοσύνη και η σταθεροποίηση του φορολογικού περιβάλλοντος. Θα είναι πρόθυμοι να επενδύσουν επειδή η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει: εξαιρετικούς και υψηλά καταρτισμένους ανθρώπους, πλούσιους φυσικούς πόρους, προνομιακή γεωγραφική θέση στον χάρτη του διεθνούς εμπορίου και ένα πολύ φιλόξενο περιβάλλον διαβίωσης, για να αναφέρουμε κάποια από αυτά.
Πρόσφατα, ο κ. Ντέισελμπλουμ αποκάλυψε ότι το 2012 η Ολλανδία, όπως και η Γερμανία, είχαν εκπονήσει σχέδιο Β, για την έξοδο από την Ευρωζώνη.
Το πιο σημαντικό σημείο σε αυτήν τη συνέντευξη, νομίζω, ήταν η αναφορά ότι σήμερα βρισκόμαστε σε μία πολύ διαφορετική θέση απ’ ό,τι το 2012. Το Ευρώ τα πηγαίνει πολύ καλύτερα, τα δημόσια οικονομικά των κυβερνήσεων στις περισσότερες χώρες είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Τώρα προσπαθούμε να επιτύχουμε την ανάπτυξη που επιδιώκουμε, να δημιουργήσουμε τις δουλειές που χρειάζονται, να ενισχύσουμε τις μακροπρόθεσμες προοπτικές μας.
Ο κ. Ντέισελμπλουμ είπε ότι η ολλανδική κυβέρνηση πάντοτε επιθυμούσε να διατηρηθεί η Ευρωζώνη ενωμένη και πως θα κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να το επιτύχουμε. Αλλά επίσης εξετάσαμε τι θα μπορούσε να συμβεί στην απίθανη περίπτωση που δεν θα τα καταφέρναμε. Δεν θέλεις να συμβεί ένας σεισμός, αλλά πρέπει να είσαι προετοιμασμένος γι’ αυτόν. Σύμφωνα με τον υπουργό μας, ήταν πολύ σωστό και σοφό από την πλευρά εκείνης της κυβέρνησης να αποφύγει μία σπέκουλα πάνω σε αυτό: Δεν θέλεις να δημιουργείς πανικό στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ειδάλλως, συντελείς στην ήττα σου.
Θα θέλατε ίσως να μοιραστείτε την αίσθηση που αποκομίζετε από τον κ. Ντέισελμπλουμ και το έργο του στο Eurogroup;
Προσωπικά τρέφω πολύ μεγάλη εκτίμηση για τον Γερούν Ντέισελμπλουμ. Είναι πολύ ευθύς και -ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες- έχει καθαρό μυαλό. Αλλά έχει επίσης και μία ζεστή καρδιά και αισθάνεται πολύ υπεύθυνος για τον αντίκτυπο των πολιτικών αποφάσεων στους πολίτες. Για παράδειγμα, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, με κάλεσε για να ακούσει πώς εξελίσσονταν τα πράγματα στη βάση. Ήθελε να γνωρίζει ποιες ήταν οι συνέπειες της κρίσης στην ελληνική κοινωνία και ποιες μεταβολές καταγράφονταν.
Ο πρόεδρος του Eurogroup δεν είναι το αφεντικό του Eurogroup. Προεδρεύει των συνεδριάσεων. Πρέπει να διασφαλίζει ότι στο τέλος μιας διαβούλευσης θα πρέπει να προκύπτει μία κοινή θέση. Επίσης, μιλά εξ ονόματος της ομάδας. Πρόκειται για μία κατάσταση την οποία είθισται να αντιμετωπίζουμε στην ολλανδική πολιτική σκηνή: πάντοτε έχουμε συνασπισμούς και ο Πρωθυπουργός είναι περισσότερο προεδρεύων παρά αφεντικό. Πρέπει να είσαι ικανός να εντοπίζεις συμβιβασμούς που να λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις διαφορετικών πλευρών. Αλλά πρέπει να γνωρίζεις πού θέλεις να πας.
Ο κ. Ντέισελμπλουμ είναι πεπεισμένος ότι η στρατηγική ενδυνάμωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας θα πρέπει να έχει τρεις πυλώνες: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, υγιή δημόσια οικονομικά και στοχευμένες, υποστηρικτικές επενδύσεις. Χρειάζεσαι όλους αυτούς τους τρεις άξονες για να έχεις ένα σταθερό οικοδόμημα.
Τόνισε επανειλημμένα ότι η Ευρώπη θα σταθεί δίπλα στην Ελλάδα και θα βοηθήσει τη χώρα. Έχει επίσης επισημάνει ότι έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος από την Ελλάδα η οποία είναι αναγκαίο να συνεχιστεί αποφασιστικά με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν την οικονομία πιο ανταγωνιστική. Γνωρίζω επίσης ότι τρέφει βαθύ σεβασμό στις θυσίες τις οποίες έπρεπε να υποστούν κατά τη διάρκεια της κρίσης και πιστεύω ότι η Ευρώπη το αναγνωρίζει αυτό.
Πώς αξιολογείτε τις διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ολλανδίας; Σε ποιους τομείς θα εντοπίζατε δυναμική για στενότερη συνεργασία;
Η Ελλάδα και η Ολλανδία είναι χώρες παρόμοιου μεγέθους, και οι δύο με έναν εξωστρεφή και ναυτιλιακό προσανατολισμό. Οι εμπορικοί δεσμοί πηγαίνουν αιώνες πίσω. Είμαστε και οι δύο χώρες μέλη των οικογενειών της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Εκατοντάδες χιλιάδες Ολλανδοί έρχονται εδώ για διακοπές κάθε χρόνο, μερικές χιλιάδες Ελλήνων φοιτητών σπουδάζουν στα ολλανδικά πανεπιστήμια και σημαντικές ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ολλανδικές ρίζες. Συνεπώς, είναι πολλά αυτά που μοιραζόμαστε.
Αλλά υπάρχουν επίσης πολλές νέες ευκαιρίες για συνεργασία. Υπάρχει μια σειρά από ενδιαφέρουσες και παραγωγικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Για παράδειγμα, συνεργαζόμαστε στο πλαίσιο της Ομάδας Δράσης της Ε.Ε. για την Ελλάδα στον τομέα της ολοκλήρωσης του κτηματολογίου και στον ρόλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αλλά υπάρχει επίσης μία ευρεία συνεργασία μεταξύ της Αθήνας και του Άμστερνταμ, με την υποστήριξη των άριστων σχέσεων των δημάρχων Van der Laan και Καμίνη. Ένα άλλο πεδίο στον οποίο πιστεύω θα μπορούσαν να υπάρξουν μεγάλες συνέργειες είναι ο αγροδιατροφικός τομέας. Η Ολλανδία, παρά το μικρό της μέγεθος, έχει μία τεράστια αγροτική παραγωγική. Για την Ελλάδα, ο αγροτικός τομέας είναι ένας από αυτούς που θα αποτελέσουν «κλειδί» για τις εξαγωγές και θα οδηγήσουν την ανάπτυξη.
Υπάρχει επίσης μεγάλη δυναμική στη σκηνή των startup και στις δύο χώρες. Αυτές οι νέες, καινοτόμοι, μικρές επιχειρήσεις μπορούν πραγματικά να συνεισφέρουν στο νέο οικονομικό μοντέλο. Κατά τη γνώμη μου, είναι κρίσιμο να προσφέρει κανείς μία προοπτική στον τεράστιο αριθμό καλά εκπαιδευμένων και δημιουργικών νέων Ελλήνων. Αυτοί είναι το μέλλον της χώρας. Με το Orange Grove προσπαθούμε να βοηθήσουμε με μία ταπεινή συνεισφορά στο τοπικό οικοσύστημα των startup, εγκαθιδρύοντας συνδέσμους ανάμεσα σε ό,τι συμβαίνει εδώ και σε ό,τι συμβαίνει στην Ολλανδία, μεταξύ του ακαδημαϊκού και του επιχειρηματικού χώρου, μεταξύ των μικρών, νέων επιχειρήσεων και των εγκαθιδρυμένων, μεγάλων επιχειρήσεων.
Να περιμένουμε ότι η προσομοίωση των γραφείων της Πρεσβείας σε περιβάλλον αεροδρομίου αποσκοπεί να «απογειώσει» και τον πορτοκαλεώνα που βρίσκεται στο ισόγειο του κτηρίου;
Απολύτως. «Ο μόνος δρόμος είναι προς τα πάνω», όπως λένε.
Η έδρα της Πρεσβείας της Ολλανδίας στην Αθήνα, με θέα στο Καλλιμάρμαρο, έχει μεταμορφωθεί από έναν παραδοσιακό κλειστό τύπο γραφείων σε έναν ανοιχτό και ενιαίο χώρο εργασίας που διευκολύνει τη στενή συνεργασία. Συγκεκριμένο γραφείο δεν διατίθεται πλέον ούτε στον ίδιο τον Πρέσβη, ο οποίος διεκπεραιώνει τις υποθέσεις του σε έναν από τους διαθέσιμους κάθε φορά σταθμούς εργασίας. Στοιχεία του χώρου παραπέμπουν στο περιβάλλον ενός σύγχρονου αεροδρομίου. Πρόκειται για ένα μοντέλο το οποίο συναντά κανείς σε πολλές κεντρικές δημόσιες υπηρεσίες στην Ολλανδία. Ακόμη και βασικά τμήματα του ολλανδικού υπουργείου Εξωτερικών στη Χάγη έχουν υιοθετήσει την ιδέα ’Het Nieuwe Werken’, που σημαίνει «Το νέο έργο». Αυτή βασίζεται σε τρεις έννοιες:
• Bricks
Ανοιχτός, ενιαίος χώρος που σηματοδοτεί το τέλος των ιδιωτικών γραφείων. Συμπληρώνεται από ατομικούς «τομείς συγκέντρωσης» και σημεία συνεδριάσεων.
• Bytes
Σύγχρονη, φορητή τεχνολογία η οποία ενθαρρύνει την εργασία και εκτός γραφείου.
• Behaviour
Ατομική υπευθυνότητα του εργαζόμενου, ο οποίος ρυθμίζει ο ίδιος το ωράριο εργασίας του, επιτρέποντας στους προϊσταμένους να επικεντρωθούν στον συντονισμό και στα αποτελέσματα.
*Την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου έχουν προγραμματιστεί τα εγκαίνια της εγκατάστασης. Το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου, 12.00 – 17.00, θα είναι ανοιχτές οι πόρτες για το κοινό.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ
[email protected]
@VasKostoulas
