Αφιέρωμα στις επισκέψεις των εν ενεργεία προέδρων των ΗΠΑ στην Ελλάδα, από το 1959 έως σήμερα, πραγματοποιεί το ΑΜΠΕ, με αφορμή την άφιξη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα, στις 15 Νοεμβρίου.
Μέχρι σήμερα, μόλις τρεις Αμερικανοί πρόεδροι έχουν βρεθεί στην Ελλάδα. Ο πρώτος ήταν ο Ντοάιτ Αϊζενχάουερ, τον Δεκέμβριο του 1959, ενώ ακολούθησαν ο Τζορτζ Μπους τον Ιούλιο του 1991 και ο Μπιλ Κλίντον τον Νοέμβριο του 1999.
Ντουάιτ Αϊζενχάουερ
Ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ήταν ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που επισκέφτηκε την Ελλάδα, καθώς βρέθηκε στην Αθήνα για δυο ημέρες, στις 14 και 15 Δεκεμβρίου του 1959, στο περιθώριο της περιοδεία του, η οποία περιλάμβανε επισκέψεις σε 11 κράτη. Ήταν η εποχή του Ψυχρού Πολέμου με την αντιπαράθεση ΗΠΑ – Σοβιετικής Ένωσης, να συνυπάρχει με «θερμές» συγκρούσεις, όπως αυτή μεταξύ Πακιστάν – Ινδίας.
Η συνειδητοποίηση της απειλής του πυρηνικού πολέμου είχε οδηγήσει τις πολιτικές ηγεσίες σε κινήσεις για αποκλιμάκωση και συνεννόηση. Το ταξίδι του Αϊζενχάουερ εντάσσονταν σε αυτή την προσπάθεια.
Στην Αθήνα, την οποία είχε επισκεφθεί και επτά χρόνια νωρίτερα, το 1952, ως αρχηγός του ΝΑΤΟ, ο «Άικ» έτυχε ενθουσιώδους λαϊκής υποδοχής, και εξαιρετικών εκδηλώσεων φιλοξενίας εκ μέρους των αρχών. Κατά τη διάρκεια των επαφών του, τονίστηκε η στενή σχέση των δύο χωρών, η οποία αναπτύχθηκε με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως, με τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
Στην νέα εποχή, υπογραμμίστηκε, ότι ιδιαίτερο βάρος είχε ο κοινός αγώνας για την υπεράσπιση των αξιών του Δυτικού Κόσμου, μέσω και τις στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Τα δύο μέρη εξέτασαν την κατάσταση στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο και εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για την προοπτική ανεξαρτησίας τη Κύπρου. Επίσης αντάλλαξαν απόψεις για τις δυνατότητες βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου του ελληνικού λαού.
Τζορτζ Μπους
Πέρασαν 32 χρόνια μέχρι την επόμενη επίσκεψη Αμερικανού προέδρου στην Ελλάδα. Στις 19 – 20 Ιουλίου του 1991 ήταν η σειρά του Τζορτζ Μπους να βρεθεί στην Αθήνα, με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό να αποτελούν τα κύρια θέματα συζήτησης. Παρά τις αυξημένες προσδοκίες, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά, ενώ απογοήτευση προκάλεσε και η αναφορά του Μπους ότι η εισβολή στην Κύπρο ήταν διαφορετική από εκείνη στο Κουβέιτ.
Η αποφασιστική και κρίσιμη συνδρομή της Ελλάδας, στο πλευρό των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πόλεμου στον Περσικό Κόλπο, μετά από την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, εκθειάστηκε από τον Τζορτζ Μπους, ο οποίος συζήτησε με τους Έλληνες πολιτικούς και τις δυνατότητες αμυντικής και οικονομικής συνεργασίας.
Στις 20 Ιουλίου, ο Αμερικανός Πρόεδρος συνοδευόμενος από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον υπουργό Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά και τον υπουργό Άμυνας Ιωάννη Βαρβιτσιώτη επισκέφθηκε την ναυτική βάση των ΗΠΑ, στη Σούδα της Κρήτης. Αναχωρώντας από την Ελλάδα, ο Τζορτζ Μπους επισκέφθηκε την Τουρκία.
Μπιλ Κλίντον
Μετά τη συμμετοχή του στις εργασίες της διάσκεψης του ΟΑΣΕ στην Κωνσταντινούπολη, ο Μπίλ Κλίντον πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα στις 19 – 20 Νοεμβρίου του 1999, κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, καθώς κόμματα και πολιτικές κινήσεις διαδήλωναν στην Αθήνα και σε πολλές πόλεις της χώρας. Κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων, έγιναν εκτεταμένα επεισόδια και η αστυνομία πραγματοποίησε πολλές συλλήψεις.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε συνομιλίες με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο, στις οποίες τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό ήταν κύρια θέματα συζητήσεων, με την ελληνική πλευρά να επισημαίνει την αδιαλλαξία της Τουρκίας, να ζητεί τον σεβασμό των κανόνων του διεθνούς δικαίου και να υπογραμμίζει ότι οι διεκδικήσεις της Τουρκίας επί νήσων και νησίδων του Αιγαίου δεν θα έπρεπε ούτε ως σκέψεις να διατυπωθούν, καθώς το μόνο υπαρκτό πρόβλημα είναι ο προσδιορισμός των ορίων της υφαλοκρηπίδας.
Ο Μπιλ Κλίντον αναφέρθηκε στην ιστορία φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς και στους ομογενείς. Για τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, περιορίστηκε να σημειώσει ότι κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία, σε κάθε δημόσια ευκαιρία, προέτρεπε την ηγεσία και τον λαό να αναζητήσουν τη συμφιλίωση με την Ελλάδα, ενώ για το Κυπριακό δεσμεύτηκε να καταβάλει τις καλύτερες δυνατές προσπάθειες.
Κατά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι οι διαφορές που υπάρχουν στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα πρέπει να παραπεμφθούν στο δικαστήριο της Χάγης ή σε κάποιο άλλο αμοιβαίως αποδεκτό οργανισμό και ότι η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή στην Ευρώπη αν δεν λύσει τις διαφορές της με την Ελλάδα. Για το Κυπριακό, ανέφερε ότι η υπάρχουσα κατάσταση είναι απαράδεκτη, δεσμευόμενος να κάνει ότι του επιτρέπεται από τη θέση του για μία δίκαιη και διαρκή λύση. Επίσης, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας για την προώθηση της σταθερότητας, της ευημερίας, της ανάπτυξης, και της δημοκρατίας στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του, ο Μπιλ Κλίντον μίλησε σε εκδήλωση του Ελληνο-αμερικανικού Επιμελητηρίου, όπου απέδωσε εύσημα στην ελληνική κυβέρνηση για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και αναγνώρισε εμμέσως ως λάθος τη στάση των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, σημειώνοντας ότι η Ουάσιγκτον προέταξε το στρατηγικό της συμφέρον λόγω του Ψυχρού Πολέμου. Υποστήριξε την ορθότητα για την απόφαση των ΗΠΑ να επιτεθούν στο Κοσσυφοπέδιο, έσπευσε όμως να τονίσει ότι κατανοεί τους λόγους για τους οποίους πολλοί Έλληνες αντέδρασαν σ’ αυτή την επιλογή.
Όπως έγινε γνωστό με κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα μονομερώς ο Λευκός Οίκος, μετά το πέρας της επίσκεψης του Μπιλ Κλίντον, υπήρξε η συμφωνία με τον πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, για μια πρωτοβουλία τεχνολογικής συνεργασίας στα Βαλκάνια και η συμφωνία με το ελληνικό υπουργείο Γεωργίας για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω της Ελλάδας, σε άλλες χώρες της περιοχής.
Επίσης, οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να αναθεωρήσουν την προσφυγή τους εναντίον της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για τις απώλειες από τα πνευματικά δικαιώματα στον τηλεοπτικό τομέα και να εξακολουθήσουν να είναι προμηθευτές των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
