Οι αξιολογήσεις των οίκων γίνονται δελτία νίκης, το ΑΕΠ ανεβαίνει, το spread πέφτει, το αφήγημα «προχωράμε μπροστά» καλά κρατεί. Και όμως—στη βάση της κοινωνίας, μια άλλη στατιστική γραμμή κινείται αντίστροφα: αυτή των ανισοτήτων.
Σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της διαΝΕΟσις, το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών δεν συρρικνώνεται πια. Από το 2019 και μετά, αντιθέτως, μεγαλώνει. Ο δείκτης S80/S20 — αυτός που συγκρίνει το εισόδημα του πλουσιότερου 20% με εκείνο του φτωχότερου 20% — αντί να κλείνει, ανοίγει επικίνδυνα. Το ίδιο και ο Gini, που μετρά τις συνολικές ανισότητες σε όλο το πληθυσμιακό φάσμα. Μέχρι το 2019, η Ελλάδα συνέκλινε με την υπόλοιπη Ευρώπη. Έκτοτε στην ΕΕ η ψαλίδα εξακολουθεί να κλείνει και στην Ελλάδα να ανοίγει.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο τεχνοκρατικό. Είναι πολιτικό. Είναι κοινωνικό. Είναι καθημερινό. Γιατί όσο η οικονομία «πηγαίνει καλά», αλλά τα τρόφιμα ακριβαίνουν σταθερά ταχύτερα από τον κατώτατο μισθό, τόσο οι αριθμοί παύουν να σημαίνουν κάτι για τον πολίτη. Οι ανισότητες δεν φαίνονται στα στατιστικά δελτία· φαίνονται στο σούπερ μάρκετ.
Η διαΝΕΟσις το λέει κομψά: χρειάζεται αλλαγή στην αρχιτεκτονική της οικονομίας. Δηλαδή, πιο απλά, αλλαγή στο πώς μοιράζεται ο πλούτος. Και εδώ έρχεται το δύσκολο. Οι έμμεσοι φόροι – ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης – βαραίνουν δυσανάλογα τους ασθενέστερους. Αλλά έλα που είναι ο εύκολος τρόπος να γεμίσουν τα ταμεία. Και το συνολικό σύστημα όχι μόνο δεν μειώνει τις ανισότητες, αλλά τις εντείνει.
Η μελέτη προτείνει μια ριζική επανεξέταση του φορολογικού χάρτη, ξεκινώντας από την άμεση φορολογία, εκεί δηλαδή που μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο αναδιανομής και όχι ως ουδέτερο εισπρακτικό μηχανισμό. Αλλά το πρόβλημα είναι πιο βαθύ: η ίδια η οικονομική πολιτική έχει γίνει, εδώ και χρόνια, συμβιβασμός. Έσοδα με κάθε μέσο. Πλεονάσματα με κάθε κόστος. Και η κοινωνική συνοχή; Περίπλοκο θέμα. Άστο αύριο.
Η Ελλάδα επιστρέφει στον «κανονικό» της δρόμο – αυτόν που λέει πως, όταν τελειώνουν τα μεγάλα σοκ, αρχίζει πάλι να βαθαίνει η απόσταση μεταξύ αυτών που έχουν και αυτών που δεν έχουν. Δεν είναι κραχ, είναι φθορά. Δεν είναι βίαιο, είναι αργό. Και ακριβώς γι’ αυτό είναι πιο επικίνδυνο.
Κινεζικό φαγητό
Αλλά ποιος ασχολείται με τις ανισότητες; Τώρα έχουμε άλλα, με πρώτο και καλύτερο…τον Τραμπ. Ο πανίσχυρος πλανητάρχης μας απασχολεί πολλαπλώς – από τις αποφάσεις του για τους δασμούς έως την εξωτερική του πολιτική. Στο πρώτο μέτωπο, αυτό του εμπορικού πολέμου, έκανε ένα βήμα πίσω. Πού; Στα έξυπνα κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, τα οποία και εξαίρεσε από τους κινεζικούς δασμούς. Ίσως να διάβασε και αυτός το διαδικτυακό τρολάρισμα, που κυκλοφορεί και το οποίο εξηγεί με απλό όσο και ξεκάθαρο τρόπο τι έχει γίνει:
«Έχω έλλειμμα με το κινεζικό εστιατόριο της γειτονιάς μου. Εγώ αγοράζει από αυτό φαγητό και εκείνο δεν αγοράζει τίποτα. Έτσι αποφάσισα να του πληρώνω οικειοθελώς υψηλότερες τιμές για να ενθαρρύνω τον εαυτό μου να φτιάχνει μόνος του κινέζικο φαγητό στο σπίτι».
Στα δίχτυα των δασμών
Μπλεγμένο στα δίχτυα των δασμών είναι εν τω μεταξύ και το project διάσωσης της Avramar. Παρόλα αυτά η υφιστάμενη διοίκηση προσπαθεί να κρατήσει τις εμπορικές συμφωνίες ζωντανές και τη δυναμική των πωλήσεων σε ανεκτά επίπεδα. ∆εν είναι τυχαίο εξάλλου ότι συνεχίζει να υλοποιεί επενδύσεις Capex -που το 2023 ανήλθαν σε 11 εκατ. ευρώ-, οι οποίες αφορούν εξοπλισμούς και πλωτά μέσα των μονάδων εκτροφής – πάχυνσης ιχθύων, συσκευαστηρίων, ιχθυογεννητικών σταθµών κτλ.
Ωστόσο ο δασμολογικός πόλεμος ανοίγει νέο κεφάλαιο στη διαχείριση κρίσεων, με τη διοίκηση του ομίλου να βρίσκεται στο στάδιο εκτίμησης των επιπτώσεων που αφορούν τις πωλήσεις προς τις ΗΠΑ και τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων.
Και στο βάθος Ερντογάν
Και μιας και λέμε για διαχείριση κρίσεων, με το καλώδιο τελικά τι γίνεται; Ποιο καλώδιο; Αυτό της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, στις περιοχές Κάσου και Καρπάθου, για το οποίο θα επανεκκινούσαν υποτίθεται οι εργασίες με τον Απρίλιο. Άλλος Γολγοθάς εκεί.
Είναι που έχεις και τον Τραμπ να λέει για τον δικό μας πρωθυπουργό ότι είναι «καλός άνθρωπος» και για τον Τούρκο πρόεδρο πως είναι «πανέξυπνος», «μου αρέσει και του αρέσω». Αυτό το bromance θα καταλήξει σίγουρα και σε συνάντηση. Η ακριβή της ημερομηνία δεν έχει πάντως οριστικοποιηθεί.
