Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Η ημέρα της κρίσης έφθασε… Εδώ και μήνες, αναλυτές, επενδυτές και εκπρόσωποι του χρηματοοικονομικού κλάδου αναφέρονταν στον Σεπτέμβριο, κάνοντας λόγο για την πρώτη, εδώ και μία δεκαετία, αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων.
Η Fed, κορυφαία κεντρική τράπεζα του πλανήτη, ολοκληρώνει σήμερα το βράδυ τη διήμερη συνεδρίασή της και η οικονομική πραγματικότητα περιπλέκει την απόφαση για τα επιτόκιά της, που ως γνωστόν ορίζουν τους «κανόνες του παγκόσμιου παιχνιδιού».
Είναι πολύ δύσκολη η σημερινή εποχή για τους κεντρικούς τραπεζίτες, οι οποίοι έχουν αναλάβει υπερβολικά βάρη από τον εντοπισμό κάποιας «φούσκας» και την εξομάλυνση των αγορών έως την τόνωση της εύθραυστης ανάπτυξης.
Και αυτό, γιατί στο παρελθόν δεν υπήρξε ποτέ ξανά ένα τόσο παρατεταμένο διάστημα με τόσο χαμηλά επιτόκια και συνεπώς δεν υπάρχει η εμπειρία για το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν αυξηθούν.
Δεν είναι άλλωστε λίγες οι περιπτώσεις που κεντρικές τράπεζες είχαν κάνει λάθος διάγνωση και θεώρησαν ότι είχαν εκμηδενίσει τις χρηματοοικονομικές αδυναμίες, παρασυρόμενες από τον σταθερό πληθωρισμό.
Υπήρξαν και περιπτώσεις που κάποιες κεντρικές τράπεζες προχώρησαν σε αυξήσεις επιτοκίων για να διαπιστώσουν πολύ γρήγορα ότι βιάστηκαν και να τα μειώσουν ξανά.
Νωπές είναι οι μνήμες από τα «συντρίμμια» που ακολούθησαν κάποιους παλαιότερους κύκλους αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής της Fed: καταρρεύσεις αντισταθμιστικών ταμείων, νομισματικές κρίσεις σε αναδυόμενες και στάσεις πληρωμής χρέους.
Το ερώτημα τώρα είναι μήπως η Φέντεραλ Ριζέρβ επαναλάβει το ίδιο λάθος στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει την ανάκαμψη, δημιουργώντας χρηματοοικονομικές στρεβλώσεις που θα φανούν στο μέλλον.
Η παγκόσμια ανάπτυξη ακροβατεί και μολονότι η οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ επιταχύνεται, βρίσκεται υπό τη σκιά μιας συνολικά επιδεινούμενης κατάστασης: η Ευρωζώνη εμφανίζει στασιμότητα, η Ιαπωνία βρίσκεται ξανά σε ύφεση και η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται με ταχείς ρυθμούς.
Και μέσα σ΄όλα αυτά, υποβόσκει ένας αδυσώπητος συναλλαγματικός πόλεμος, αφού οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές της ΕΚΤ και της Ιαπωνίας που αποκλίνουν από τη γραμμή των ΗΠΑ -ακόμη και εάν η Fed δεν αυξήσει σήμερα τα επιτόκιά της είναι θέμα χρόνου να το κάνει- θα αποδυναμώσουν το ευρώ και το γιεν, για να αποφύγουν τον αποπληθωρισμό.
Και το χειρότερο, δεν υπάρχει ευθυγράμμιση στις θέσεις των διεθνών οργανισμών, που «υποτίθεται» ότι θέλουν να προστατεύσουν την παγκόσμια οικονομία: ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα έχουν επανειλημμένως ζητήσει από τη Fed να αποφύγει μια πρόωρη αύξηση του κόστους χρήματος στις ΗΠΑ, ενώ ο ΟΟΣΑ δικαιολογεί αύξηση των επιτοκίων.
Ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι, πρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, είχε πει πριν από δύο χρόνια ότι «δεν κατανοούμε πλήρως τι συμβαίνει στις προηγμένες οικονομίες» και έλεγε αλήθεια, καταδεικνύοντας πόσο δύσκολη είναι η λήψη απόφασης.
Το δίλημμα μεγάλο, γιατί είναι μεγάλο το διακύβευμα. Μία άστοχη κίνηση και το σημερινό εκρηκτικό περιβάλλον θα μπορούσε να πάρει φωτιά…
