Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού – Ερευνητή
[email protected]
Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εισαγωγής έβγαλε στην επιφάνεια ένα παλαιό πρόβλημα: Η εισαγωγή στην Ανώτατη Εκπαίδευση υποψηφίων με πολύ χαμηλή βαθμολογία δημιουργεί την εύλογη απορία αν έχουν την ικανότητα αυτά τα παιδιά να παρακολουθήσουν τις σπουδές τους.
Στο Μαθηματικό της Σάμου η βάση φέτος ήταν 7.500 μόρια, που σημαίνει ότι ο τελευταίος εισαχθείς έχει γράψει μαθηματικά κάτω από 5. Πώς αυτός ο υποψήφιος θα γίνει πτυχιούχος Μαθηματικών; Νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε ότι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο. Η βάση στο συγκεκριμένο τμήμα έπεσε τόσο χαμηλά για δύο λόγους: τα εξαιρετικά δύσκολα θέματα στη Χημεία και στη Φυσική και στην ίδρυση δύο άλλων τμημάτων Μαθηματικών, στη Λαμία και την Καστοριά, που απορρόφησαν μεγάλο αριθμό υποψηφίων που ήθελαν σπουδές Μαθηματικού.
Η διεύρυνση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 90, χωρίς την ταυτόχρονη άνοδο του επιπέδου των υποψηφίων, έφερε τη συνεχή πτώση του επιπέδου των φοιτητών που μας έφερε στα τωρινά αποτελέσματα. Το πρόβλημα δεν είναι τωρινό, απλά τώρα έφτασε στο μέγιστό του. Πολλοί προσπάθησαν να δώσουν λύση και πολλά μέτρα δοκιμάστηκαν.
Έκπληξη δημιουργεί η πρόθεση της Υπουργού Παιδείας για την καθιέρωση της βάσης του 10, ένα παλιό μέτρο που δοκιμάστηκε από το 2006 μέχρι και το 2009. Την επόμενη χρονιά την κατάργησε η τότε Υπουργός Παιδείας κ. Διαμαντοπούλου, ως μέτρο που δεν απέδωσε. Ας δούμε τι έλεγε η παρουσίαση του περίφημου πολυνομοσχεδίου της κας Διαμαντοπούλου, που μεταξύ άλλων καταργούσε και το άσυλο, για τη βάση του 10: «Τέσσερα χρόνια μετά την υιοθέτηση της δεν υπάρχουν ενδείξεις ή μελέτες που να αποδεικνύουν ότι η «η βάση του 10» πέτυχε την οποιαδήποτε άνοδο της ποιότητας σπουδών ή του επιπέδου των επιτυχόντων είτε στο λύκειο είτε στα τριτοβάθμια ιδρύματα.
Αντίθετα, υπάρχουν τμήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με καθηγητές και διοικητικό προσωπικό χωρίς αντικείμενο εργασίας και υποδομές που υπολειτουργούν. Ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες νέοι προσφεύγουν στην ιδιωτική εκπαίδευση και σε κάθε είδους πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα χωρών του εξωτερικού. Άλλωστε, αντιβαίνει στην παιδαγωγική λογική των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως αυτές γίνονται σήμερα, με όλους τους μαθητές να εξετάζονται στα ίδια μαθήματα, ανεξάρτητα από την προσωπική τους επιλογή σπουδών.»
Το μέτρο της βάσης του 10 δοκιμάστηκε και απέτυχε σύμφωνα με την κα Διαμαντοπούλου. Μάλιστα όπως ανέδειξε η έρευνα του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) τον Ιούλιο 2017 με τίτλο: Εκπαιδευτικές ανισότητες στην Ελλάδα Πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και επιπτώσεις της κρίσης. Σημειώνουν οι ερευνητές: «Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι η εισαγωγή της «βάσης του 10» το 2006, καθώς και η απόσυρση του μέτρου το 2010, είχαν σημαντική επίδραση στη σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού της χώρας ως προς το κοινωνικό-μορφωτικό επίπεδο των οικογενειών τους. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά των φοιτητών που προέρχονται από οικογένειες με υψηλό και πολύ υψηλό κοινωνικό-μορφωτικό επίπεδο παρουσιάζονται αυξημένα την περίοδο 2006-2009, σε σύγκριση με τα προγενέστερα έτη και με το 2010, ενώ αντίθετα μειωμένα είναι τα ποσοστά με μεσαίο και χαμηλό επίπεδο τη συγκεκριμένη περίοδο.»
Ο περιορισμός της πρόσβασης των υποψηφίων από οικογένειες με μέσο και χαμηλό κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο αυξάνει τις κοινωνικές ανισότητες, ενώ η εκπαίδευση γενικά έχει ως σκοπό και να ενθαρρύνει την κοινωνική κινητικότητα, δηλαδή αποτελεί έναν από τους λίγους τρόπους τα παιδιά των φτωχών οικογενειών να ανέλθουν κοινωνικά. Αυτή την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης αναγνωρίζει ως σημαντική και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θεωρώντας ότι πρέπει να ενισχύεται με τις πολιτικές αποφάσεις. Ας δούμε πώς η κοινωνική διάσταση περιορίζεται από τη βάση του 10, αλλά και ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος.
Όσοι υποψήφιοι δεν πιάσουν το όποιο όριο καθιερωθεί θεωρούνται «ακατάλληλοι» για σπουδές. Αυτοί οι «ακατάλληλοι», όμως, αν έχουν χρήματα μπορούν να γίνουν σε μία μέρα κατάλληλοι, φοιτώντας σε ένα Πανεπιστήμιο του εξωτερικού ή σε ένα κολέγιο που συνεργάζεται με Πανεπιστήμιο του Εξωτερικού. Κοινωνικά άδικο, λοιπόν, το μέτρο.
Υπάρχει, όμως, πρόβλημα και στην ίδια τη φύση του μέτρου: Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις αποτελούν ένα διαγωνισμό συμπλήρωσης θέσεων και όχι μία εξέταση πιστοποίησης γνώσεων. Η προσπάθεια να πιστοποιεί γνώσεις θα αλλοιώσει το χαρακτήρα τους. Φέτος, για παράδειγμα, τα θέματα που τέθηκαν στη Χημεία και τη Φυσική ήταν εξαιρετικά δύσκολα, για να μην κρίνεται η εισαγωγή στις Ιατρικές μόνο από τη Γλώσσα, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια. Αν καθιερωθεί η βάση του 10 οι θεματοδότες δεν θα έχουν την άνεση να βάλουν τόσο δύσκολα θέματα, όπως έκαναν φέτος, γιατί θα έμεναν εκτός Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και υποψήφιοι που διεκδικούν την εισαγωγή τους σε σχολές που δεν τους χρειάζονται τόσο υψηλές γνώσεις φυσικής και χημείας, όπως οι γραφίστες. Τα ευκολότερα θέματα θα έφερναν τη δυσκολία επιλογής στις υψηλόβαθμες, απαιτητικές και υψηλής ζήτησης σχολές. Συνεπώς η βάση του 10 βλάπτει σοβαρά τις Πανελλαδικές.
Το πρόβλημά μας είναι όσοι εισάγονται στα ΑΕΙ να είναι ικανοί να σπουδάσουν. Χρειαζόμαστε, δηλαδή, πιστοποίηση των γνώσεών τους. Αυτό μπορεί να γίνει αφού έχουμε στη διάθεσή μας ένα εργαλείο που μένει αναξιοποίητο τόσα χρόνια: Το Απολυτήριο Λυκείου. Μέχρι τώρα Απολυτήριο Λυκείου παίρνει όποιος μαθητής απλά δεν κάνει περισσότερες από τις νόμιμες απουσίες. Το απολυτήριο Λυκείου μπορεί και πρέπει να γίνει το εργαλείο πιστοποίησης των γνώσεων για τη συνέχιση των σπουδών στην επόμενη βαθμίδα και μετά οι Πανελλαδικές Εξετάσεις θα κατανέμουν τους υποψηφίους στις διατιθέμενες θέσεις. Όσοι δεν πετύχουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις θα είναι κατάλληλοι για σπουδές, απλά το κράτος μας δεν μπορεί να τους σπουδάσει δωρεάν. Θα μπορούν να σπουδάσουν σε ένα Πανεπιστήμιο του Εξωτερικού ή σε ένα Κολέγιο, μόνο που τώρα θα έχουμε εξασφαλίσει ότι πράγματι είναι ικανοί για σπουδές, ενώ με τη βάση του 10 δεν το εξασφαλίζουμε. Πετυχαίνουμε έτσι και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Βάσει του σχεδίου του Υπουργείου Παιδείας, που έγινε νόμος το Πάσχα, προβλέπονται περιφερειακές Απολυτήριες Εξετάσεις από το επόμενο έτος. Έτοιμο το εργαλείο λοιπόν να εφαρμοστεί από τις προσεχείς εξετάσεις. Μάλιστα ο νόμος παραπέμπει στην έκδοση Υπουργικής Απόφασης που θα καθορίζει τον τρόπο και τη διαδικασία της εξέτασης. Συνεπώς, με μία απλή Υπουργική Απόφαση της κας Κεραμέως, μπορεί να λυθεί το πρόβλημα από τον επόμενο Ιούνιο. Τι χρειάζεται λοιπόν η βάση του 10; Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε σωστά τη δουλειά;
