Επιστροφή στην ασφάλεια των βασικών σπουδών

Του Στράτου Στρατηγάκη

Μαθηματικού – Ερευνητή

[email protected]

Η σύγκριση των πρώτων προτιμήσεων των υποψηφίων στη συμπλήρωση των μηχανογραφικών τους δελτίων το 2018 και το 2009 μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε πόσο επηρέασε η κρίση τις επιλογές των υποψηφίων. Η πρώτη προτίμηση του υποψηφίου είναι πολύ σημαντική γιατί εκφράζει τις σπουδές των ονείρων του.

Το 2009 ήταν το τελευταίο έτος πριν από την οικονομική κρίση. Η εποχή του λεφτά υπάρχουν. Οι επιλογές των υποψηφίων έγιναν εκείνη τη χρονιά κάτω από αυτό το πρίσμα. Το 2018 μετά από 8 χρόνια κρίσης οι επιλογές άλλαξαν άρδην. Είναι σημαντικό να δούμε τις διαφορές, που, εν πολλοίς, αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές και στην κοινωνία μας. Η μελέτη μας έγινε για σχολές της Αθήνας γιατί η σύγκριση με σχολές άλλων πόλεων είναι άνιση, λόγω πληθυσμού.

Στο Πολυτεχνείο έχουμε μεγάλη στροφή. Από τους Πολιτικούς Μηχανικούς που είχαν τη μεγαλύτερη ζήτηση το 2009 περνάμε στους Ηλεκτρολόγους, τους Μηχανολόγους και τους Χημικούς Μηχανικούς, μετά την κατάρρευση του κατασκευαστικού τομέα.

Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών εντύπωση κάνει ο δεκαπλασιασμός των πρώτων προτιμήσεων για το τμήμα Ψυχολογίας. Η Ψυχολογία έχει γίνει η νέα μόδα, αφού πέρασε από το στάδιο της ενοχής στην προσφυγή στον ψυχολόγο. Αυτό έφερε την έκρηξη στις πρώτες προτιμήσεις.

Η ζήτηση διπλασιάστηκε και για τους γυμναστές. Από 605 πρώτες προτιμήσεις το 2009 έχουμε 1260 το 2018. Λογικό αν σκεφτούμε ότι τα νέα παιδιά πάνε στο γυμναστήριο και το γυμνασμένο σώμα έχει γίνει προσόν.

Η πληροφορική και οι σχολές που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με αυτήν αύξησαν κι άλλο τις πρώτες προτιμήσεις τους κατά 50% και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Είναι το μέλλον και όλοι πια το γνωρίζουν και το βλέπουν γύρω τους.

Η Ιατρική έχει αυξήσει θεαματικά τις πρώτες προτιμήσεις, από 958 υποψηφίους το 2009 σε 2545 το 2018 διαγωνίζονται για μόλις 140 θέσεις. Η Ιατρική πάντα ήταν μία σχολή υψηλής ζήτησης αφού το δόγμα γιατρός, μηχανικός ή δικηγόρος μεγάλωσε πολλές γενιές Ελλήνων. Η έκρηξη οφείλεται, πιστεύω, στο ότι το πτυχίο της Ιατρικής το θεωρούν οι υποψήφιοι ως το καλύτερο διαβατήριο για το εξωτερικό, που μπορεί να τους εξασφαλίσει καλή δουλειά με καλό μισθό. Δεν μπορώ να εξηγήσω διαφορετικά το φαινόμενο.

Η Νομική, μαζί με την Ψυχολογία, αποτελούν τη νέα μόδα στις Ανθρωπιστικές Σπουδές. Αντίθετα η Φιλολογία που ήταν κάποτε το πτυχίο που ζήλευαν οι απόφοιτοι των Ανθρωπιστικών Σπουδών βρίσκεται σε διαρκή υποχώρηση εξαιτίας της υψηλής ανεργίας που εμφανίζεται στους αποφοίτους της.

Δεν θα μπορούσαμε να μην παρατηρήσουμε τον τριπλασιασμό της ζήτησης για σπουδές Βιολογίας. Πρόκειται για σπουδές που οδηγούν στην έρευνα, πράγμα που γοητεύει τους υποψηφίους. Έχω παρατηρήσει ότι τα κορίτσια ελκύονται ιδιαίτερα από τις σπουδές Βιολογίας. Η ζήτηση αυξάνεται συνεχώς, παρά το αβέβαιο επαγγελματικό μέλλον των αποφοίτων της.

Στα Οικονομικά η εξέλιξη αποτυπώνεται στις πρώτες προτιμήσεις. Έτσι μετά την περίοδο της άνθισης του Χρηματιστηρίου, που είχε φέρει μεγάλη αύξηση στις πρώτες προτιμήσεις στα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής τώρα υπάρχει μείωση της ζήτησης. Οι υποψήφιοι των Οικονομικών κατευθύνονται πια στα τμήματα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, τις Ναυτιλιακές Σπουδές και τις Οικονομικές Επιστήμες.

Παρατηρούμε ότι οι προτιμήσεις των υποψηφίων ακολουθούν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της κάθε περιόδου, οδηγώντας τους υποψηφίους σε επιλογές που έχουν σχέση με το σήμερα και συνήθως όχι με το αύριο. Οι σημερινοί υποψήφιοι θα βγουν στην αγορά εργασίας σε περίπου μια δεκαετία, αφού μετά τις σπουδές ακολουθεί, συνήθως, ένα μεταπτυχιακό και τα αγόρια έχουν και τη θητεία τους. Σε μια δεκαετία κανείς δεν γνωρίζει πως θα είναι τα πράγματα, ποια εξέλιξη θα έχει η οικονομία, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Έτσι, συνήθως, οι επιλογές με κριτήριο το σήμερα αποδεικνύονται λάθος.

Το σωστό είναι, πιστεύω, να μην κοιτάζουν οι υποψήφιοι τόσο πολύ το θέμα του επαγγέλματος, αφού είδαμε ότι τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία, με τρόπο που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, όσο της επιλογής σπουδών, που είναι το σημαντικότερο και με το οποίο ελάχιστοι ασχολούνται.