Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Tην τελευταία τριετία το Ισλαμικό Κράτος, όπως υπολογίζει η IHS Markit, έχει χάσει το 60% των εδαφών και το 80% των εσόδων του. Κανείς, όμως, δεν μιλάει για νίκη. Σε έκθεσή του, ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα για χρηματοδότηση επιθέσεων «με προτεραιότητα στην Ευρώπη». Ποια είναι τα κανάλια χρηματοδότησης; Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές εξελίσσονται σε «όπλο», με το ISIS να φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει τα PayPal και eBay. Ακόμη πιο επικίνδυνη από την κυκλοφορία των τρομο-δολαρίων είναι η διάδοση της προπαγάνδας, με την οποία στρατοτολογεί μετανάστες δεύτερης γενιάς στη γηραιά ήπειρο.
Τι είναι αυτό που πείθει τους νέους; Τα αίτια αναζητούνται. Οι ισλαμολόγοι δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Από τον Φρανσουά Μπιργκά, που δίνει έμφαση στην «αποικιακή κληρονομιά» και τον κοινωνικό αποκλεισμό των μεταναστών, έως τον Ζιλ Κεπέλ, που εστιάζει στη σύνδεση της βίας με τον σαλαφισμό, η απόσταση είναι μεγάλη. Αν και σε αρκετές περιπτώσεις έχουμε περισσότερο να κάνουμε με ισλαμοποίηση της ριζοσπαστικότητας παρά με ριζοσπαστικοποίηση του Ισλάμ, το να μείνουμε στο αφήγημα που θέλει τα πάντα να πηγάζουν από τη δυσφορία των νέων των μπανλιέ δεν είναι πειστικό. Το να εστιάσουμε αποκλειστικά στο «προφίλ» μιας θρησκείας αφήνει επίσης πολλά κενά.
Το κοινωνικοοικονομικό προφίλ των δραστών δεν είναι ενιαίο. Αρκετοί ήταν εκείνοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οικονομική άνεση, έντονη κοσμική ζωή, πριν προσηλυτιστούν στην τζιχάντ. Τι ήταν αυτό που τους προσέλκυσε; Ο Ολιβιέ Ρουά, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, πιστεύει ότι σε μεγάλο βαθμό είναι η γοητεία που τους ασκούν ο θάνατος και η εξέγερση αυτή καθαυτή.
Ο στόχος αναζητείται επίσης. Το Ι.Κ. δεν έχει πλήξει τη στρατιωτική ικανότητα της Δύσης. Δεν έχει πετύχει να πυροδοτήσει αναταράξεις στην πραγματική οικονομία ή τις αγορές, που από τις αρχές του 21ου αιώνα συνήθισαν να ζουν με τον τρόμο. Παρά τη φαντασίωση της παγκόσμιας κυριαρχίας, που θυμίζει το σκοτεινό όραμα του Τρίτου Ράιχ, μάλλον δεν επιδιώκει τίποτα από τα παραπάνω. Στοχεύει πρώτα στο ηθικό των πολιτών και μετά στους θεσμούς και τις αξίες, που χωρίζουν τις δυτικές κοινωνίες από το ίδιο. Σπέρνοντας τον τρόμο, ελπίζει να θερίσει τις θύελλες των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, στις οποίες ελευθερίες και δικαιώματα τίθενται σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην ασφάλεια. Σε αυτό το μέτωπο θα δοθεί η μεγαλύτερη μάχη.
