Του Παύλου Θωμόγλου
Αντιπροέδρου ΕΒΕ Αθηνών
Ι. Μία από τις βασικές αιτίες της σημερινής οικονομικής παρακμής της χώρας, είναι, αναμφισβήτητα η σταθερή, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, αποβιομηχάνισή της και η σημαντική κάμψη της αναλογίας του βιομηχανικού της προϊόντος στο ΑΕΠ.
Για το λόγο αυτό είναι προφανές, ότι το ρόλο του πρωταγωνιστή στην όλη προσπάθεια επαναθεμελίωσης ενός ανταγωνιστικού εθνικού παραγωγικού συστήματος, μόνον η βιομηχανία μπορεί να αναλάβει, λόγω της υψηλής προστιθέμενης αξίας της παραγωγής της, της σχετικής «αντοχής» της ζήτησης των προϊόντων της στις διεθνείς κυκλικές διακυμάνσεις και των πολλαπλασιαστικών ευεργετικών συνεπειών που η ανάπτυξή της προκαλεί, σ’ ολόκληρο το οικονομικό κύκλωμα.
Ειδικότερα, η βιομηχανία είναι ο χώρος ο οποίος:
- Αξιοποιεί περισσότερες από κάθε άλλον, καινοτομικές επιλογές και σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, γεγονός που της εξασφαλίζει ευρύτατες δυνατότητες βελτίωσης της παραγωγικότητας, η οποία, στη συνέχεια, διαχέεται σε όλη την οικονομία.
- Αμείβει, για τους ανωτέρω λόγους, ικανοποιητικά, τους εργαζόμενους, γεγονός που οδηγεί στην ταχεία άνοδο των εισοδημάτων, της ζήτησης, κατανάλωσης και παραγωγής.
- Έχει τη δυνατότητα να πετύχει, όσο κανένας άλλος, τον περιορισμό του εμπορικού ελλείμματος της χώρας, καθώς τα προϊόντα της βιομηχανίας αποτελούν τον κύριον όγκο του διεθνούς εμπορίου.
Πέραν όλων αυτών, η βιομηχανία είναι ο τομέας με την ισχυρότερη, σε σχέση με τη γεωργία, τον τουρισμό και τη ναυτιλία, διακλαδική αλληλοεξάρτηση, η ανάπτυξή της, δηλ., προσφέρει πολλαπλασιαστικά ευεργετήματα στη γενικότερη οικονομική πορεία του τόπου.
Είναι ανάγκη να επισημανθεί, ότι ο τουρισμός εξαρτάται άμεσα – όπως και η ναυτιλία – από τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, οι οποίες παρουσιάζουν έντονο βαθμό αβεβαιότητας. Το γεγονός αυτό τονίζει, τους κινδύνους μιας μονοδιάστατης αναπτυξιακής πορείας, με επίκεντρο τον τουρισμό και τη σημασία μιας σταθερής βιομηχανικής βάσης, για την αποφυγή επικίνδυνων «κραδασμών» σε περιπτώσεις δυσμενών εξελίξεων στην περιοχή μας.
ΙΙ. Οι πρωτοβουλίες επαναβιομηχάνισης της χώρας θα πρέπει να στραφούν προς δύο κατευθύνσεις:
α) Την αξιοποίηση των δυναμικότερων συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, με την ίδρυση νέων, καινοτόμων και ισχυρών – μεσαίων και μεγάλων – βιομηχανιών, για την παραγωγή ποιοτικών, ανταγωνιστικών διεθνώς, προϊόντων σύγχρονης τεχνολογίας, υψηλής προστιθέμενης, εγχωρίως, αξίας.
β) Τη διαφοροποίηση και ποιοτική αναβάθμιση της παραγωγής των μονάδων του παραδοσιακού βιομηχανικού χώρου, προκειμένου ο ανταγωνισμός με τα αντίστοιχα προϊόντα των περιοχών χαμηλού κόστους, να μην εντοπίζεται, αποκλειστικά, στο επίπεδο των τιμών.
Στα πλαίσια αυτά, η χώρα καλείται:
- Να επανεξετάσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της στον τομέα των επενδύσεων και του διεθνούς εμπορίου αναζητώντας – όπως κάνουν, ήδη, όλα σχεδόν τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης – περιθώρια προνομιακής αντιμετώπισης των εθνικών, και ιδιαίτερα των εξωστρεφών, παραγωγών, με στόχο την ανατροπή του σημερινού καθεστώτος των «άδικων ανταλλαγών».
- Να χαράξει μια δυναμική εθνική βιομηχανική πολιτική, με στόχο την οργανωμένη μετάβαση, από το στάδιο της παρατεταμένης αποβιομηχάνισης και αναιμικής ανάπτυξης, στη φάση της ανάκτησης, από τη βιομηχανία, του ρόλου του καταλύτη στην αναπτυξιακή διαδικασία, όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΙΙΙ. Βασικά στοιχεία μιας τέτοιας εθνικής βιομηχανικής πολιτικής θα πρέπει να είναι:
- Ο σαφής καθορισμός των βιομηχανικών προτεραιοτήτων της χώρας και των σχέσεων κράτους και βιομηχανίας (ιεράρχηση κλάδων, με βάση τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, γεωγραφική διασπορά βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ρεαλιστικοί περιβαλλοντικοί κανόνες, ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση των δημιουργών πλούτου).
Με τον τρόπο αυτό η χώρα θα αποκτήσει ένα σύγχρονο όραμα βιομηχανικής ανάπτυξης, που θα αποτελεί τον αξιόπιστο, σταθερό, οδηγό κάθε επενδυτή.
- Η προσαρμογή των αναπτυξιακών κινήτρων στις προτεραιότητες της εθνικής βιομηχανικής πολιτικής, με έμφαση στην έρευνα, την καινοτομία, την ποιότητα και τις εξαγωγές, με παράλληλη άρση των διάσπαρτων αντικινήτρων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης.
- Η μείωση των εξωτερικών επιβαρύνσεων της βιομηχανίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής της (γραφειοκρατικές διαδικασίες, πολυνομία, υψηλό κόστος ενέργειας, μεταφορές κ.ά.).
- Η αντιμετώπιση του προβλήματος της επαρκούς και φθηνής χρηματοδότησης των βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
- Η ίδρυση εθνικού φορέα βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης, με αποστολή, το σχεδιασμό νέων προϊόντων, την ορθολογικότερη αξιοποίηση ενεργειακών πόρων, την εμπορική αξιοποίηση βιομηχανικών αποβλήτων, τον προσδιορισμό μεθόδων περιορισμού της μόλυνσης του περιβάλλοντος κ.ά.
- Η ενθάρρυνση, της αποτελεσματικής διασύνδεσης της γεωργίας / αλιείας / κτηνοτροφίας, με τη μεταποίηση και της μεταποίησης, με τον τουρισμό, για την εμβάθυνση και διεύρυνση της παραγωγικής τους δραστηριότητας.
- Η οργάνωση, αντιγραφειοκρατικών συστημάτων, πάταξης της φοροδιαφυγής και της «μαύρης» εργασίας, της διαπλοκής και του λαθρεμπορίου, προκειμένου να εδραιωθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού.
- Tέλος, θα πρέπει νασυνειδητοποιηθεί ότι η βιομηχανική δραστηριότητα απαιτεί, μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς και κοινωνική γαλήνη, νοοτροπίες, εντελώς διαφορετικές εκείνων που υιοθετούν όσοι επιλέγουν το «κυνήγι» του εύκολου και γρήγορου κέρδους, και της συχνής ανατροπής του θεσμικού αναπτυξιακού πλαισίου.
*Απόσπασμα εισήγησης του κ. Π. Θωμόγλου, Αντιπροέδρου του ΕΒΕ Αθηνών, στο Δ.Σ. του Επιμελητηρίου, της 25ης Νοεμβρίου 2016.
