Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Στο μακρινό 1994, όταν ο Ταγίπ Ερντογάν εξελέγη δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, μερίδα σκληροπυρηνικών οπαδών μιλούσε για τη «δεύτερη άλωση» της πόλης. Τι εννοούσαν; Ο ίδιος ο Ερντογάν έδωσε μία γεύση το 1996.
Όταν προσπάθησε να προωθήσει σχέδια για την ανέγερση μεγάλου τζαμιού στην πλατεία Ταξίμ, βρήκε απέναντί του τους κατοίκους που δεν συμμερίζονταν τη φιλοδοξία του πολιτικού Ισλάμ να αλλάξει το πρόσωπο μίας πόλης-σύμβολο του κεμαλικού εκσυγχρονισμού.
Από το 2002, όταν ανέλαβε τα ηνία της χώρας ως πρωθυπουργός, έως και το 2009, δίπλα σε ουρανοξύστες, μεγάλα εμπορικά κέντρα και νέες οδικές υποδομές «ξεφύτρωσαν» 9.000 νέα, μεγαλοπρεπή τεμένη – όλα στο πλαίσιο του οράματος για τη Νέα Τουρκία.
Τότε όμως τίποτα από αυτά δεν ξένιζε ιδιαίτερα τη διεθνή κοινότητα, ούτε σχολιαζόταν.
Πολύ απλά γιατί η προσοχή ήταν στραμμένη αλλού. Στην ευρεία απήχησή του στην κοινωνία, στις μεταρρυθμίσεις, στην αναζωογόνηση της οικονομίας, στην ευρωπαϊκή προοπτική. Είναι αμφίβολο εάν μία είδηση όπως η τέλεση του εζάν στην Αγία Σοφία θα απασχολούσε τότε τα ευρωπαϊκά Μέσα, στον βαθμό τουλάχιστον που τα απασχόλησε σήμερα.
Η απομάκρυνση του Ερντογάν από τον ευρωπαϊκό στόχο, οι φιλοδοξίες για ανάδειξη της Τουρκίας σε ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου δεν είχαν γίνει ακόμη αισθητές. Έλαβαν μεγαλύτερη ώθηση από το 2012 και έπειτα.
Από κοντά η ροπή στην αλαζονεία και τον αυταρχισμό, η προσπάθεια φίμωσης κάθε κριτικής φωνής, το κυνήγι μαγισσών, που κορυφώθηκε πέρυσι το καλοκαίρι μετά την απόπειρα πραξικοπήματος.
Η Deutsche Welle παρατηρούσε ότι η πρωινή προσευχή στο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco έγινε «λίγες εβδομάδες πριν από την πρώτη επέτειο του αποτυχημένου πραξικοπήματος, τη 15η Ιουλίου, για την οποία προγραμματίζονται άνευ προηγουμένου εορτασμοί με προβολή της μουσουλμανικής πίστης ως αναχώματος στην ανατροπή του καθεστώτος».
Ο Τούρκος πρόεδρος, όμως, που έχει πλέον τυπικά τη δυνατότητα να μείνει στην εξουσία έως το 2029, γνωρίζει καλά ότι το να απευθύνεται στο θρησκευτικό συναίσθημα ή να επιδίδεται σε πάσης φύσεως προκλήσεις δεν αρκεί για έναν θρίαμβο στις επόμενες εκλογές.
Το μυστικό του βρίσκεται αλλού: στην οικονομία. Μία οικονομία, που κατέβασε απότομα ταχύτητα τα δύο προηγούμενα χρόνια, αλλά ανέκαμψε τους πρώτους μήνες του 2017 με τους πιο δυναμικούς ρυθμούς της τελευταίας πενταετίας.
Η κυβέρνηση φρόντισε να την πλημμυρίσει με πιστώσεις και να ανεβάσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού σε υψηλά επτά ετών, θέλοντας να καλύψει άλλα σοβαρότερα «ελλείμματα».
