Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Σχεδόν απαρατήρητη πέρασε από τα διεθνή και εγχώρια μέσα μία σημαντική επέτειος: Η επέτειος από τη σφαγή των διαδηλωτών στην πλατεία Τιεν Αν Μεν στην Κίνα, τριάντα χρόνια πριν.
Το 1989 η Κίνα έκανε τα πρώτα της βήματα οικονομικού αλλά όχι και πολιτικού φιλελευθερισμού, με την άνοιξη της «περεστρόικα» να έχει φθάσει μέχρι το Πεκίνο. Τον Μάιο, μάλιστα, εκείνης της χρονιάς, ο τότε Σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ επισκεπτόταν το Πεκίνο, αποφεύγοντας να πάρει θέση, καθώς κάτι τέτοιο θα δυναμίτιζε ενδεχομένως τη σινοσοβιετική σύνοδο κορυφής.
Στις 4 Ιουνίου η κυβέρνηση του Πεκίνου κήρυξε στρατιωτικό νόμο και ακολούθησε η μαζική καταστολή του κινήματος της Τιεν Αν Μεν. Η λήθη για εκείνη την ιστορική περίοδο, που δεν κατάφερε τελικά να αλλάξει τον ρου της ιστορίας, οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι η Κίνα, αν και τύποις «κομμουνιστική», είναι σήμερα το βασίλειο του απόλυτου «λεσέ φερ λεσέ πασέ», χωρίς τον… πονοκέφαλο για την «επιχειρηματικότητα» των δημοκρατικών δικαιωμάτων και του ελεύθερου συνδικαλισμού.
Μετά την καταστολή του κινήματος της Τιεν Αν Μεν, η Κίνα άρχισε να εξελίσσεται σε Ελ Ντοράντο για το ξένο κεφάλαιο και τις επιχειρήσεις, που έσπευδαν να εκμεταλλευτούν το φθηνό εργατικό κόστος και τις εργασιακές σχέσεις 19ου αιώνα.
Μετά την εισδοχή στον ΠΟΕ, το 2001, η Κίνα προβαλλόταν ως το πλέον πετυχημένο παράδειγμα της παγκοσμιοποίησης του ανοίγματος των αγορών, καθώς η οικονομία της μεγάλωνε πάνω από δέκα φορές και εκατομμύρια Κινέζοι γεύονταν για πρώτη φορά τις αρετές και τον πλούτο της καταναλωτικής κοινωνίας.
Όσο η Κίνα ήταν το φτηνό εργοτάξιο της παγκόσμιας οικονομίας, δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα… Οι κατά καιρούς εργασιακές και κοινωνικές ταραχές χάνονταν στον ορυμαγδό ειδήσεων για την ξέφρενη ανάπτυξη. Η τεράστια ζήτηση για πρώτες ύλες και ενεργειακούς πόρους άρχισαν να προκαλούν τις πρώτες τριβές με τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές, καθώς επεκτεινόταν η κινεζική επιρροή στην Ασία, στην Αφρική και αλλού.
Η δημιουργία «εθνικών πρωταθλητών» στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, όπως η Huawei και η ZTE, ήταν από ό,τι φαίνεται η θρυαλλίδα για να πάρει ο οικονομικός ανταγωνισμός τη μορφή τού εν εξελίξει σήμερα εμπορικού πολέμου.
