Του Στράτου Στρατηγάκη
Mαθηματικού – ερευνητή
[email protected]
Ακόμη ένα πόρισμα για την εκπαίδευση κατατέθηκε, από ακόμη μία επιτροπή που προσπάθησε να αναμορφώσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε λίγους μήνες. Πρόκειται για την υπό τον κ. Λιάκο επιτροπή. Ανάμεσα στα άλλα σημαντικά, και πολλές φορές πολύ σωστά που αναφέρει το πόρισμα, υπάρχει και μία καινοφανής πρόταση για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα να εισάγονται φοιτητές σε σχολές χωρίς να το επιθυμούν, απλά και μόνο επειδή είχαν τη δυνατότητα να τη δηλώσουν στο μηχανογραφικό τους. Για να αναλύσουμε την πρόταση ας δούμε το παράδειγμα δύο μαθητών που επιθυμούν να σπουδάσουν Ιατρική.
Πέρα από τις αντιρρήσεις που μπορεί να έχουμε στην επιλογή τους, η περίπτωσή τους μπορεί να είναι διαφωτιστική. Έστω, λοιπόν, ο ένας κάτοικος Αλεξανδρούπολης και ο άλλος κάτοικος Αθηνών. Και οι δύο συγκέντρωσαν στις εισαγωγικές εξετάσεις 18.200 μόρια. Θα εισαχθούν και οι δύο στην Ιατρική Αλεξανδρούπολης. Η Ιατρική Αθήνας έχει υψηλότερη βάση, λόγω πολύ μεγαλύτερης ζήτησης. Ο πληθυσμός του λεκανοπεδίου Αττικής είναι, όπως βλέπουμε στον πίνακα, 2.872.928 κάτοικοι και διαθέτει 190 θέσεις στην Ιατρική. Στην Αλεξανδρούπολη ο πληθυσμός του νομού είναι 146.376 κάτοικοι και οι προσφερόμενες θέσεις είναι 150. Λογικό είναι λοιπόν η Ιατρική Αθήνας να έχει υψηλότερη ζήτηση, που δίνει μεγαλύτερη βάση.
Οι θέσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση δεν είναι κατανεμημένες σύμφωνα με τον πληθυσμό κάθε περιφέρειας. Αυτό δημιουργεί τη διαφορά των βάσεων στις σχολές ίδιου επιστημονικού αντικειμένου σε διάφορες πόλεις. Από την άλλη οι κάτοικοι των περιφερειακών πόλεων δεν έχουν όλες τις σχολές στον τόπο τους, άρα και αυτοί ξενιτεύονται πολλές φορές για να σπουδάσουν. Αυτό το έχει δεχτεί μέχρι τώρα η κοινωνία μας (έχοντας και την ελπίδα της μετεγγραφής) και λειτουργεί μέχρι τώρα εξασφαλίζοντας ότι όσοι έχουν τα ίδια μόρια (που μεταφράζει ο κόσμος σε ίδιες ικανότητες) μπορούν να σπουδάσουν στην ίδια σχολή, αν, φυσικά, τη δηλώσουν στο μηχανογραφικό τους.
Η πρόταση της υπό τον κ. Λιάκο επιτροπής ανατρέπει αυτή τη θεμελιώδη αρχή. Δεν θα μπορούν πια όσοι έχουν τα ίδια μόρια να σπουδάσουν στην ίδια σχολή. Ουσιαστικά ακυρώνει την αξία του διαγωνισμού για την εισαγωγή γιατί βάζει επιπρόσθετα κριτήρια με αποτέλεσμα το τελικό αποτέλεσμα, η εισαγωγή ή όχι του υποψηφίου στη σχολή της επιθυμίας του, να εξαρτάται και από τον παράγοντα τύχη. Ας δούμε πώς λειτουργεί η πρόταση. Η λογική της πρότασης είναι να αντιμετωπίσει το φαινόμενο να εισάγονται φοιτητές σε σχολές στις οποίες δεν θέλουν, στην πραγματικότητα ,να φοιτήσουν, αλλά προέκυψε η εισαγωγή τους από τη δυνατότητα των υποψηφίων να δηλώνουν όλες τις σχολές ενός ή δύο επιστημονικών πεδίων. Αυτό δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα και στους ίδιους και στα ΑΕΙ, με ένα από τα αποτελέσματα να είναι η εγκατάλειψη των σπουδών ή η δημιουργία των λεγόμενων αιώνιων φοιτητών.
Στην τελική βαθμολογία του υποψηφίου προστίθεται ένας αριθμός μορίων που εξαρτάται από τον αριθμό των σχολών που δήλωσε ο υποψήφιος στο μηχανογραφικό του. Αν ο υποψήφιος δηλώσει μία μόνο σχολή στο μηχανογραφικό του, τότε παίρνει επιπλέον 1.000 μόρια. Αν δηλώσει δύο σχολές παίρνει 650 μόρια για την 1η σχολή και 350 μόρια για τη 2η σχολή. Αν δηλώσει τρεις σχολές παίρνει 550 για την 1η, 300 για τη 2η και 150 για την τρίτη. Αν δηλώσει τέσσερις σχολές παίρνει 45ο για την 1η, 300 για τη 2η και από 125 για την τρίτη και την τέταρτη. Αυτό συνεχίζεται μέχρι τη 10η σχολή και μετά δεν παίρνει κανένα μόριο για τις σχολές πέρα από τη 10η.
Στο παράδειγμα των υποψηφίων για την Ιατρική με 18.200 μόρια και τόπο κατοικίας ο ένας την Αθήνα και ο άλλος την Αλεξανδρούπολη το σύστημα αυτό θα λειτουργούσε ως εξής: Ο υποψήφιος που μένει στην Αλεξανδρούπολη θα δήλωνε μόνο την Ιατρική Αλεξανδρούπολης, θα έπαιρνε τα επιπλέον 1.000 μόρια θα έφτανε τα 19.200 θα έμπαινε στην Ιατρική της πόλης του και θα ήταν ευτυχής. Ο άλλος υποψήφιος, με τόπο διαμονής την Αθήνα, θα είχε διλήμματα. Αν δηλώσει μόνο την Ιατρική Αθήνας θα έπαιρνε τα επιπλέον 1.000 μόρια, αλλά αυτό δεν θα του εξασφάλιζε τίποτα, αφού αν έκαναν το ίδιο οι περισσότεροι υποψήφιοι το ίδιο, δεν θα περνούσε πουθενά. Θα έμενε, δηλαδή, εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με 18.200 μόρια. Αυτό γιατί η βάση στην Αθήνα είναι πολύ υψηλή. Θέλοντας να σπουδάσει Ιατρική και βλέποντας ότι δεν έχει πολλά μόρια, ώστε να πετύχει στην Αθήνα, θα δήλωνε στο μηχανογραφικό του και τις επτά Ιατρικές Σχολές, με την ελπίδα να σπουδάσει αυτό που θέλει. Έτσι θα έπαιρνε 300 μόρια για την Ιατρική Αθήνας και 100 μόρια για την Ιατρική Αλεξανδρούπολης. Θα κινδύνευε να μείνει εκτός όλων των σχολών, αφού θα μπορούσε ένας υποψήφιος με 17.350 μόρια να δηλώσει μόνο Αλεξανδρούπολη και να του πάρει τη θέση. Θα αναγκαζόταν, τελικά, να δηλώσει μόνο Αλεξανδρούπολη και να πάρει το ρίσκο ή να πετύχει εκεί ή να μην σπουδάσει τίποτα.
Το θεωρείτε λογικό, να ξοδέψει τόσο χρόνο για διάβασμα και να έχει μία μόνο ευκαιρία σε μία μόνο σχολή;
Το θεωρείτε λογικό η επιτυχία του να εξαρτάται από τον αριθμό των σχολών που θα δηλώσει;
Το θεωρείτε λογικό η επιτυχία του να εξαρτάται όχι από τις επιδόσεις των ανταγωνιστών του, αλλά από τον αριθμό σχολών που δήλωσαν στο μηχανογραφικό τους;
Υπάρχει κάποια χώρα στον κόσμο που να υποχρεώνει τον υποψήφιο να κάνει αίτηση εισαγωγής σε ένα μόνο Πανεπιστήμιο; Θα μου πείτε δεν τον υποχρεώνει αυτό το σύστημα. Θα αντιτείνω ότι, αν θέλει να έχει σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας, θα αναγκαστεί να το κάνει.
Όλα αυτά γίνονται γιατί η προσπάθεια της επιτροπής είναι να λύσει ένα υπαρκτό πρόβλημα, την εισαγωγή σε σχολή από σπόντα, με τεχνικά μέσα. Μάλιστα έθεσαν προτεραιότητα όχι το μαθητή, που αγωνίζεται να χαράξει την πορεία του στο μέλλον αλλά την εξυπηρέτηση των Πανεπιστημίων. Θεωρώ απαράδεκτο να στερείς τις σπουδές σ’ ένα παιδί που έχει κοπιάσει και έχει αριστεύσει. Το πρόβλημα προκύπτει γιατί προσπαθούν να αντιγράψουν ένα άλλο λύκειο, που λειτουργεί σε χώρες με πολύ μικρότερη ζήτηση για σπουδές, στην Ελλάδα που η ζήτηση για σπουδές είναι πολύ μεγαλύτερη για λόγους κοινωνικούς και οικονομικούς. Αυτά συμβαίνουν όταν επιτροπές καλούνται να αναμορφώσουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε τρεις μήνες. Μεταφέρουν εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών στην Ελλάδα, που έχει διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Μετά απορούν γιατί ακόμη μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση απέτυχε. Μετά από τόσες αποτυχημένες προσπάθειες, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, έχουμε καμία ελπίδα να το καταλάβουν ότι δεν γίνονται έτσι οι μεταρρυθμίσεις;
