Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Τον Δεκέμβριο του 1996, ο εκτελών τότε χρέη προέδρου στη Φέντεραλ Ριζέρβ, Αλαν Γκρίνσπαν, είχε προειδοποιήσει ότι η χρηματιστηριακή αγορά εμφανίζει ενδείξεις «παράλογης ευφορίας».
Το «καμπανάκι» Γκρίνσπαν δεν στάθηκε αρκετό να αφυπνίσει τους επενδυτές, που προτίμησαν να αγνοήσουν τα προειδοποιητικά σημάδια της ίδιας της αγοράς.
Επέλεξαν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν το «πάρτι» στο αμερικανικό χρηματιστήριο, ένα «πάρτι» που είχε τότε ως βασικούς πρωταγωνιστές τις μετοχές του κλάδου τεχνολογίας. Κανείς δεν ήθελε να ασχοληθεί με τα επιχειρήματα περί «φούσκας» και περί παράλογα υψηλών αποτιμήσεων. Και το «πάρτι» συνεχίστηκε έως τον Μάρτιο του 2000, με τον δείκτη τεχνολογικών μετοχών Nasdaq να ξεπερνάει το «φράγμα» των 5.000 μονάδων.
Η επόμενη μέρα, όμως, μετά το σκάσιμο της «φούσκας» dot.com, ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό hangover λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
Η προσγείωση απότομη, το σοκ μεγάλο, η ζημιά -σε ορισμένες περιπτώσεις- ανεπανόρθωτη. Η κατάρρευση του χρηματιστηρίου παρέσυρε στην καταστροφή ορισμένες εταιρείες του τεχνολογικού κλάδου, όπως η pets.com, ενώ κάποιες άλλες είδαν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματιστηριακής τους αξίας να εξανεμίζεται.
Κάποιες όμως κατάφεραν να επιβιώσουν και όχι μόνο ξεπέρασαν τα «τραύματα» του παρελθόντος, αλλά είδαν και πάλι την αξία της μετοχής τους στα ύψη. Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν μόνο λίγα χρόνια και οι τραγικές μνήμες από το σκάσιμο της τεχνολογικής φούσκας πέρασαν στη σφαίρα της λήθης.
Το φθηνό χρήμα που σκόρπιζαν απλόχερα οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες -και κυρίως η Fed- μετά την πιστωτική κρίση του 2008 δημιούργησε συνθήκες ευφορίας και σημαντικών κερδών στη Wall Street, αλλά και στα περισσότερα διεθνή χρηματιστήρια.
Από τον Μάρτιο του 2009 η Wall Street βιώνει ένα ράλι διαρκείας, στη διάρκεια του οποίου οι βασικοί δείκτες έχουν σημειώσει αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ και η αξία των αμερικανικών μετοχών έχει αυξηθεί κατά το ιλιγγιώδες ποσό των 17 τρισ. δολαρίων. Μήπως είναι καιρός να ανησυχήσουμε για μια νέα «φούσκα»;
Και αυτή τη φορά το «καμπανάκι» ήχησε από τη Fed: η πρόεδρός της, Τζάνετ Γέλεν, προειδοποίησε ότι οι υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών εγκυμονούν πιθανούς κινδύνους για τη σταθερότητα του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η προειδοποίησή της είχε προκαλέσει εκείνη την ημέρα έντονους «τριγμούς» στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, για να ξεχαστεί στις επόμενες, ανοδικές συνεδριάσεις.
Με τις μετοχές σε τόσο υψηλά επίπεδα και την περίοδο ευφορίας να έχει ήδη κρατήσει πολύ, δεν είναι λίγες οι «προφητείες» περί μιας απειλής για νέα «φούσκα».
Η ιστορία θα δείξει εάν είναι βάσιμες ή όχι.
Οι απαντήσεις όμως δεν είναι θέμα μαντικών ικανοτήτων ή ενόρασης. Το μόνο που χρειάζεται είναι να παρακολουθεί κανείς τη «συμπεριφορά» και τα «σινιάλα» που εκπέμπει η ίδια η αγορά.
Μόνο τότε θα μπορεί, με σχετική ακρίβεια, να προβλέψει την επόμενη φάση διόρθωσης, πάντα με την ελπίδα ότι θα είναι ήπια και σταδιακή και όχι ελεύθερη πτώση από βουνοκορφή.
