Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
«Στο νέο παραγωγικό πρότυπο η βιομηχανία τροφίμων καλείται να παίξει πρωτεύοντα ρόλο, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ασφάλεια των τροφίμων και στην προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης» μας λέει ο Ούγγρος επίτροπος Τίμπορ Ναβράκσις (Tibor Navracsics), υπεύθυνος για θέματα Παιδείας και Νεότητας. Πλην όμως, ως πρώην υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου και Βιομηχανίας στη χώρα του (2014), γνωρίζει πολύ καλά ποιον ρόλο παίζουν σήμερα στην παραγωγή και τη διάθεση προϊόντων η καινοτομία, η επαναληπτική έρευνα και η αντίληψη της νέας οικονομικής πραγματικότητας.
Με αφετηρία αυτές τις αρχές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ρίχνει μεγάλο βάρος στην προσαρμοστικότητα των οικονομιών στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, υπό όρους βιώσιμης ανάπτυξης – ήτοι, ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή και σεβασμό στο περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως τονίζει η κ. Βάσω Παπαδημητρίου, γενική διευθύντρια του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ), ο ελληνικός κλάδος στις παραγωγικές δράσεις και πρωτοβουλίες του λαμβάνει όλο και περισσότερο υπ’ όψιν του την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας, την καταπολέμηση της ανεργίας και την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης, την προστασία των φυσικών αποθεμάτων της χώρας και τη μείωση των πιέσεων από ανθρώπινες δραστηριότητες.
Έτσι, στρατηγικοί στόχοι της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων είναι: η εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, η πρόληψη της σπατάλης των τροφίμων, η αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
Όπως ιδιαιτέρως υπογραμμίστηκε σε τελευταία εκδήλωση του ΣΕΒΤ για το ευρωπαϊκό έργο Life FoodPrint, στην Ελλάδα από το 2004 έως το 2011 οι εκπομπές θερμοκηπίου παρουσίασαν μείωση, αλλά στη συνέχεια παρατηρήθηκε αύξηση.
Συνεπώς, φαίνεται μονόδρομος η εφαρμογή από τη βιομηχανία μέτρων που θα μειώσουν τη συνολική παραγωγή εκπομπών GHG ανά μονάδα προϊόντος. Από την πιλοτική εφαρμογή των μέτρων μείωσης σε ορισμένες βιομηχανίες που έλαβαν μέρος στο FoodPrint αποδείχθηκε ότι η δυνατότητα μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα δύναται να είναι 15% κατ’ ελάχιστον, ενώ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί να υπερβεί το 40%, με παράλληλη μείωση του ενεργειακού κόστους (25% κατά μέσον όρο).
Το γενικότερο συμπέρασμα που προέκυψε από τις αναλύσεις που παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση του ΣΕΒΤ, η οποία προκάλεσε και κυβερνητικό ενδιαφέρον, είναι αυτό της μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα από 6% έως 14% ετησίως, στο μέτρο που θα εφαρμόζονται οι βασικές αρχές του έργου FoodPrint.
Σημαντικό ρόλο στο επίπεδο αυτό παίζει η βιομηχανία Γιώτης ΑΕ, γνωστή για τις επιδόσεις της στις παιδικές τροφές και άλλα προϊόντα. Κατά τον ερευνητή της εταιρείας Γ. Ταβαντζή, η Γιώτης ΑΕ είναι σήμερα στη χώρα μας μία από τις δυναμικότερες και πιο καινοτόμες επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων, με εκτενή πείρα στην εκτέλεση και τον συντονισμό μεγάλων και πολυεπιστημονικών ερευνητικών και τεχνολογικών έργων, σε συνεργασία με επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και ερευνητικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δεδομένης δε της υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας που διαθέτει, η εταιρεία ανέλαβε τον ρόλο του συντονιστή του έργου και χρησιμοποιήθηκε ως case study για την πραγματοποίηση ενεργειακών επιθεωρήσεων στις γραμμές παραγωγής βρεφικών τροφών και σοκολάτας.
Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη ενός εργαλείου (software tool) το οποίο α) προσδιορίζει το ενεργειακό αποτύπωμα του εκάστοτε τροφίμου και β) προτείνει παρεμβάσεις στην παραγωγική διαδικασία για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Στη συνέχεια, η εταιρεία Γιώτης ΑΕ συνέλεξε, σε συνεργασία με το ΕΜΠ, δεδομένα από άλλες βιομηχανίες τροφίμων στην Ελλάδα και την Ιταλία και ολοκλήρωσε τη λειτουργία του εργαλείου, το οποίο είναι πλέον διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του έργου (foodprint.gr).
Για την εταιρεία, η ανάπτυξη του εργαλείου αυτού παρουσιάζει τα ακόλουθα οφέλη:
- Υιοθέτηση ενεργειακής στρατηγικής για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και του αποτυπώματος του άνθρακα.
- Μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στη γραμμή των βρεφικών τροφών κατά 10%-15%.
- Εμπειρία και κατάρτιση του προσωπικού στην ενεργειακή διαχείριση και τη συλλογή δεδομένων.
- Εφαρμογή ενεργειακής στρατηγικής, που οδήγησε σε α) μετατροπές σε υπάρχοντα εξοπλισμό και νέες επενδύσεις, β) επαναξιολόγηση συνταγών προϊόντων, γ) αξιολόγηση βιοαποικοδομήσιμων υλικών συσκευασίας.
Με πιο απλά λόγια, η εταιρεία Γιώτης ΑΕ αποτελεί εφαλτήριο προσαρμοστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων σε μία νέα εποχή, στην οποία οι περιβαλλοντικές προκλήσεις για τη μεταποίηση θα γίνονται όλο και πιο κρίσιμες, σε ποικίλα δε επίπεδα.
