Μπορεί το σχολείο να λειτουργήσει ως φροντιστήριο;

Η καθιέρωση της διδασκαλίας κάθε μαθήματος 6+1 ώρες την εβδομάδα σημαίνει ότι θα υπάρχει άφθονος χρόνος για να διδαχθούν σωστά όλες οι ενότητες, έτσι, εκ των πραγμάτων δεν θα είναι απαραίτητη η προσφυγή στο φροντιστήριο. Αυτός είναι ο στόχος του Υπουργείου Παιδείας. Είναι, όμως, πράγματι έτσι;

Οι εισαγωγικές εξετάσεις είναι μία ανταγωνιστική διαδικασία. Όταν δηλώνουν ως πρώτη προτίμηση την Ιατρική Αθήνας 2545 υποψήφιοι και οι προσφερόμενες θέσεις είναι 120 αντιλαμβανόμαστε την οξύτητα του ανταγωνισμού. Το σχολείο δεν έχει ως σκοπό να προάγει τον ανταγωνισμό μεταξύ των μαθητών, αλλά αντίθετα προσπαθεί να προάγει τη συνεργασία, συνεπώς δεν μπορεί και δεν πρέπει να προετοιμάσει έναν υποψήφιο για να είναι καλύτερος από έναν άλλο. Αυτή είναι η δουλειά του φροντιστηρίου.

Υπάρχουν, όμως, και πρακτικοί λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί το σχολείο να υποκαταστήσει το φροντιστήριο. Η διδασκαλία στο σχολείο ξεκινά από τις 12 Σεπτεμβρίου εφόσον υπάρχουν καθηγητές. Ποτέ δεν έχει συμβεί να είναι όλοι οι καθηγητές στις θέσεις τους με την έναρξη της χρονιάς. Απόδειξη ο διορισμός αναπληρωτών καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς κάθε χρόνο. Αν υπάρχει πληρότητα σε σοβαρό ποσοστό, γιατί μέχρι εκεί μπορεί να φτάσει, τότε δεν υπάρχουν διαμαρτυρίες από τους γονείς.

Το μάθημα στο σχολείο ξεκινά, λοιπόν, το Σεπτέμβριο και η διδασκαλία της ύλης, σύμφωνα με τις οδηγίες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ολοκληρώνεται λίγες μέρες πριν την ολοκλήρωση του σχολικού έτους. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για επανάληψη και βέβαια δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για την επεξεργασία συνδυαστικών θεμάτων, που ακολουθεί την επανάληψη και είναι το ζητούμενο στις εισαγωγικές εξετάσεις. Αντίθετα στο φροντιστήριο η προετοιμασία ξεκινά το αργότερο στο τέλος της Β Λυκείου, τώρα πια θα ξεκινά κατά τη διάρκεια της Β Λυκείου και ολοκληρώνεται το αργότερο το Μάρτιο, τρεις μήνες, δηλαδή, πριν τις εξετάσεις. Έτσι υπάρχει χρόνος για επανάληψη και επεξεργασία συνδυαστικών θεμάτων, που ζητούνται στις Πανελλήνιες Εξετάσεις.

Αλλά και οι έξι διδακτικές ώρες την εβδομάδα συν τη μία ώρα που ονομάστηκε ώρα συνεργασίας του καθηγητή με τους μαθητές, ενώ φαίνονται πολλές είναι ονομαστικές και όχι πραγματικές. Αιτία οι πολλές χαμένες ώρες που προκύπτουν από τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου. Σε κάθε διδακτικό έτος οι μαθητές δικαιούνται 5 περιπάτους, που πάντα πραγματοποιούνται. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι μόνο από αυτό το λόγο χάνεται μία εβδομάδα μαθήματος το χρόνο. Θα μου πείτε να καταργήσουμε τους περιπάτους. Όχι βέβαια γιατί το σχολείο έχει στόχο και την κοινωνικοποίηση των μαθητών και οι περίπατοι συμβάλουν σ’ αυτό.

Ένας δεύτερος λόγος που χάνονται ώρες είναι η θεσμοθετημένη από το Υπουργείο Παιδείας λειτουργία ημερών με θεματικό περιεχόμενο, όπως για παράδειγμα η ημέρα αθλητισμού στις αρχές Οκτωβρίου. Εκείνη την ημέρα δεν γίνονται καθόλου μαθήματα και οι μαθητές ασχολούνται μόνο με αθλητικές δραστηριότητες. Υπάρχουν και άλλες τέτοιες ημέρες, όπου με εντολή του Υπουργείου Παιδείας χάνονται κάποιες διδακτικές ώρες ή ολόκληρη η ημέρα.

Ένας ακόμη λόγος που χάνονται διδακτικές ώρες είναι επισκέψεις διαφόρων ανθρώπων στα σχολεία για να μιλήσουν στους μαθητές. Τις περισσότερες φορές είναι πολύ χρήσιμα όσα λένε στους μαθητές και γι’ αυτό καλούνται, αλλά και πάλι χάνεται μάθημα.

Οι πολυήμερες εκδρομές έχουν πια καθιερωθεί από το Γυμνάσιο συμβάλουν και αυτές στο μάθημα που χάνεται και όχι μόνο κατά τη διάρκειά τους, αλλά και για την προετοιμασία γι’ αυτές που είναι χρονοβόρα και γίνεται στη διάρκεια του σχολικού ωραρίου.

Υπάρχουν, όμως, και οι επισκέψεις που γίνονται στα πλαίσια κάποιου προγράμματος. Σ’ αυτές τις επισκέψεις κάποιοι καθηγητές πάνε με μία ομάδα μαθητών. Προκύπτουν κενά στο πρόγραμμα και εδώ ξεκινά ένα άλλο πρόβλημα: οι απουσίες των καθηγητών.

Όταν απουσιάζει ένας καθηγητής γιατί άνθρωπος είναι και θα αρρωστήσει κάποια στιγμή ή θα πάρει άδεια γιατί κάτι του έτυχε δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός αναπλήρωσης. Τα παιδιά κάθονται στην αυλή. Αν τύχει και λείψουν δύο καθηγητές την ίδια μέρα τότε τα παιδιά φεύγουν από το σχολείο γιατί βαριούνται να περνούν την ημέρα τους στην αυλή. Όλα τα παιδιά του Γυμνασίου και των πρώτων δύο τάξεων του Λυκείου έχουν 7 ώρες μάθημα κάθε μέρα. Αν λοιπόν δείτε στο δρόμο μαθητές πριν τις 2 η ώρα το μεσημέρι, κάτι συμβαίνει, για κάποιο λόγο δεν κάνουν μάθημα.

Σε όλους αυτούς τους λόγους πρέπει να προσθέσουμε και έναν άλλο, που προκύπτει από το νέο σύστημα, όπως θα εξελιχθεί από το σχολικό έτος 2020-2021. Μέχρι και τη Β Λυκείου θα υπάρχουν μόνο μαθήματα γενικής παιδείας και στην Γ Λυκείου θα υπάρχει άπειρη ύλη, που τρομάζει ακόμη και τους καθηγητές γιατί σκέφτονται πως θα καταφέρουν να τη διδάξουν. Δεν ανοίγουμε, όμως, ξαφνικά τα μυαλά των παιδιών και παραχώνουμε γνώσεις. Χρειάζεται χρόνος για την επεξεργασία και την αφομοίωση από το μυαλό του μαθητή των γνώσεων που δεν θα υπάρχει όταν σε μόλις 9 μήνες του ζητάς να μάθει τόσα πολλά πράγματα σε κάθε μάθημα, ενώ τα προηγούμενα χρόνια ήταν χαλαρός.

Όλοι αυτοί οι λόγοι κάνουν το σχολείο να μη μπορεί να προετοιμάσει έναν υποψήφιο για τις εισαγωγικές εξετάσεις.