Οι απόκληροι της εκπαίδευσης

Ένα στα δέκα παιδιά ηλικίας 15-19 ετών δεν είναι πουθενά: Ούτε στην εκπαίδευση, ούτε στην κατάρτιση, ούτε στην εργασία. Πρόκειται για τους λεγόμενους NEETs (Not in Education, Employment or Training), όπως τους ονόμασε μία βρετανική έκθεση που εντόπισε το φαινόμενο το 1999. Στον όρο περιλαμβάνονται οι νέοι 15-29 ετών, αλλά εδώ εξετάζουμε την υποκατηγορία 15-19 ετών που πιστεύω ότι πρέπει να βρίσκονται στην εκπαίδευση. Στον πίνακα βλέπουμε τα ποσοστά των νέων 15-19 ετών που βρίσκονται στην εκπαίδευση, στην εργασία ή είναι άνεργοι και μη ενεργοί. Το άθροισμα των δύο τελευταίων κατηγοριών βρίσκεται στην τελευταία στήλη και αποτελεί τους NEETs κάθε χώρας. Τα στοιχεία προέρχονται από την ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα.

Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική στις περισσότερες χώρες μέχρι τα 15 χρόνια, συνεπώς δεν είναι παράνομο να μη βρίσκονται στο σχολείο αυτά τα παιδιά. Αν όμως δεν εργάζονται κιόλας τότε βρίσκονται, από πολύ νωρίς, στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι 9,3% υψηλότερο, σχεδόν κατά 50%, από το μέσο όρο των χωρών της ΕΕ που είναι 6,4% και των χωρών του ΟΟΣΑ που είναι 7,4%.

Εντύπωση προκαλεί το υψηλό ποσοστό των απόκληρων της εκπαίδευσης που παρατηρείται στη Βρετανία και τις ΗΠΑ με ποσοστό 9 και 8,4% αντίστοιχα. Στον αντίποδα χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία, η Φινλανδία και η Ολλανδία έχουν λιγότερο από το μισό του ποσοστού της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι χώρες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό μεταναστών, αλλά δεν πιστεύω ότι αρκεί αυτό για να εξηγήσει το φαινόμενο. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στις κοινωνικές ανισότητες, στα συστήματα εκπαίδευσης και στο κοινωνικό κράτος που δημιουργούν τη μεγάλη αυτή διαφορά. Ας μη ξεχνάμε ότι στις ΗΠΑ μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει από συσσίτια και στη Βρετανία ξεκίνησαν το 2014, για πρώτη φορά μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο, τα συσσίτια. Υπάρχει και διαφορά στα εκπαιδευτικά συστήματα με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ να συνδέουν τις επιδόσεις των μαθητών με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών τους και τη χρηματοδότηση των σχολείων,, πράγμα που δεν συμβαίνει στις άλλες χώρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αξιολογούν το εκπαιδευτικό τους προσωπικό.

Το υψηλότερο ποσοστό απόκληρων της εκπαίδευσης όλων των χωρών εμφανίζεται στην Τουρκία με, σχεδόν ένα στα τέσσερα παιδιά, να βρίσκεται ήδη στο περιθώριο της ζωής. Ο πληθυσμός της χώρας έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί σε 80 χρόνια (από 16,5 εκ. το 1940 σε σχεδόν 80 εκ τώρα) και, προφανώς, η οικονομία της δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού της.

Ποιο είναι το μέλλον των παιδιών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης και εργασίας σε τόσο μικρή ηλικία; Προφανώς δεν είναι ευοίωνο και θα πρέπει ως κοινωνία να σκύψουμε πάνω από το πρόβλημα, που εκτός από κοινωνικό είναι και οικονομικό με το EUROFOUND να εκτιμά ότι κοστίζει περί το 2% του ΑΕΠ η αδυναμία ενσωμάτωσης των νέων 15-29 ετών.

ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ

Μαθηματικός – ερευνητής

[email protected]