Skip to main content

O Τραμπ και εμείς: Παραμένουμε στην σωστή πλευρά της Ιστορίας τώρα που η Ιστορία άλλαξε πλευρά;  

REUTERS/Maxim Shemetov/Illustration

Το σχήμα σκέψης που χρησιμοποιούν είναι παρόμοιο: δαιμονοποίηση άλλοτε του Τραμπ και άλλοτε του Πούτιν με επιχειρήματα που δεν αντέχουν κανέναν έλεγχο.

Εάν παρακολουθήσει κανείς τον ελληνικό Τύπο θα διαπιστώσει, σε γενικές γραμμές ότι εκείνοι που εκτοξεύουν ιερεμιάδες κατά του Ντόναλντ Τραμπ και προβλέπουν περίπου την καταστροφή της Αμερικής από τους δασμούς που επιβάλλει,  είναι οι ίδιοι που έκαναν παρόμοιες βαρυσήμαντες πάντα αναλύσεις για το Ουκρανικό προβλέποντας λίγο πιο νωρίς ή λίγο πιο αργά την πτώση του Πούτιν και την καταστροφή της Ρωσίας.

Οι εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας, η ενίσχυση της Ρωσίας και η ανάδυση του «πολυπολικού κόσμου», δείχνουν πόσο εύστοχες ήταν οι αναλύσεις και οι προβλέψεις τους. Επικαλούμενοι δε την δημοκρατία και τα δικαιώματα, οι ίδιοι είναι τόσο δημοκρατικοί που απαγόρευαν τις παραστάσεις των Μπολσόι, του Τσέχοφ και τις συναυλίες του Τσαϊκόφσκι και ήταν έτοιμοι να ρίξουν στην πυρά τον Ντοστογιέφσκι και τον Τολστόι διαγράφοντας έτσι ένα σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που κατά τα άλλα επικαλούνται.

Δαιμονοποίηση

Το σχήμα σκέψης που χρησιμοποιούν είναι παρόμοιο: δαιμονοποίηση άλλοτε του Τραμπ και άλλοτε του Πούτιν με επιχειρήματα που δεν αντέχουν κανέναν έλεγχο. Δεν τον χρειάζονται άλλωστε, αφού στην περίπτωση της Ρωσίας και του Πούτιν τουλάχιστον, είχαν θέσει στο περιθώριο και εκτός δημοσίου διαλόγου όποιον τολμούσε να αρθρώσει διαφορετική άποψη. Με τον ίδιο τρόπο που στιγμάτιζαν προ Τραμπ όποιον τολμούσε να ισχυριστεί ότι το woke ήταν παραλογισμός και τορπίλη στα θεμέλια των δυτικών κοινωνιών, στις οποίες άλλωστε και περιοριζόταν.

Για να γυρίσουμε στα καθ’ ημάς είναι οι ίδιοι που τάσσονταν με το κυρίαρχο αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης – και όχι κατ’ ανάγκη με όρους εκμαυλισμού – αλλά ψυχικής εγγύτητας και κοινής αντίληψης των πραγμάτων. Ανήκαν στο ίδιο ιδεολογικό και πολιτιστικό κλίμα.

Μέχρι που ο Κυριάκος Μητσοτάκης άρχισε τις στροφές. Πολιτικά – και όχι με στενούς κομματικούς όρους – το μέτωπο αυτό, ήταν μαζί του όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός κατήγγειλε από βήμα της Βουλής τον «τραμπισμό». Οι καημένοι, ενώ εξακολοθούν να αποτάσσονται τον «τραπισμό», παραμένουν και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, παρότι έχει κάνει «τραμπική» στροφή και αναζητά γέφυρες με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Μεγαλύτερη απόδειξη για την στροφή του πρωθυπουργού είναι η συνέντευξη στο αμερικανικό μέσο Breitbart όπου ζήτησε να υπάρξει νέα συμφωνία ΗΠΑ-Ευρώπης με χαμηλότερους έως και μηδενικούς δασμούς μεταξύ τους. Κάτι που φυσικά επικρότησε ο Τραμπ. Λεπτομέρεια, το μέσο που του δημοσίευσε την συνέντευξη έκανε και ερώτηση στον Αμερικανό πρόεδρο. Δεν είναι και εύκολο να ακουστεί το «Mitsotakis» στον Λευκό Οίκο.

Ειρήσθω εν παρόδω, το Breitbart περιγράφεται σαν ένας αμερικανικός ακροδεξιός, κοινοπρακτικός ιστότοπος ειδήσεων, γνώμης και σχολίων. Το περιεχόμενό του έχει περιγραφεί ως «μισογυνικό», «ξενοφοβικό» και «ρατσιστικό», «φωλιά Ρώσων πρακτόρων» από διάφορους ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους.

Μόλις πριν από δύο εβδομάδες ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ζητήσει από την ΕΕ να δώσει την δέουσα απάντηση στην επίθεση Τραμπ διαβεβαιώνοντας ότι θα πρωτοστατήσει να θωρακιστεί η Ευρώπη.

Πριν όμως από τους δασμούς ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε δώσει δείγμα προθέσεων όταν αποδοκίμασε την «τυραννία των μειοψηφιών». Μόλις πριν από έναν χρόνο αποδοκίμαζε την «τυραννία των πλειοψηφιών» για να δικαιολογήσει τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών – τον οποίο τώρα έβαλε τον υπουργό του Γιώργο Φλωρίδη να διορθώσει.

Και παράλληλα προβάλλει την επιστροφή στους υδρογονάνθρακες ενώ μέχρι το 2021 διακήρυττε από το βήμα του ΟΗΕ μάλιστα το «όραμα του για πράσινη Μεσόγειο».

Ποια είναι η σωστή πλευρά της Ιστορίας;

Φυσικά το να πας με τον εκάστοτε ισχυρό μπορεί και να είναι όρος επιβίωσης. Αλλά τελικά προκύπτει το ερώτημα: τελικά εμείς με ποιον είμαστε; Παραμένουμε στην σωστή πλευρά της Ιστορίας τώρα που η Ιστορία άλλαξε πλευρά;

Πέρα από τις απλουστευτικές δαιμονοποιήσεις, ο Τραμπ επιφέρει μία παγκόσμια αλλαγή υποδείγματος. Στροφή στον προστατευτισμό και γενικότερα στο έθνος κράτος, ως βασικό υποκείμενο της πολιτικής και της οικονομίας. Βάζει τέλος στην παγκοσμιοποίηση όπως η Αμερική και πάλι με τους Ρεπουμπλικανούς του Ρόναλντ Ρίγκαν είχαν επιβάλλει ως παγκόσμιο υπόδειγμα μετά το 1980. Το κάνει γιατί μπορεί και τώρα πια δεν συμφέρει την Αμερική. Χρησιμοποιεί τους δασμούς σαν όπλο και υποχρεώνει την μία μετά την άλλη μία σειρά χώρες και την ΕΕ να διαπραγματευτούν μαζί του και να αποσπάσει καλύτερες συμφωνίες για  την χώρα του.

Το εάν θα επικρατήσει το νέο μοντέλο και τι ισορροπία θα επιφέρει, μένει να φανεί. Πάντως δεν θα είναι επιστροφή στον 19ο αιώνα. Θα είναι μία νέα κατάσταση για τον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Μόνο θλίψη προκαλεί ότι η διεθνής αλλά και ελληνική Αριστερά δίνουν μάχες οπισθοφυλακών υπέρ του ακραίου νεοφιλελευθερισμού.

Γιατί όμως οι εγχώριες «προοδευτικές δυνάμεις» είναι αντίθετες σε ένα μοντέλο που επιδιώκει επιστροφή στο έθνος κράτος ως βασικό φορέα μίας δημοκρατικής πολιτικής, αποδυνάμωση των υπερεθνικών θεσμών και αγορών που συνιστούν παραβίαση της δημοκρατικής αρχής, φτηνή ενέργεια με επιστροφή στους υδρογονάνθρακες και έλεγχο συνόρων; Δεν αντιλαμβάνονται άραγε ότι η επιμονή στον νεοφιλελευθερισμό τους περιθωριοποιεί περαιτέρω αφήνοντας τις «ακροδεξιές» αντισυστημικές δυνάμεις να εκφράσουν τη νέα κατάσταση;