Η σημερινή 2α Απριλίου, μια ημερομηνία που επιλέχθηκε σκόπιμα για να αποφευχθεί η … Πρωταπριλιά και να μην φανεί ως ψέμα, πυροδοτεί τον μεγαλύτερο εμπορικό πόλεμο του τελευταίου αιώνα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θέλει ν’επιβάλει δασμούς, σχεδόν σε κάθε χώρα στη Γη. Για να χτίσει ένα «οικονομικό τείχος», εμποδίζοντας τις εισαγωγές από όλο τον κόσμο, ως μέτρο «απελευθέρωσης και «δικαιοσύνης». Για να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή και να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο κύριος στόχος του Τραμπ είναι να επιστρέψει στα χρόνια του Προέδρου Γουίλιαμ ΜακΚίνλει, ο οποίος ηγήθηκε της χώρας από το 1897 έως το 1901.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, ο ΜακΚίνλει «έκανε την Αμερική πλούσια μέσω των δασμών».
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν αρκετές επιλογές στο τραπέζι, αλλά δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση. Και είναι πλέον σαφές ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν διστάζει ν’ αλλάζει συνεχώς στάση!
Δύο σενάρια
Η ιδέα του πάντως φαίνεται να έχει δύο σενάρια:
Ένας γενικός φόρος 20 % σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ και επιβολή «αμοιβαίων» δασμών-θέτοντας δηλαδή σε ισχύ τα ίδια μέτρα που επιβάλλουν άλλες χώρες στον κόσμο, στα αμερικανικά προϊόντα.
Συνεργάτες του Τραμπ λένε ότι ο πρόεδρος θα εστιάσει σε 10 έως 15 χώρες και περιοχές, με τις μεγαλύτερες εμπορικές ανισορροπίες. Είναι οι λεγόμενες «Dirty 15», στις οποίες περιλαμβάνεται και η ΕΕ στο σύνολό της. Οι δασμοί θα μπορούσαν να φτάσουν εδώ στο 25%.
Το επόμενο επίπεδο θα είναι οι δασμοί 10-15%. και όσοι πουλήσουν τα λιγότερα στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να ξεφύγουν με ποσοστό μόλις 5%.
Αυτή η ιδέα μπορεί να φαίνεται απλή, αλλά έχει αρκετά προβλήματα-πέρα από το γεγονός ότι θα επηρεάσει σοβαρά την παγκόσμια οικονομία και θα προκαλέσει ζημιές ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μόνο για φέτος.
Η «ομπρέλα» των δασμών
Η πρόταση του Λευκού Οίκου είναι να συγκεντρωθούν όλες οι ανταγωνιστικές πρακτικές που ο Τραμπ πιστεύει ότι βλάπτουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ κάτω από την ομπρέλα των «δασμών.»
Φυσικά, όλες οι επιλογές, από τον κοινό φόρο στον πλανήτη μέχρι το ατομικό σχέδιο, είναι στον αέρα, μέχρι να υπογράψει απόψε το βράδυ ο Τραμπ το εκτελεστικό διάταγμα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, σε συνδυασμό με τα εκτεταμένα αντίποινα από άλλες χώρες- ο εμπορικός πόλεμος αυτός θα ήταν το «χειρότερο σενάριο» για την οικονομία των ΗΠΑ, όπως δήλωσε στο CNN ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics.
Μια προσομοίωση από τον Moody’s διαπίστωσε ότι μια τέτοια κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου θα κατέστρεφε 5,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, ανεβάζοντας το ποσοστό ανεργίας στο 7% και θα μείωνε το ΑΕΠ κατά 1,7 %. «Αν συμβεί αυτό, θα έχουμε μια σοβαρή ύφεση. Θα ήταν καταστροφή για την οικονομία», δήλωσε ο Ζάντι.
Οι οικονομολόγοι του Τραμπ αντιτάσσουν βέβαια ότι φέτος το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 3%, όπως γράφει η ιστοσελίδα Axios.
Η ιδέα του Τραμπ είναι η χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών των ΗΠΑ, αποκλειστικά μέσω δασμών. Αυτό βέβαια ίσχυε μέχρι το 1916, όταν δημιουργήθηκε ο φόρος εισοδήματος. Μέχρι τότε, η μόνη φορολογική χρηματοδότηση προερχόταν από τους δασμούς. Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι στα χρόνια του ΜακΚίνλει, αυτό το ποσοστό ήταν περίπου 2,5% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση των ΗΠΑ ξοδεύει περισσότερο από το 20% του ΑΕΠ , χωρίς να υπολογίζονται οι κρατικές και τοπικές δαπάνες, που αθροίζονται σχεδόν σε άλλο 20%.
Ο νέος, χειρότερος κόσμος
Ο καθηγητής Οικονομικών του Χάρβαρντ Γκρεγκ Μάνκιου είναι κατηγορηματικός: «Ο Τραμπ δεν φαίνεται να κατανοεί τα βασικά διεθνή οικονομικά. Πολλά από τα επιχειρήματα που προβάλλει είχαν ήδη διαψευσθεί από τον Άνταμ Σμιθ πριν από 250 χρόνια. Δεν έχω δει τον Λευκό Οίκο να ακολουθεί πιο άστοχη πολιτική εδώ και δεκαετίες.»
Βρισκόμαστε λοιπόν, μπροστά σε έναν νέο κόσμο, όχι έναν καλύτερο. Οι αλλαγές είναι ήδη ορατές. Η μεγάλη διαφορά, η οποία είναι καινούργια, είναι η ταχύτητα με την οποία γίνονται οι μεταμορφώσεις.
Η πιο σοφή ενέργεια θα ήταν μια διαπραγμάτευση στο G7 για να καθοριστούν επακριβώς οι υποχρεώσεις και τα εμπόδια που μπορούν να αρθούν ή να διαμορφωθούν και εκείνα που δεν μπορούν να αρθούν αμέσως ,επειδή απαιτούν αποζημίωση. Εφαρμογή δηλαδή μιας λειτουργικής μεθόδου μεταξύ εταίρων, με στόχο την ενίσχυση της συμμαχίας και όχι τη διάσπασή της.
