Η ομάδα Τραμπ δεν κρύβει την περιφρόνησή της για την Ευρωπαϊκή Ένωση ως θεσμό, αλλά κυρίως ως εμπορικό ανταγωνιστή των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Παράσιτα» αποκάλεσε τους Ευρωπαίους με περιφρονητικό τρόπο ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ: «Θέλετε πραγματικά μια απάντηση; Ναι είναι παράσιτα. Είναι εδώ και χρόνια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν απολύτως καταστροφική για εμάς στο εμπόριο, καταστροφική», υποστήριξε ο Τραμπ κληθείς να σχολιάσει ανάλογες απόψεις για την Ευρώπη, που διατύπωσαν στη διαβόητη μυστική -υποτίθεται- ομαδική συνομιλία για τις επιθέσεις στην Υεμένη, ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντ. Βανς και ο υπουργός Αμυνας, Πιτ Χέγκσεθ.
Παρά τις «ασυνέπειές» του, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι πολύ συνεπής στην κριτική του για το ελεύθερο εμπόριο και την αμερικανική στρατιωτική ομπρέλα.
Οι απόψεις Τραμπ αποτελούν μέρος μιας εθνικιστικής παράδοσης στην αμερικανική εξωτερική πολιτική που χρονολογείται από τον Ρίτσαρντ Νίξον.
Το 1971, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ κατήργησε μονομερώς το διεθνές νομισματικό σύστημα του Μπρέτον Γουντς, το οποίο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συνέδεσε τα νομίσματα του κόσμου με το δολάριο και τον χρυσό και επέβαλε προσαύξηση 10% στους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές στην Αμερική.
Όπως λέει ο ιστορικός Τζέφρι Γκάρτεν, ο Νίξον «δεν δίστασε να κάνει αυτό που πίστευε ότι ήταν καλό για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Απλώς δεν νοιαζόταν για τον υπόλοιπο κόσμο».
Η επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα από την Ευρώπη που πρόκειται να τεθούν σε ισχύ από τις 2 Απριλίου, είναι ενδεικτική αυτής της γραμμής και για τον νέο ένοικο στον Λευκό Οίκο.
Είναι σαφές ότι ο Τραμπ θέλει να προστατεύσει την αμερικανική οικονομία και τη βιομηχανία. Και φυσικά οι Ευρωπαίοι πρέπει να κάνουν το ίδιο.
Δεν χρειάζεται εμπορικός πόλεμος
Οι Βρυξέλλες αντέδρασαν αμέσως ανακοινώνοντας αρκετούς αντιδασμούς, αλλά ανέβαλαν την εφαρμογή τους για τα μέσα Απριλίου, προκειμένου να υπάρξει περισσότερος χρόνος για διαπραγματεύσεις.
Η προσοχή της Ευρώπης πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως στα εσωτερικά της προβλήματα, στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας, στο χάσμα παραγωγικότητας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που έχει διευρυνθεί σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια.
Η ΕΕ φαίνεται να κρατά μια στάση αναμονής και καλά κάνει. Δεν είναι σκόπιμο να πυροδοτήσει έναν εμπορικό πόλεμο μόνο για τις εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ. Πρόκειται άλλωστε για προϊόντα που αντιπροσωπεύουν ένα σχετικά μικρό μερίδιο των εξαγωγών της ΕΕ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι επιλογές του Τραμπ είναι τόσο «πολιτικές», όσο και οικονομικές. Ουδείς είναι βέβαιος αν μεσοπρόθεσμα θα εφαρμοστούν όλοι οι απειλούμενοι δασμοί ή αν ο Αμερικανός πρόεδρος θα αρχίσει να κάνει «εκπτώσεις». Όπως άλλωστε έχει κάνει μέχρι τώρα για μια σειρά εξαγγελίες του. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το Εμπόριο Μάρος Σέφκοβιτς μετέβη στην Ουάσιγκτον για επαφές με τον Αμερικανό ομόλογό του, Χάουαρντ Λούτνικ.
Στη συνέχεια, ο Σέφκοβιτς πρόκειται μάλιστα να επισκεφθεί το Πεκίνο αυτή την εβδομάδα. Μένει να δούμε βέβαια αν πρόκειται για μια κίνηση αντιπερισπασμού προς την Ουάσιγκτον ή αν είναι μια κίνηση ενίσχυσης της διμερούς συνεργασίας.
Η απάντηση της ΕΕ
Η Ευρώπη πάντως, θα πρέπει να σκεφτεί ευρύτερα για να απαντήσει στον «τυφώνα» Τραμπ. Να διατηρήσει μια διαφορετική στάση απέναντι στη Ρωσία πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, να κάνει επανεκκίνηση στις σχέσεις με την Κίνα και ειδικά τις αναδυόμενες χώρες του κόσμου που η ΕΕ έχει εγκαταλείψει, από την Αφρική έως την Ασία. Βασικές συνταγές που απαιτούν σίγουρα μια ισχυρότερη, πιο ενωμένη και υποστηρικτική ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά.
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη πριν από έναν αιώνα, αλλά και στη μεταπολεμική περίοδο, όλες οι παγκόσμιες αγορές είναι πλέον αλληλένδετες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως δεν έχει ακόμη τις αναγκαίες πρώτες ύλες. Μέχρι να υλοποιηθούν τα 47 projects για τις πρώτες ύλες, η ΕΕ πρέπει να καταφεύγει σε εξωτερικές αγορές και εφοδιαστικές αλυσίδες.
Στην οικονομία ο καθένας σκέφτεται πάντα τα συμφέροντά του. Και η «ιδεολογία», δεν κολλάει. Αν η ΕΕ δεν εξελιχθεί σε «ομάδα», θα γίνεται όλο και πιο αδύναμη, θα υποφέρει απέναντι στον ανταγωνισμό και δεν θα μπορεί να επιβάλει τις θέσεις της. Αλλιώς, όλα τα projects θα είναι δυστυχώς λόγια, γραμμένα στην άμμο.
