H Γκόναλ Τολ, πολιτική επιστήμονας, το θέτει πολύ ξεκάθαρα, λέγοντας πως η εξήγηση σε όλα αυτά που συμβαίνουν στο εσωτερικό της Τουρκίας βρίσκεται πέρα από τα σύνορά της, στη γεωπολιτική εξωστρέφεια της Άγκυρας. Συνεπώς, ο Ερντογάν δράττεται της γεωπολιτικής συγκυρίας για να σβήσει τη δημοκρατική αντιπολίτευση στο εσωτερικό και να κερδίσει γεωπολιτικούς πόντους στο εξωτερικό.
Και σε αυτό έχει «κρυμμένους άσους στο μανίκι». Το ερώτημα είναι πόσο μακριά είναι αποφασισμένος να φθάσει και μέχρι ποιο βαθμό η γεωπολιτική μπορεί να μπει πάνω από τη δημοκρατία ή πιο συγκεκριμένα την έλλειψη δημοκρατίας. Ο Τούρκος πρόεδρος και διοικητής του δεύτερου μεγαλύτερου στρατού του ΝΑΤΟ υπολόγισε ότι η ανερχόμενη στρατηγική σημασία της Τουρκίας υπερτερεί των δημοκρατικών της ελλείψεων. Είναι ένα στοίχημα που, μέχρι στιγμής, έχει αποδώσει πολιτικά – ακόμη και όταν οι επενδυτές απορρίπτουν το τουρκικό ενεργητικό και απειλούν να αναιρέσουν την πρόοδο των δύο τελευταίων ετών.
Ξέρει να πιάνει τις ευκαιρίες και ενδεχομένως να «διαβάζει» τα ψιλά γράμματα. Αξιωματούχος της Ε.Ε., μιλώντας στο Euractiv, είπε ότι πλησιάζουμε στον τομέα της άμυνας και άλλων χωρών. Η συμμετοχή τρίτων χωρών στο ευρωπαϊκό δανειοδοτικό εργαλείο SAFE εξαρτάται από το αν μπορούν να εξασφαλίσουν μια συμφωνία ασφάλειας και άμυνας με την Ε.Ε. – την οποία ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο ούτε η Τουρκία έχουν. Μία τέτοια συμφωνία αμυντικής βιομηχανίας θα χρειαζόταν μόνο μια ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών για να εγκριθεί, πράγμα που σημαίνει ότι αντίθετες φωνές θα μπορούσαν να παραμεριστούν.
Φυσικά είναι και η στάση των Βρυξελλών, οι οποίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τη νέα «καυτή πατάτα». Ορισμένοι Ευρωπαίοι διπλωμάτες πιστεύουν, σύμφωνα πάντα με το Euractiv, ότι η Ε.Ε. θα μπορούσε να κλείσει τα μάτια υπέρ της στρατηγικής αναγκαιότητας.
Αυτά στο εξωτερικό, με την πίστη του Ερντογάν ότι είναι ασφαλής από όλη αυτή τη λαϊκή και πολιτική αντίδραση. Αναφανδόν, ελέγχει το δικαστικό σώμα, ολόκληρο το τοπίο των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τον κρατικό μηχανισμό της Τουρκίας. Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν εξακολουθεί να ελέγχει στον ίδιο βαθμό το βαθύ κράτος.
