Ας μιλήσουμε για την ευτυχία, με αφορμή τη 13η ετήσια Έκθεση για την Παγκόσμια Ευτυχία και την ανακήρυξη πάλι της Φινλανδίας στην πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου.
Ας μη μιλήσουμε για τη δυστυχία της φωτιάς 56 ενεργών συγκρούσεων στον πλανήτη, των περισσότερων από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ή μήπως αυτό όλους μας αφορά; Είναι, σύμφωνα με ένα παλιό γνωμικό, ο ξένος πόνος χάχαρο;
Μαύρο κι άχαρο, μα συνηθίζουμε. Δούλοι του απάνου κόσμου είμαστε, τι θες, βουλιάζουν οι αντοχές. Πώς γίνεται, όμως, το Ισραήλ με τόσα πολεμικά μέτωπα να είναι σταθερά στο ευτυχισμένο Τop 10 ή η Λιβύη, που είναι τόσους χρόνους γεμάτη θηρία, να ξεπερνά τη μικρή μας Πολιτεία στην ευδαιμονία;
Από τι είναι φτιαγμένη η συλλογική ευτυχία; Ένας εκ των συντακτών της έκθεσης λέει ότι τα δεδομένα έδειξαν ότι «οι άνθρωποι ζουν πολύ πιο ευτυχισμένοι εκεί που πιστεύουν στην καλοσύνη των άλλων». Εμπιστοσύνη και κοινωνική σύνδεση. Δίδυμο δυνατό. Σε έναν κόσμο που αποθεώνει το ατομικό.
Πώς παράγει μια χώρα ευτυχία για τους κατοίκους της; Στην πρωταθλήτρια «είναι πλούσιοι, έχουν κοινωνικές υπηρεσίες, σύνδεση με τη φύση». Υποδομές, ασφάλεια, βιώσιμη ζωή. Ακόμη κι η κουλτούρα της σάουνας είναι στενά συνυφασμένη με την έννοια της κοινότητας και της προσφοράς. Μπορεί και να επιθυμούν αυτό που έχουν, μπορεί να βοηθούν λίγο και τα αντικαταθλιπτικά (81,5 συνταγογραφήσεις ανά 1.000 κατοίκους το 2020), μπορεί να μην καταναλώνουν ψυχαναγκαστικά ανθρώπους και αγαθά.
Τελικά, μήπως δεν πρέπει να μιλήσουμε για τη δημιουργία ευτυχίας, αλλά για όλα αυτά που την καταστρέφουν;
Δεν ξέρω τι είναι η ευτυχία, μπορώ, όμως, να αναγνωρίσω την ψυχική καλοκαιρία. Σε μια γιαγιά στην Κρήτη, που έζησε Κατοχή, και πήγαινε όποτε μπορούσε στο γερμανικό νεκροταφείο τις ψυχές να τιμήσει. «Είναι μακριά οι μάνες τους, παιδί μου…»
