Η Ευρώπη έχει κάνει πολλά μικρά πράγματα, αλλά όχι μεγάλα, και για να μπορέσει να προχωρήσει χρειάζεται ένα «big bang». Είναι η διαπίστωση του διευθύνοντος συμβούλου του Deutsche Boerse, αλλά και η ίδια η πραγματικότητα. Λείπουν στιγμές μεγάλης έκρηξης. Μπορούν να γίνουν τώρα;
Ο Φαμπιάν Ζιλίγκ, διευθύνων σύμβουλος του think tank, Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής, με έδρα τις Βρυξέλλες, επικαλείται το δίλημμα «φιλοδοξία-ενότητα», το οποίο αποτελούσε ανέκαθεν εμπόδιο στη βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες από την Ε.Ε. για επίτευξη ομοφωνίας, ακόμη κι όταν αυτό δεν απαιτείτο αυστηρά από τις συνθήκες της Ε.Ε. Αλλά το τίμημα της ενότητας ήταν το «έλλειμμα» φιλοδοξίας νέων πρωτοβουλιών.
Πράγματι, η Ε.Ε. αγωνίζεται εδώ και καιρό να ενθαρρύνει τις επενδύσεις, ενοποιώντας τις κατακερματισμένες κεφαλαιαγορές της, αλλά οι προσπάθειες παρεμποδίστηκαν από την αντίσταση ορισμένων χωρών. Επιπλέον, ο αυξανόμενος κατακερματισμός των εθνικών πολιτικών καθιστά αρκετά δύσκολη την υλοποίηση οποιασδήποτε μεταρρύθμισης της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε.
Αλλά ακόμα κι αν τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. κατορθώσουν να θεσπίσουν νέους κανόνες, θα έχουν την ικανότητα και τη βούληση να τους επιβάλουν;
Τώρα, η Κομισιόν προχωρά σε ένα τεράστιο πρόγραμμα επανεξοπλισμού, χωρίς ωστόσο να γίνεται πουθενά λόγος για εκδόσεις κοινού χρέους. Σκέφτεται επίσης κοινές προμήθειες όπλων αλά ευρωπαϊκά, όμως μέχρι πρόσφατα σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την άμυνα κατέληγαν σε προμηθευτές εκτός Ε.Ε.
Και, βεβαίως, το εμβληματικό πακέτο δαπανών του επερχόμενου καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς για τις γερμανικές αμυντικές δαπάνες είναι εντυπωσιακό, αλλά μένει να δούμε αν θα είναι το ίδιο ριζοσπαστικός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα καταφέρει να αμφισβητήσει τη μακροχρόνια αντίθεση του κόμματός του στον κοινό δανεισμό της Ε.Ε. που είναι απαραίτητος για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών;
Θα το πετύχαινε εάν έβρισκε χώρο εντός του νέου κυβερνητικού σχήματος για να προωθήσει ένα συνεκτικό ευρωπαϊκό όραμα. Όμως, το τεράστιο μέχρι τώρα «έλλειμμα» συμφωνίας στο Βερολίνο λέει πολλά. Και η κεντρομόλος δύναμη που θα μπορούσε να νικήσει τις φυγόκεντρες, ο γαλλογερμανικός άξονας, ταλαντώνεται στη διάσταση απόψεων.
Πιθανότατα, η στιγμή της μεγάλης έκρηξης δεν έχει έρθει ακόμη…
