Στις 22 Φεβρουαρίου, ο ιταλός δημοσιογράφος Μικέλε Σέρα δημοσίευσε ένα άρθρο στη La Repubblica ρωτώντας αν θα ήταν καλή ιδέα να οργανωθεί μια μεγάλη διαδήλωση των Ευρωπαίων πολιτών υπέρ της Ευρώπης, της ενότητας και της ελευθερίας της. Μια διαδήλωση με μία μόνο σημαία: τη σημαία της Ευρώπης. Μια διαδήλωση με ένα μόνο σύνθημα: «Η Ευρώπη είτε ενισχύεται ή πεθαίνει».
Την πρωτοβουλία αυτή αγκάλιασε η κοινωνία των πολιτών και χθες δεκάδες χιλιάδες Ιταλοί κατέκλυσαν την Πιάτσα ντελ Πόπολο, στη Ρώμη.
Όπως ζητήθηκε από τους διοργανωτές, στην πλατεία δεν υπήρχαν κομματικά σύμβολα, αλλά απλοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, συγγραφείς, διανοούμενοι, επιστήμονες, οργανώσεις, συνδικάτα, δεκάδες δήμαρχοι όλων των πολιτικών πεποιθήσεων, που ενώθηκαν γύρω από ένα απλό σύνθημα: «Μια πλατεία για την Ευρώπη».
Η πλατεία ήταν γεμάτη, αλλά παρ’ όλες τις εκκλήσεις για ενότητα, ο κόσμος ήταν διχασμένος. Δύο πανό, το ένα δίπλα στο άλλο, φανέρωναν τον διχασμό:
– Το πρώτο έγραφε: «Επανεξοπλισμός ναι, ακόμα και έτσι» και το κρατούσε μια ομάδα νεαρών διαδηλωτών με σημαίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας.
– Το δεύτερο πανό έγραφε: «Η Ιταλία αποκηρύσσει τον πόλεμο, όχι στην πολεμική Ευρώπη». Το κρατούσαν δύο μεσήλικα ζευγάρια.
Δύο αντίθετες απόψεις, δίπλα-δίπλα σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Και όμως φανερώνουν πολλά. Τα νεαρά παιδιά που δεν έχουν γνωρίσει τι σημαίνει πόλεμος, λένε με ευκολία ναι στον επανεξοπλισμό της Ευρώπης.
Οι γηραιότεροι, με νωπές τις μνήμες από τον Β` Παγκόσμιο, λένε όχι στην «πολεμική Ευρώπη».
Αναμφίβολα, οι διαφορετικές απόψεις για την Ευρώπη δεν εδράζονται μόνο στη διαφορά ηλικίας. Είναι πολλοί οι λόγοι. Όποιος γνωρίζει όμως τη μακρά και αιματηρή ιστορία των συγκρούσεων στο ευρωπαϊκό έδαφος, θα πρέπει να εκτιμά την ειρήνη που επικράτησε τα τελευταία 80 χρόνια, χωρίς φυσικά να αγνοούμε ή να υποτιμάμε τους πολέμους στην πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία.
Επανεξοπλισμος fast track
Και τώρα, η ηγεσία της ΕΕ προωθεί με διαδικασίες fast track, ένα σχέδιο επανεξοπλισμού, ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, το νόημα του οποίου δεν είναι ξεκάθαρο. Κάτι που ίσως κοστίσει ακριβά στους πολίτες και στο κράτος πρόνοιας, τα επόμενα πολλά χρόνια.
Να αποδεχθούμε αβλεπεί όμως ό,τι μας λέει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία στην εποχή της ήταν ίσως η χειρότερη υπουργός Άμυνας στην ιστορία της Γερμανίας; Και μια άκρως φιλοπόλεμη, επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, όπως η Εσθονή Κάγια Κάλλας, που εκπροσωπεί σχεδόν μηδαμινό ποσοστό των Ευρωπαίων πολιτών;
Και όλα αυτά, με το παραμύθι ότι δεν ξοδεύουμε αρκετά για όπλα, όταν το 2024 οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες ήταν 58% υψηλότερες από τις ρωσικές; Γιατί λοιπόν να πετάξουμε άλλα 800 δισ. στον …φούρνο;
Ναι, τα τελευταία 80 χρόνια ήταν μια λαμπρή εξαίρεση στην ιστορία της Ευρώπης. Και πρέπει να διαφυλάξουμε αυτή την πορεία ως κόρη οφθαλμού. Αλλά πώς; Με ποιον τρόπο;
Πιο αδύναμη από ποτέ
Η Ευρώπη σήμερα είναι στην πιο αδύναμη φάση της. Χωρισμένη στα δυο και με ηγέτες που θυμίζουν «μαριονέτες», που ουδεμία σχέση έχουν με τους ιστορικούς προκατόχους τους – ΝτεΓκωλ, Αντενάουερ, Μιτεράν, ακόμη και Θάτσερ, παρά τις μεγάλες διαφωνίες τους.
Ναι, η ενωμένη Ευρώπη, τα ιδανικά των ιδρυτών της σημερινής ΕΕ, δέχονται επίθεση. Τη μεγαλύτερη ίσως από τη συντριβή του Ναζισμού. Επίθεση από έξω-τους μεγάλους ανταγωνιστές- αλλά και από τα μέσα. Επίθεση ενάντια στην κυριαρχία και τους θεσμούς της, αλλά και στους ίδιους τους πολίτες, με διάφορες αντιδημοκρατικές και δημοσιονομικές αλχημείες.
Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι Ευρώπη είναι οι απλοί πολίτες. Κι όταν η ΕΕ ενεργεί με διχαστικό και τιμωρητικό τρόπο ενάντια σε λαούς-όπως στην οικονομική κρίση του 2010, που εμείς οι Έλληνες το ζήσαμε πιο βαριά απ’ όλους, δεν υποφέρουν μόνο οι πολίτες. Θρυμματίζεται το ίδιο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Δεν αρκεί να κάνουμε λοιπόν φιλοευρωπαϊκές διακηρύξεις, χωρίς να παίρνουμε θέση για τη σημερινή ηγεσία της Ευρώπης.
Μια ηγεσία φιλοπόλεμη, που δεν έκανε το παραμικρό επί τρία χρόνια για να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Επιλέγοντας να κυνηγήσει τον μύθο της νίκης «δια αντιπροσώπων» στο πεδίο των μαχών, καταδικάζοντας την Ουκρανία σε καταστροφή και τον λαό της σε χρόνια βασάνων και πένθους.
Μια ηγεσία αδύναμη, που δεν μπόρεσε να κάνει το παραμικρό για να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα και χρειάστηκε να έρθει ο Τραμπ να επιβάλει τη δική του ειρήνη. Όπως και στην περίπτωση της Ουκρανίας.
Μια ηγεσία που θυμίζει περισσότερο «διεθνή παρατηρητή», παρά διαμορφωτή των παγκόσμιων εξελίξεων. Όπως στη Συρία, που δεν τόλμησε καν να τιμωρήσει τους κυβερνώντες τζιχαντιστές για τη σφαγή των Χριστιανών και των Αλουιτών. «Αγκαλιάζοντας» μάλιστα τον ελεγχόμενο από την Τουρκία τρομοκράτη της Αλ Κάιντα, Αλ Σάρα, ως νέο ηγέτη της Συρίας.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε μια ευρωπαϊκή ηγεσία που σφυρίζει αδιάφορα όταν σε μια χώρα μέλος (Ρουμανία) «ακυρώνεται» δικαστικά ένας υποψήφιος πρόεδρος, που αντιπαθούν οι Βρυξέλλες, ακόμη κι αν αυτός αρέσει στους Ρουμάνους»;
Είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε; Αυτή που υπάρχει, η πραγματική; Σεβαστή η άποψη όλων όσοι κατεβαίνουν στους δρόμους και τις πλατείες για την Ευρώπη. Αλλά δεν πρέπει να κλείνουν τα μάτια στα γεγονότα. Γιατί τα γεγονότα είναι πεισματάρικα…
