H Ευρώπη μπήκε στον πόλεμο στη «σωστή πλευρά της ιστορίας» και απλώς έχασε.
Έχασε πριν καν ξεκινήσει η μάχη επί του πεδίου, αφήνοντας την Αμερική να επιβάλει έναν πόλεμο με αποκλειστικά τους δικούς της όρους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Έχασε στο οικονομικό μέτωπο ανταλλάσσοντας, χωρίς καμία εγγύηση, την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία με την -ακριβότερη- ενεργειακή εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχασε και στη μεγάλη γεωπολιτική σφαίρα διαρρηγνύοντας λεπτές ισορροπίες, κλείνοντας ιστορικούς διπλωματικούς διαύλους (ακόμη και με τη Ρωσία), αγνοώντας δυνάμει χρήσιμες συμμαχίες (πιθανώς και με την Κίνα).
Τώρα κινδυνεύει και με δεύτερη, πιο μεγάλη ήττα – ενδεχομένως ήττα υπαρξιακή. Στον νέο κόσμο του τραμπισμού και ενώπιον του σχίσματος της Δύσης δεν υπάρχει χώρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Τραμπ δεν θέλει την Ε.Ε., θέλει μικρούς και αδύναμους Ευρωπαίους κυβερνήτες για να κάνει business. Θέλει δορυφόρους στη βάση συναλλακτικών και διμερών σχέσεων και οι Ευρωπαίοι κάνουν ό,τι μπορούν για να παίξουν το παιχνίδι του:
O Στάρμερ στήνει αγνώστου ταυτότητας «συμμαχία προθύμων» για να εγγυηθεί την ειρήνη στην Ουκρανία (για την οποία ο Ζελένσκι ζητά στρατιωτική δύναμη 200.000 ανδρών), ο Μακρόν βάζει στο τραπέζι πρόταση 200 δισ. ευρώ για την ευρωπαϊκή άμυνα και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πλειοδοτεί ανεβάζοντας τον πήχη στα 800 δισ. Παραπλεύρως, από τη Ρώμη η Τζόρτζια Μελόνι εκφράζει τη συμπάθειά της σε άπαντες αλλά προτιμά να συνομιλεί με τον Τραμπ και τον Όρμπαν, στο δε Βερολίνο Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες εξετάζουν δικό τους σχέδιο (άλλων) 800 δισ. για τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας (εάν και εφόσον καταφέρουν να τα βρουν μεταξύ τους και σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού).
Εάν μέσα σ’ αυτή τη Βαβέλ η Ευρώπη έχει μια τελευταία ευκαιρία, ίσως το όπλο της είναι εκείνο που έδειξε ο Ντόναλντ Τουσκ: μια πανίσχυρη αγορά 450 εκατομμυρίων ανθρώπων. Και οι δυνατότητές της μπορεί να βρίσκονται στην πρόταση του Αντόνιο Κόστα για επαναχάραξη των σχέσεών της με τη Ρωσία και την Κίνα. Δεν θα είναι εύκολο, θα είναι όμως κι ένα βαρύ διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στη «νέα Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ.
Προϋπόθεση όμως για να αξιοποιηθούν αυτές οι δυνατότητες είναι η εσωτερική ευρωπαϊκή συνοχή. Η αγορά πρέπει, έστω και τώρα, να γίνει κοινότητα…
